به گزارش مجله خبری نگار/ایران: زعفران یکی از محصولات کشاورزی صـــادراتمحــــور در ایــــــــــران است و بیش از ۹۰ درصد کل تولید جهان در کشور رقم میخورد. با وجود این، پیرامون تولید و صادرات این محصول، زعفرانکاران و صادرکنندههای کشور با چالشهایی مواجه هستند که روی کار آنها تأثیر میگذارد.
از طرف دیگر تولید زعفران در ایران قدمتی چندهزار ساله دارد، به طوری که هماکنون ۱۲۰ هزار هکتار از ۱۸ میلیون هکتار اراضی کشاورزی موجود در کشورمان به زیر کشت طلای سرخ میرود به طوری که خراسان رضوی با ۸۲ هزار هکتار بیشترین میزان تولید را به خود اختصاص داده و استانهای خراسان شمالی، خراسان جنوبی، اصفهان، کرمان و یزد نیز جزو دیگر تولیدکنندگان عمده این محصول هستند. با وجود این، بر اساس آمارهای فائو در حوزه تولید زعفران کشورهای «ایران، هند، اسپانیا، یونان، مراکش، ایتالیا، جمهوریآذربایجان، ترکیه و افغانستان» جزو برترینها هستند و اگرچه ایران بزرگترین تولیدکننده است، اما در حوزه صادرات کشور اسپانیا در جایگاه نخست قرار دارد. در واقع در حالی ایران حدود ۸۰ درصد از زعفران تولیدی خود را صادر میکند که سهم ایران در تجارت جهانی زعفران به طور نامتناسبی پایین است، زیرا بسیاری از مشتریان این ادویه ایران آن را بهصورت عمده خریداری کرده و پس از بستهبندی به کشورهای ثالث مجدداً صادر میکنند.
غلامرضا میری، نایبرئیس شورای ملی زعفران گفت: برداشت زعفران از ۷ مهر آغاز میشود و تا اواخر آذر ادامه دارد، از این رو نمیتوان در خصوص میزان تولید و کاهش یا افزایش آن تا پایان فصل برداشت آماری اعلام کرد.
او با بیان اینکه زعفران جدید همچنان به بازار عرضه میشود، افزود: هماکنون هرکیلو زعفران دسته با نرخ ۴۴ تا ۴۸ میلیون تومان، سرگل ۶۰ تا ۶۲ میلیون تومان، پوشال ۵۶ تا ۵۸ میلیون تومان و نگین ۶۱ تا ۷۰ میلیون تومان از کشاورزان خریداری میشود.
میری درباره آخرین وضعیت صادرات زعفران گفت: صادرات زعفران طبق روال در حال انجام است به طوریکه بنابر آمار ۷ ماهه گمرک، صادرات زعفران نسبت به سال قبل بیش از ۵۰ درصد رشد داشته است.
نایبرئیس شورای ملی زعفران ادامه داد: همه ساله از ابتدای آبان صادرات زعفران با ورود محصول نو افزایش مییافت، حال باید منتظر ماند و دید که در ماههای آبان، آذر، دی و بهمن همزمان با اوج پیک صادرات به کجا میرسد.
او گفت: گرچه برخی کارشناسان اظهار نظراتی راجع به تولید زعفران مطرح میکنند، اما نمیتوان پیشبینی دقیقی داشت. هرچند میزان تولید در بازار زعفران و آینده محصول اثرگذار است.
براساس آمار گمرک در هفت ماهه نخست سالجاری ۱۱۳ تن و ۵۱۲ کیلوگرم طلای سرخ به ارزش ۴ هزار و ۴۵۸ میلیارد و ۸۸۹ میلیون و ۸۸ هزار تومان یا ۱۱۷ میلیون و ۹۳۳ هزار و ۲۴۷ دلار صادر شده، این در حالی است که در سال گذشته در همین بازه زمانی ۷۳ تن و ۲۸۲ کیلوگرم زعفران به ارزش ۸۳ میلیون و ۶۲۰ هزار و ۳۳۶ دلار صادر شده بود؛ بنابراین میتوان گفت صادرات زعفران طی یک سالجاری به لحاظ وزنی با رشدی ۵۵ درصدی و به لحاظ ارزشی با رشدی ۴۰ درصدی روبهرو بوده است.
طی این مدت زعفران ناب ایرانی به ۴۹ کشور جهان شامل اتریش، اردن، اسپانیا، استرالیا، افغانستان، امارات، اندونزی، انگلیس، ایرلند، ایتالیا، آفریقای جنوبی، آلمان، بحرین، برزیل، بلژیک، بنگلادش، بوسنی و هرزگوین، پاکستان، تایلند، تایوان، ترکیه، تونس، چین، دانمارک، رومانی، ژاپن، سنگاپور، سوئیس، سوئد، عراق، عمان، روسیه، فرانسه، فیلیپین، قزاقستان، قطر، کانادا، کره جنوبی، کرواسی، کویت، گرجستان، مالزی، موریس، نروژ، نیوزیلند، هلند، هند، هنگ کنگ و ویتنام صادر شده است.
علیرضا پیمان پاک، قائم مقام وزیر جهاد کشاورزی با اشاره به اینکه در حوزه محصولات کشاورزی از سفر رئیسجمهور به چین تاکنون کارهای بسیار خوبی را انجام دادیم، اظهار کرد: از جمله آنها میتوان به معرفی زعفران ایرانی، خشکبار و محصولات غذایی در پلتفرمهای بیتوسی و خرده فروشیهای چینی اشاره کرد. همچنین افراد و مشتریها و خانوادههای چینی با محصولات ایرانی آشنا شدند.
وی تصریح کرد: طی شش ماه بیش از ۶۰۰ درصد رشد صادرات زعفران به چین، رشد ۲ برابری در حوزه آبزیان و رشد زیادی در حوزه صادرات خشکبار داشتیم.
گفتنی است سالانه حداقل ۲۰۰ تن از زعفران تولید شده در کشورمان به سراسر جهان صادر میشود که این امر همواره سبب شده طلای سرخ ارزآوری قابل توجهی برای ایران به همراه داشته باشد.
آمارها حاکی از آن است که با توسعه دیپلماسی اقتصادی در وزارت جهاد کشاورزی بازارهای جدیدی نیز به تسخیر صادر کنندگان ایرانی درآمده و همین امر زمینه افزایش ارزآوری را به همراه داشته است.
در سال گذشته دو قرارداد مهم با قطریها و چینیها برای صادرات زعفران ایرانی به امضا رسید که کمک زیادی به افزایش صادرات طلایسرخ کرده است.
در اواخر شهریورماه سال گذشته بزرگترین قرارداد تجاری در حوزه زعفران بین ایران و قطر به امضا رسید. قطریها متعهد به فرآوری ۲۰۰ تن طلایسرخ شدند و ارزش اولیه این قرارداد نیز ۳۰۰ میلیون دلار برآورد شد.
یکی از تأثیرات عمده امضای این قرارداد این بود که ایران جایگاه خود را بهعنوان قطب اصلی و اول تولید و عرضه زعفران در جهان تثبیت کرد بهطوریکه هرچند ایران تا ۹۰ درصد زعفران جهان را تولید میکرد، ولی همواره با قاچاق این محصول دیگر کشورها همانند افغانستان، اسپانیا و حتی چین سهم بیشتری از بازار این محصول داشتند.
از طرف دیگر با امضای قرارداد ۲۵ ساله با چین، پیوستن ایران به سازمان همکاری شانگهای و سفر رئیسجمهور به پکن قرارداد صادرات محصولات کشاورزی ازجمله زعفران به سرزمین اژدهایسرخ بسته شد، بهطوریکه کارشناسان و فعالان معتقدند ارزش هر دو قرارداد امضا شده با قطر و چین به حدود یکمیلیارد دلار میرسد.