تحلیلگر قزاق: با کمک ظرفیت‌های چابهار می‌توان بنادر دوبی را کنار زد

به گزارش مجله خبری نگار،در نشست «ظرفیت ژئوپلیتیک و ژئواکونومیک ایران برای اتصال آسیای مرکزی به آب‌های آزاد»، مؤسسه مطالعات راهبردی شرق و دانشگاه فردوسی مشهد برگزار شد، «بولات آنویلیایف» پژوهشگر ارشد مرکز مطالعات استراتژیک وابسته به نهاد ریاست جمهوری قزاقستان به سیاست‌های اساسی کشورش اشاره کرد و گفت: قزاقستان کشوری پیچیده است. نهمین کشور به لحاظ وسعت، اما در کل ۱۸ میلیون نفر جمعیت دارد. در کشور ما در شمال در زمستان منفی ۴۰ درجه و در تابستان در مرز‌های جنوبی نیز مثبت ۴۰ درجه را تجربه می‌کنیم. ما در برابر این تغییرات اقلیمی مقاوم شده‌ایم.
وی ادامه داد: اساس سیاست قزاقستان بر اساس چندچانبه گرایی است. باید اشاره کرد که مرز قزاقستان با روسیه، طولانی‌ترین مرز همسایگی میان دو کشور در جهان است. روسیه شریک استراتژیک ما است.

آنویلیایف با اشاره به سیاست اصلی خارجی قزاقستان بر اساس اصول روابط بین الملل بیان کرد: اولویت سیاست خارجی تحکیم روابط با کشور‌های همسایه و منطقه است. قطعا اولویت دوم روابط با قدرت‌های بزرگ در منطقه از جمله چین، ترکیه و ایران است. این سیاست به ما امکان می‌دهد که در مسیر‌های ترانزیتی با کشور‌های نام‌برده اقدام جدی و مثبتی انجام دهیم. در شرایط فعلی با هیچ کشور همسایه اختلافات مرزی ندارد. ما افتخار می‌کنیم در طی ۳۰ سال بر سر مرز‌ها تنشی نداشتیم.

وی ادامه داد: قطعا قزاقستان ارتباط با کشور‌های توسعه یافته صنعتی به ویژه به لحاظ اقتصادی برای خود ترسیم کرده است. برای رشد مناسبات اقتصادی و روابط با دیگر کشورها، قزاقستان با تعدادی از کشور‌ها از جمله کشور‌های پساشوروی، اندونزی، ویتنام، چین و کره جنوبی نظام لغو روادید را فراهم کرده است. خبر خوب اینکه قزاقستان در حال لغو روادید با ایران نیز است.

پژوهشگر قزاقستانی با نگاه به مشترکات فرهنکی ایران و قزاقستان بر توسعه روابط دو کشور تاکید کرد و گفت: دیدار‌های رؤسای جمهوری دو کشور و سفر «قاسم جومارت تاکایف» رئیس جمهور قزاقستان در ماه‌های گذشته و سفر «علیخان اسماعیل‌اف» نخست وزیر قزاقستان در هفته‌های گذشته، مناسبات با ایران را سازنده و مطلوب می‌دانیم. یکی از سیاست‌های دو کشور، رشد ترانزیت و مسیر‌های حمل‌و نقل است. میان بنادر قزاقستان و بنادر جنوبی ایران فعلا مراودات انجام می‌شود و راه‌های زمینی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. راه آهن در سال ۲۰۱۴ میان قزاقستان، ترکمنستان و ایران (گرگان) به بهره برداری رسیده که ظرفیت بالایی برای حمل بار وجود دارد.

وی گفت: ما از سرخس در شمال شرق ایران و بنادر آبی در شمال ایران نیز به خوبی استفاده می‌کنیم. از بندر چابهار در جنوب دیدار و از نگاه ژئوپلتیکی و اقتصادی از نزدیک آن را بررسی کردیم. به عقیده من با استفاده از ظرفیت‌های بندر چابهار می‌توان بنادر دوبی را کنار زد. برای همین برای رشد مسیر‌های ترانزیتی از سرخس، بندر چابهار و حتی مشهد برای ما مهم است.

آنویلیایف بیان کرد: قزاقستان تجربه بالایی برای سرمایه‌گذاری در دیگر کشور‌ها برخوردار است. حتی در بنادر شرقی چین زمین‌هایی را اجاره کردیم. در کشور رومانی با سرمایه‌گذاری قزاقستان چندین پالایشگاه نفت احداث کردیم. سرمایه گذاران قزاقستان منابع مالی کلانی در گرجستان و حتی روسیه سرمایه گذاری کردند. از همین سو با قراردادن ظرفیت‌های ایران و آسیای مرکزی و ساختن راه‌آهن مشهد- چابهار این گزینه باید مورد بررسی قرار گیرد. باید از امکانات ترانزیتی افغانستان و سرخس استفاده شود.

وی تصریح کرد: در حال حاضر روند همگرایی در کشور‌های آسیای مرکزی نیز فراهم شده است. قرقیزستان و تاجیکستان و ترکمنستان رشد مناسبات اقتصادی و تجاری بسیاری داشته و انتظار می‌رود در سال‌های نزدیک رشدی در مناسبات کشور‌های آسیای مرکزی به ویژه با نواحی شرقی ایران صورت بگیرد. همچنین ما باید به مسیر ترانزیتی با ترکیه از طریق ایران توجه کنیم و به صورت جدی مورد بررسی قرار دهیم.

در ادامه آنویلیایف در پاسخ به سوالی در مورد اینکه توسعه همکاری ترانزیتی در قالب دوجانبه است یا در قالب برنامه سازمان شانگ‌های صورت خواهد گرفت، گفت: کشور‌های آسیای مرکزی هر دو گزینه را در نظر دارند. بنا به اولویت‌های سیاست خارجه در قالب‌های دو یا چندجانبه عمل خواهیم کرد. همچنین یک قالب ۵+۱ نیز در جهان رایج است که باید با ایران نیز عملی شود. این قالب برای هر ۶ کشور مهم خواهد بود. می‌توانیم مشکلات موجود را در همین قالب حل کنیم.

به گفته وی، از جمله حل مشکلات اصلی مانند تعرفه‌های صادرات و واردات، مالیات مضاعف و تسهیلات گمرکی در این قالب فراهم خواهد شد. ما با کشور‌های آسیای مرکزی این موارد در حل کردیم و امید داریم با ایران نیز حل کنیم تا بازار ۷۵ میلیونی آسیای مرکزی برای تهران گشوده شود.

وی ادامه داد: در مورد سازمان‌های منطقه‌ای و بین المللی اکو، سازمان اعتمادسازی در آسیا مشارکت فعال دارد. از جمله در سازمان بین‌المللی که همکاری‌های ما می‌تواند اثرگذار باشد سازمان شانگ‌های است.

این کارشناس قزاق گفت: این نکته قابل توجه است که ما بر بندر چابهار تمرکز داریم، یک نظریه وجود دارد که چین رقیب هند می‌خواهد در بندر چابهار سرمایه‌گذاری کند. بندر چابهار نیز از لیست تحریم‌های آمریکا خارج شده است. طبعا چین و پاکستان متحد استراتژیک هستند و از سوی دیگر ایران با هند روابط بسیار نزدیک دارد. در قالب سازمان شانگ‌های می‌توان بدون تاثیرپذیری از قدرت‌های بزرگ برای حل این گونه مشکلات اقدام کنیم.

آنویلیایف در مورد همگرایی کشور‌های ترک و ایجاد کریدور میانی و احتمال تعارض میان کریدور شرق و غرب و شمال و جنوب گفت: پشت کریدوری که ترکیه از آن می‌کند، طبیعتا اتحادیه اروپا قرار دارد که کشور‌های آسیای مرکزی را به بازار خود تبدیل کند. قطعا رشد زیر ساخت‌هایی در جنوب قفقاز جنوبی را به همراه خواهد داشت. ما هم در تلاش هستیم که با طرح پیشنهادی چین «یک کمربند- یک جاده» همراه شویم.

آنویلیایف به اهمیت ایران اشاره کرد و گفت: مسیر ترانزیتی شمال – جنوب که کوتاه‌ترین مسیر است برای کشور‌های آسیای مرکزی و جهان بسیار مهم است. رشد روابط تجاری و اقتصادی امروزه مهم است. توانمندی و ظرفیت‌های ایران به خوبی در کشور ما شناخته شده است. از همین سو اهمیت این مسیر را نمی‌توان نادیده گرفت برای همین تمرکز ما ایران است. از طریق کشور شما ما با کشور‌های عربی و حتی آفریقا نیز ارتباط برقرار می‌کنیم. این مسیر در دستورکار قرار دارد، اما مسیر ترکیه از چنین ظرفیت‌هایی برخوردار نیست.