سیاره فراخورشیدی و گردباد‌های شدید

به گزارش مجله خبری نگار،مشاهدات جدید تلسکوپ فضایی جیمز وب از سیاره فراخورشیدی WASP-۴۳ b نشان می‌دهد این غول گازی داغ از نظر چرخش وضعی قفل شده است، به این معنا که یک طرف آن همیشه رو به خورشید خود و طرف دیگرش همیشه خیره به فضای تاریک است. دانشمندان با استفاده از تلسکوپ فضایی جیمز وب، نقشه آب و هوای سیاره‌ای در فاصله ۲۸۰ سال نوری از زمین را ترسیم کرده‌اند؛ یک غول گازی داغ که یک طرف آن همیشه رو به خورشید و طرف دیگرش پوشیده از شب ابدی است.

سیاره WASP-۴۳b عمدتاً از هیدروژن و هلیوم تشکیل شده است و به دلیل نزدیکی به ستاره میزبان خود که هر ۱۹ ساعت زمینی یک بار به دور آن می‌چرخد، به طور قابل‌توجهی گرمتر از هر غول گازی در منظومه شمسی ما است. این نزدیکی شدید به این معنا است که WASP-۴۳b همیشه رو به ستاره خود قفل شده است.

اکنون محققان کشف کرده‌اند که این حالت به طور همیشگی یک طرف سیاره را تا دمای حدود ۱۲۶۰ درجه سانتیگراد گرم می‌کند، به اندازه‌ای گرم که آهن را ذوب می‌کند. این گرمای سوزان، سنگ را تبخیر و روانه‌ی ابر‌ها می‌کند.

دانشمندان همچنین دریافتند که تفاوت دمای روز و شب که نسبتاً در ۶۰۰ درجه سانتیگراد نسبتاً خنک‌تر است، باد‌های شدیدی ایجاد می‌کند که سرعتشان می‌تواند به ۹۰۰۰ کیلومتر بر ساعت برسد. محققان گزارش آب و هوای فرازمینی‌شان را روز ۳۰ آوریل در مجله Nature Astronomy منتشر کردند.

WASP-۴۳b سال ۲۰۱۱ کشف شد و ابتدا توسط تلسکوپ‌های فضایی هابل و اسپیتزِر بررسی شد، اما اکنون وضوح برتر تلسکوپ فضایی جیمز وب، جزئیات دقیق جوّ آن را به تصویر کشیده است.

تِیلور بِل، نویسنده اصلی می‌گوید: «با هابل، به وضوح توانستیم ببینیم در نیمکره روز، بخار آب وجود دارد. هابل و اسپیتزر هر دو نشان دادند که ممکن است در نیمکره شب، ابر‌هایی وجود داشته باشد. اما به اندازه‌گیری‌های دقیق‌تر جیمز وب نیاز داشتیم تا بتوانیم نقشه‌برداری دما، پوشش ابر، باد‌ها و ترکیب دقیق‌تر جوّی را در سراسر سیاره شروع کنیم.»

محققان برای سنجش دمای سیاره، از ابزار فروسرخ میانی جیمز وب (MIRI) برای اندازه‌گیری نور منظومه در هر ۱۰ ثانیه به مدت بیش از ۲۴ ساعت استفاده کردند.

«ما با رصد کل مدار، توانستیم دمای طرف‌های مختلف سیاره را حین چرخش به سمت دید محاسبه کنیم. از این داده می‌توانیم نقشه تقریبی دمای سراسر سیاره را ترسیم کنیم.»

اندازه‌گیری‌های فروسرخ جیمز وب، ترکیب شیمیایی سیاره را نیز نشان داد که شامل بخار آب می‌شود، اما فاقد متان است. متان معمولاً در سیاره‌هایی از این دست از راه واکنش‌های بین هیدروژن و مونوکسیدکربن تولید می‌شود، اما باد‌های شدید سیاره ممکن است این متان را به سمت روز سیاره ببرند، جایی که توسط تشعشعات شدید ستاره میزبان از بین می‌رود.