بیماری آلزایمر از کدام صدای مغز آغاز میشود؟

به گزارش مجله خبری نگار/برنا،پژوهش تازه‌ای از محققان آمریکا و آلمان نشان می‌دهد که نقطه شروع بیماری آلزایمر ممکن است برخلاف تصور رایج نه در درون بافت‌های عصبی مغز، بلکه در مرز‌های آن شکل بگیرد؛ جایی که سد خونی–مغزی و سلول‌های ایمنی از مغز محافظت می‌کنند.

به گزارش science alert آلزایمر معمولاً با تجمع غیرطبیعی پروتئین‌ها و ایجاد گره‌ها و توده‌هایی که به نورون‌ها آسیب می‌زنند شناخته می‌شود. اما یافته‌های جدید حاکی از آن است که جرقه آغاز این بیماری می‌تواند ورود یک عامل خارجی از طریق سد خونی–مغزی آسیب‌دیده باشد. این سد متشکل از رگ‌های خونی و سلول‌های ایمنی نقش حیاتی در جلوگیری از نفوذ عوامل مضر به مغز ایفا می‌کند.

پیش‌تر مطالعات ژنتیکی نشان داده بودند که تغییرات DNA مرتبط با بیماری‌های عصبی معمولاً در ژن‌های کدکننده پروتئین‌ها رخ نمی‌دهند، بلکه در بخش‌های غیرکدکننده اطراف آنها دیده می‌شوند؛ بخش‌هایی که میزان فعالیت ژن‌های مجاور را تنظیم کرده و عملکرد سلول را کنترل می‌کنند.

در این پژوهش تیمی به سرپرستی اندرو یانگ از موسسه نورولوژی گلدستون فناوری ژنتیکی تازه‌ای به نام MultiVINE-seq توسعه دادند. این روش امکان جداسازی سلول‌های عروقی و ایمنی از بافت مغز و سنجش همزمان فعالیت ژن‌ها و وضعیت دسترسی کروماتین (باز یا بسته بودن بخش‌های DNA برای استفاده سلول) را فراهم می‌کند.

محققان با بررسی ۳۰ نمونه بافت مغزی افراد مبتلا و غیرمبتلا به بیماری‌های عصبی نقشه‌ای دقیق و چندلایه از ارتباط تغییرات ژنتیکی با بیماری‌هایی مانند آلزایمر تهیه کردند. نتایج نشان داد بسیاری از این تغییرات ژنتیکی در سلول‌های مرزی مغز مانند سلول‌های اندوتلیال که ورود مواد به مغز را کنترل می‌کنند و سلول‌های ایمنی T فعال هستند. برخی از این تغییرات نشان می‌دهد که التهاب ناشی از سلول‌های ایمنی می‌تواند در آغاز یا تسریع روند آلزایمر نقش داشته باشد.

مادیگان رید عصب‌شناس مؤسسه گلدستون توضیح داد: پیش از این می‌دانستیم این تغییرات ژنتیکی خطر ابتلا به بیماری را افزایش می‌دهند، اما محل و نحوه اثرگذاری آنها را در بافت‌های مرزی مغز نمی‌شناختیم. مطالعه ما نشان داد بسیاری از این تغییرات در رگ‌های خونی و سلول‌های ایمنی مغز عمل می‌کنند.

پژوهش همچنین نشان داد که بسته به نوع بیماری عصبی انواع مختلف تغییرات ژنتیکی می‌توانند اثرات متفاوتی بر مرز‌های مغز بگذارند؛ یافته‌ای که می‌تواند مسیر توسعه درمان‌های اختصاصی برای هر بیماری را روشن‌تر کند.

یانگ تاکید کرد: این تحقیق سلول‌های عروقی و ایمنی مغز را به مرکز توجه می‌آورد. با توجه به نقش منحصر‌به‌فرد آنها در ارتباط مغز با بدن و دنیای بیرون نتایج ما می‌تواند به شناسایی اهداف دارویی جدید و حتی مداخلات سبک زندگی برای محافظت از مغز از بیرون به درون کمک کند.