طب چینی چه ساختاری دارد؟ کجا کاربرد دارد؟

به گزارش مجله خبری نگار/دکتر حمیدرضا بهرامی طاقانکی طی مقدمه‌ای اظهار کرد: در طب امروزه دو نوع انرژی تعریف گردیده که شامل؛ نوع Veritable یا انرژی‌های قابل اندازه گیری مثل انرژی گرمایی، صوتی یا نور و انرژی Putative یا انرژی‌های غیر قابل اندازه گیری و تصوری مثل " چی " یا انرژی حیاتی در طب چینی یا دوشا Dosha در طب هندی است.

وی ادامه داد: در طب چینی، " چی " یا انرژی حیاتی در تمام موجودات زنده اعم از؛ فرد، خانواده، سازمان و جامعه جریان دارد و همگی به نحوی براساس آموزه‌های طب چینی ارگانیسم زنده محسوب و پایه‌ای برای سلامت و تعادل است. انرژی حیاتی یا " چی" از دو نیروی مکمل یین (سکون و انعفال) و یانگ (تحرک و ساختار) تشکیل شده و در مسیر‌های خاصی که در بدن مریدین نامیده شده (در گروه‌های اجتماعی همان مسیر‌های ارتباطی هستند)، حرکت می‌کند.

استاد گروه طب سوزنی دانشگاه علوم پزشکی مشهد در خصوص نقش " چی " یا انرژی حیاتی در بدن انسان و نقش معادل آن در ساختار‌های سازمانی گفت: تنظیم عملکرد اندام‌ها (مثل قلب برای گردش خون یا کبد برای سم زدایی) و حفظ تعادل روانی-جسمی (مثل کاهش استرس یا افزایش نشاط) از جمله نقش های" چی " یا انرژی حیاتی در بدن است و سازمان نیز مانند یک ارگانیسم زنده می‌تواند از انرژی حیاتی (چی سازمانی) بوسیله جریان اطلاعات، منابع انسانی و فرهنگ سازمانی برخوردار و چنانچه این انرژی مسدود یا نامتعادل شود، سازمان دچار کندی، تعارض، یا فرسودگی می‌شود.

دکتر بهرامی، با بیان اینکه هر بخش از یک سازمان می‌تواند به مثابه یکی از ارگان‌های حیاتی بدن تلقی شود افزود: به عنوان مثال قلب را می‌توان در طب چینی معادل سازمانی " رهبری و مأموریت سازمانی" دانست که نقش آن در تعادل " چی" یا انرژی حیاتی پمپاژ انرژی (انگیزه) و هماهنگی بین بخش هاست و عدم تعادل آن موجب بی هدفی و تصمیم گیری‌های عجولانه خواهد شد. همچنین کبد، معادل سازمانی "مدیریت منابع انسانی" است که تنظیم توزیع منابع (مثل بودجه و نیروی کار) را بر عهده دارد و عدم تعادل آن با تبعیض یا فرسودگی شغلی همراه خواهد بود. نقش ریه‌ها نیز در این معادل سازی، بر ارتباطات داخلی/ خارجی دلالت دارد و اگر ریه‌های سازمان (ارتباطات) ضعیف باشد، اطلاعات مانند اکسیژن به بخش‌ها نمی‌رسد و تصمیم گیری مختل می‌شود.

استاد دانشکده طب ایرانی و مکمل دانشگاه علوم پزشکی مشهد عدم تعادل " چی" یا انرژی حیاتی در سازمان را با نشانه‌هایی همراه دانست و گفت: کمبود " چی " یا انرژی حیاتی در سازمان که به علت تمرکز بیش از حد بر قوانین (مثل سیستم‌های ارزیابی خشک) بوجود می‌آید، سبب بوروکراسی سنگین، مقاومت در برابر تغییر و خلاقیت پایین خواهد شد و البته افزایش بیش از حد این انرژی هم که می‌تواند به علت فشار برای نوآوری؛ بدون پشتیبانی منابع باشد سبب استرس کارکنان، تصمیم‌های سریع، اما بی ثبات و فرسودگی شغلی شود.

دکتر بهرامی طاقانکی در ادامه به راهکار‌های تقویت چی یا انرژی حیاتی در سازمان اشاره کرد و گفت: باید مسیر‌های حرکت در سازمان را پاکسازی کنیم و برای این کار لازم است جلسات هفتگی تنفس سازمانی بدون سلسله مراتب (مثل حلقه‌های گفتگوی آزاد) راه اندازی شود، همچنین تغذیه " چی " یا انرژی حیاتی سازمانی با منابع سالمی همچون؛ برنامه‌های رفاهی یا مسابقات ایده پردازی انجام شود.

وی اضافه کرد: با توجه به اینکه طب سوزنی نمادین نقطه LR-۳ در سازمان، معادل کبد است و این ارگان نقش برنامه ریزی، تصمیم گیری و انعطاف پذیری را به عهده دارد، لذا مدیریت میانی و تیم‌های استراتژیک در سازمان نقش این عضو را در سازمان به عهده گرفته و زمانی که انسدادی در جریان آزاد انرژی سازمان رخ داده و خشم سازمانی (مثل تعارضات داخلی، تصمیم‌های عجولانه) بروز نماید، برای کنترل این انسداد انرژی و بروز خشم سازمانی (در طب سوزنی نقطه LR۳ را برای اعمال خونسردی سوزن می‌زنیم) در اینجا از جلسات تنظیم هیجانات تیمی به جای آن نقطه استفاده می‌کنیم و این جلسات بهتر است با خصوصیات زیر تشکیل شود؛ ۱. مکان: اتاقی با رنگ سبز (عنصر چوب) ۲. زمان: هفته‌ای یکبار و هر بار ۲۰ دقیقه، ۳. روش: گفتگوی بدون سلسله مراتب.