مجله خبری-سبک زندگی نگار: شاخص تودهی چربی نسبی بدن حاکی از فرمولاسیونی دارد که به وسیلهی ویژگیهای بدنی هر انسان، درصدی از چربیهای اضافه در بدن او را بیان میکند. این شاخص در راستای تشخیص اضافه وزن بسیار مؤثر است و فرد را برای کاهش چربیهای مزمن ترغیب میسازد.
برخی چربیهای موجود در بدن در راستای ادامهی حیات و تولید مثل امری ضروری هستند. اما برخی دیگر، موجب بر هم زدن توازن و تناسب بدن میشوند.
پژوهشگران به منظور دستیابی به میزان چربی بدن از شاخص تودهی چربی نسبی استفاده میکنند.
در واقع، متداولترین روش آنتروپومتریکی تشخیص اضافه وزن، شاخص تودهی چربی نسبی بدن است که با عنوان "BMI" مخفف اصطلاح "Body Mass Index" شناخته میشود.
شاخص BMI مقیاسی حساس در خصوص اندازه گیری میزان چربی بدن و تناسب اندام فرد بر اساس نسبت وزن به قد فرد است.
شما میتوانید به وسیلهی شاخص تودهی بدنی، از اضافه و کمبود وزن بدن خود مطلع شوید و در راستای سلامت وزن اقدام کنید. توجه داشته باشید که این شاخص تنها میزان وزن سالم بدن را تخمین میزند و از ارائهی میزان چربیهای بدن معذور است.
با استفاده از شاخص تودهی چربی نسبی بدن از اضافه و کمبود وزن خود مطلع شوید
وزن (برحسب کیلوگرم) ÷ قد (بر حسب متر) به توان ۲ = شاخص تودهی بدنی
با وجود نتیجهی دقیقی که از محاسبهی شاخص تودهی بدنی برای بانوان و آقایان به دست میآید، در مواردی احتمال ضریب خطا وجود دارد.
در واقع بهره گیری از شاخص BMI برای ورزشکارانی که دارای بافت عضلانی مستحکم هستند، محدودیت دارد. بدن سازان به موجب بافت ماهیچهای دارای اضافه وزن هستند، لذا این شاخص با تشخیص بافت ماهیچه به چربی دچار خطای محاسباتی میگردد.
علاوه بر این، بهره گیری از این شاخص برای افراد سالمند، بانوان باردار و افراد بین ۱۸ الی ۲۰ سال محدودیت دارد.
در سالهای اخیر، پژوهشگران با هدف محاسبهی دقیقتر اضافه وزن و میزان چربیهای بدن، فرمولی با عنوان RFM را طراحی کردند.
شاخص تودهی چربی نسبی بدن توانایی اندازه گیری میزان چربی موجود را ندارد
شاخص RFM مقیاسی است که در مرکز Cedars-Sinai کالیفرنیا ابداع شد. در این مقیاس برای محاسبهی درصد چربیهای بدن، به قد و اندازهی دور کمر فرد نیاز است.
چربیهای اضافهی بدن در اکثر افراد، در ناحیهی شکمی ذخیره میشوند؛ لذا شاخص RFM یک فرمول ارزشمند تلقی میشود که با اندازه گیری دور کمر خطر توسعهی چربی را اخطار میدهد.
شاخص تودهی چربی RFM با اندازه گیری دور کمر خطر افزایش چربی را نشان میدهد
طراحان شاخص RFM به موجب تمایزی که در اندام آقایان و بانوان وجود دارد، دو نوع فرمول متفاوت را برای محاسبهی درصد چربی افراد تعبیه کردند.
نحوهی محاسبهی RFM برای آقایان بدین قرار است:
(قد ÷ دور کمر در واحد متر) x ۲۰ - ۷۶= RFM
نحوهی محاسبهی RFM برای بانوان:
(قد ÷ دور کمر) x ۲۰ -۶۴ = RFM
توجه داشته باشید که اعداد ذکر شده در عبارت، برای تمام افراد ثابت است.
سنجش " DEXA" نوعی اسکن مختص تراکم استخوان است که با اندازه گیری میزان بافت استخوان، چربی و عضلات بدن اطلاعات جامعی را از بدن ارائه میدهد.
در طی بررسیهای محققان این بیانیه ثابت شده است که نتیجهی درصد چربی بدن در سنجش تراکم استخوان با نتیجهی فرمول محاسباتی RFM تطابق بسیار زیادی دارد.
بدین جهت استفاده از فرمول محاسباتی RFM برای آگاهی از درصد تودههای چربی در بدن راه حلی بسیار مؤثر است که در سرتاسر جهان گسترش یافته است.
شاخص تودهی چربی نسبی بدن باعث میشود فرد از بیماریهای چاقی پیشگیری کند
• پیشگیری از بیماریهای مربوط به چاقی مزمن
• کاهش احتمال اضافه وزن در افراد مبتلا به دیابت، بیماریهای قلبی و فشار خون بالا
• قابل استفاده برای افراد در ردههای سنی مختلف
• اعتبار سنجی دقیق
• کاهش احتمال سکتههای قلبی و مغزی
• قابل اندازه گیری به وسیلهی کمترین تجهیزات نظیر نوار متر و ماشین حساب
به طور کلی شاخصهای تودهی بدنی با هدف محاسبهی میزان چربیهای موجود در بدن استفاده میشوند.
گستردهترین روش در راستای تشخیص میزان چربیهای اضافه در بدن، شاخص BMI است. این شاخص با تقسیم وزن فرد بر مجذور قد، میزان اضافه وزن او را بیان میکند. با وجود اطلاعات نسبتا دقیقی که شاخص تودهی بدنی از میزان اضافه وزن ارائه میدهد، دارای محدودیتهایی است.
پژوهشگران، به موجب چربیهای افزون در ناحیهی شکم و خطای محاسباتی در شاخص BMI، اقدام به طراحی شاخص RFM کردند. این شاخص با ایجاد تمایز در جنسیت زن و مرد میزان قد و دور کمر فرد را تقسیم میکند. سپس با تقسیم در عدد ۲۰ و منها از عدد معین شده (مردان ۷۶ و زنان ۶۴) میزان چربیهای اضافی بدن را ارائه میدهد.