به گزارش مجله خبری نگار، بیماریهای مشترک بین انسان و دام - عفونتهایی که از حیوانات به انسان منتقل میشوند - حداقل ۶۵۰۰ سال پیش شروع به نفوذ به جمعیتهای انسانی کردند. این نتیجهای است که محققان دانشگاههای کپنهاگ و کمبریج به آن رسیدهاند. نتایج این مطالعه در مجله نیچر به آدرس nature/ منتشر شده است.
دانشمندان برای ردیابی تاریخچه تعاملات انسان با عوامل بیماریزا، DNA ۱۳۰۰ انسان ماقبل تاریخ را که بقایای آنها در سراسر اوراسیا یافت شده بود، تجزیه و تحلیل کردند. قدمت نمونهها از ۲۰۰۰ تا ۳۷۰۰۰ سال متغیر بود. این تیم ابتدا DNA را از دندانها و استخوانهای باستانیان استخراج کرد، سپس دادهها را با ماده ژنتیکی ۲۱۴ عامل بیماریزای شناخته شده انسانی مقایسه کرد.
به گفته محققان، جهش شدیدی در شیوع بیماریهای مشترک بین انسان و دام حدود ۶۵۰۰ سال پیش، در بحبوحه گذار به سبک زندگی بیتحرک، کشاورزی و دامداری رخ داده است. در این دوره بود که مردم شروع به تماس نزدیکتر با حیوانات اهلی کردند که شرایط را برای انتقال عوامل بیماریزا از حیوانات به انسان فراهم کرد. در همان زمان، مهاجرتهای بزرگی از دامداران از استپ پونتیک به اروپای غربی رخ داد که احتمالاً در شیوع عفونتها نقش داشته است.
همانطور که پروفسور اسکه ویلرسلف، رهبر این مطالعه، اشاره میکند، گذار به شیوه زندگی کشاورزی بود که نقطهای را مشخص کرد که در آن مردم به طور منظم با بیماریهای ناشی از حیوانات مواجه شدند. برخی از این عفونتها نه تنها باعث شیوع بیماری شدند، بلکه میتوانستند بر اندازه جمعیت، جریان مهاجرت و حتی سازگاری ژنتیکی جوامع باستانی نیز تأثیر بگذارند.
یکی از اکتشافات اصلی، شناسایی قدیمیترین رد ژنتیکی باسیل طاعون یرسینیا پستیس، عامل طاعون قرون وسطایی، در نمونهها بود. قدمت آن به حدود ۵۵۰۰ سال پیش برمیگردد. محققان همچنین ردپاهای اولیه سایر عفونتهای شناخته شده را ثبت کردند: مالاریا - قدمت رد ژنتیکی حدود ۴۲۰۰ سال، جذام - ۱۴۰۰ سال، ویروس هپاتیت B - ۹۸۰۰ سال و دیفتری - حدود ۱۱۱۰۰ سال.
نویسندگان تأکید میکنند که درک تکامل بیماریها نه تنها به بازسازی تاریخ اپیدمیولوژیک بشریت کمک میکند، بلکه به درک بهتر مکانیسمهای ظهور و جهش پاتوژن نیز کمک میکند. این دانش میتواند پایه و اساس توسعه واکسنها و استراتژیهای مؤثرتر برای مبارزه با تهدیدات جدید در آینده را تشکیل دهد.