عروسک خاری و گِرزَنون ثبت شدند

به گزارش مجله خبری نگار، علیرضا جیلان روز شنبه تاکید کرد: این آثار شامل آیین گِرزٓنون در فرهنگ بختیاری‌ها، فنون برداشت نمک در روستای سرآقاسید کوهرنگ، رسم اجاق در شهر یانچشمه شهرستان بن، عروسک خاری و فرهنگ‌های وابسته به آن در شهر گندمان شهرستان بروجن، فنون تهیه خرما کلخونگ در شهرستان لردگان فنون تهیه قارا گل برنجاس یا قندسوز در سطح چهارمحال و بختیاری است.

وی افزود: با ثبت این اثر‌ها مجموع آثار میراث‌فرهنگی ناملموس ثبت شده چهارمحال و بختیاری در فهرست آثار ملی ایران به ۹۹ مورد افزایش یافت.

جیلان به ثبت ۷۹۷ اثر میراث‌فرهنگی ملموس و ناملموس از چهارمحال و بختیاری در فهرست آثار ملی ایران اشاره و تصریح کرد: از این تعداد ۶۹۸ اثر جزو میراث‌فرهنگی ملموس و ۹۹ اثر مربوط به میراث‌فرهنگی ناملموس است.

وی یادآور شد: از مجموع آثار میراث‌فرهنگی ملموس ثبت شده چهارمحال و بختیاری در ردیف آثار ملی ایران ۶۴۴ اثر غیرمنقول (تاریخی)، ۲۴ اثر منقول (اشیاء) و ۳۰ اثر طبیعی است.

به گزارش مجله خبری نگار، عروسک خاری عروسکی دست‌ساز در شهر گندمان شهرستان بروجن است که با آن آیین‌های فرهنگی و دینی در بازی برای بچه‌ها تداعی و بازسازی می‌شد و به این دلیل که بینی آن از خار و خاشاک بیابانی بود به این نام شهرت داشت.

گِرزَنون آیینی فرهنگی در تبار بختیاری است که به‌معنای گیر زدن و ایستادن عروس مقابل در خانه داماد به‌هنگام ورود است که به‌دنبال آن عروس طلب پیشکش یا هدیه‌ای از طرف خویشاوندان نزدیک داماد دارد.

اجاق رسمی است که در عروسی طایفه بهارلویی‌ها در شهر یانچشمه شهرستان بن رواج دارد و به‌معنای آتشدان است و با شور و نشاط خاصی در عصر روز عروسی بعد از آوردن داماد از حمام برگزار می‌شود.

برداشت نمک از چشمه‌ای نمکی در روستای سرآقاسید شهرستان کوهرنگ کاری ساده، اما طاقت فرسا است که از سوی زنان انجام و برای آن‌ها شغلی محسوب می‌شود که با ایجاد حوضچه‌هایی به نام کَرت مناظری بسیار زیبا را خلق کرده‌اند.

مردم روستای سرآقاسید شهرستان کوهرنگ بخشی از این نمک را برای مصرف خود و دام‌هایشان استفاده می‌کنند و فروش نمک خوراکی در این روستا یکی از منابع درآمدی مردم به‌شمار می‌رود.

خرما کلخونگ نوعی پسته کوهی است که خاصیت گرم و خشک دارد و دارای ویتامین‌های آ (A)، بی (B) و دی (D) است.

خرما کلخونگ همچنین دسری است که از مخلوط خرما، کلخونگ و کنجد محلی در شهرستان لردگان تهیه می‌شود و برای توشه سربازان و زنانی که تازه وضع حمل کرده‌اند کاربرد زیادی دارد.

مصرف گیاهان دارویی از دیرباز در منطقه بختیاری مورد توجه بوده که یکی از این گیاهان گل‌برنجاسف (گل‌برنجاس) یا بومادران است.

قاراگل‌برنجاسف (قاراگل‌برنجاس) یا قندسوز عصاره‌ای است که به‌صورت طب سنتی در درمان بیماری‌هایی مانند سرماخوردگی و مسمومیت تاثیر بسیار زیادی دارد.

"میراث‌فرهنگی ناملموس" به‌معنی رفتارها، شیوه‌های ارائه، نمودها، دانش‌ها، مهارت‌ها و وسایل، اشیاء، مصنوعات دستی و فضا‌های فرهنگی منطبق با آن‌ها است که جوامع، گروه‌ها و در برخی موارد افراد، آن‌ها را به‌عنوان بخشی از میراث‌فرهنگی خود می‌شناسند.

"میراث‌فرهنگی ملموس" شامل آثار و بنا‌های تاریخی و باستانی، تولیدات هنرهای سنتی، چشم‌انداز‌های طبیعی و بخشی از دارایی‌های فرهنگی است که یا در قالب یک محوطه باستانی و یا به‌عنوان اموال فرهنگی در موزه حفظ و نگهداری می‌شود.