شورش قبایل مأربی علیه حزب اصلاح

به گزارش مجله خبری نگار/الوقت: درحالی که جنبش انصارالله یمن در یکسال گذشته اقدام جدی علیه ائتلاف متجاوز سعودی انجام نداده و آمادگی خود را برای پایان دادن به درگیری‌ها اعلام کرده است، اما با این حال سعودی‌ها برخلاف ادعای ظاهری، تمایلی برای فیصله دادن به این بحران خودساخته را ندارند.

پس از تشکیل «شورای ملی حضرموت» برای کنترل این استان نفت خیز، اکنون در استان مأرب هم تحرکاتی از سوی مزدوران وابسته به عربستان در شرف انجام است که چالش جدیدی را پیش روی دولت صنعا گذاشته است.

به گزارش رسانه‌های عربی، «حزب اصلاح»، وابسته به اخوان المسلمین در مأرب آرامش را از قبایل این منطقه گرفته و سعی دارد این شهر را به پایگاه خود در یمن تبدیل کند. گفته می‌شود که جریان اخوانی شیوخ مأرب را که مخالف حزب اصلاح هستند، ترور می‌کند تا بزرگترین مانع اشغالگری خود را از سر راه بردارد و در همین راستا، اخیرا شیخ مبارک بن طالب، یکی از رهبران قبایل مأرب به دست اعضای به اصطلاح «نیرو‌های امنیت جاده‌ای» وابسته به اخوان المسلمین مورد حمله قرار گرفت.

علیرغم تلاش‌های اخوان برای کنترل امنیتی مأرب، همه نشانه‌ها حاکی از تشدید تنش علیه حضور این جریان است و مردم محلی سعی دارند جلوی اشغالگری اخوانی‌ها را بگیرند. بر اساس این گزارش، با وجود خیانت قبایل «مراد، جهم، الجدان و بنی جبر» که جاده اشغالگری اخوانی‌ها را صاف کردند، اما «قبیله عبیده»، نگهبان لانه سبا، یکی از قبایل بزرگی است که همچنان با اخوان می‌جنگد و حضور این گروه را تهدیدی برای امنیت مأرب می‌داند.

با وجود این، درگیری بین قبایل که بایکدیگر اختلافات اساسی دارند، فرصت مناسبی برای نیرو‌های حزب اصلاح فراهم کرده تا بتوانند در این آشفته بازار، بخشی از یمن را تحت اشغال خود درآورند. هر چند قبایل مأرب مخالف سرسخت قدرت گیری اخوان در این منطقه هستند، اما از طرفی، برخی از آن‌ها با انصارالله هم روابط حسنه ندارند و همین مسئله سبب شده تا اخوانی‌ها نفوذ خود را در بخش‌هایی از این منطقه بگسترانند.

هر چند برخی قبایل مأرب روابط خوبی با دولت نجات ملی صنعا ندارند و به ادعای برخی منابع، از این نگران هستند که اگر با اخوان المسلمین وارد نبرد شوند، موازنه قدرت در مناطق مرکزی یمن به نفع انصارالله تغییر کند، اما تجربه سال‌های اخیر نشان داده که نیرو‌های صنعا هیچ خصومتی با قبایل ندارند و حتی سعی کردند تا مردم این منطقه را از دست اشغالگران نجات دهند. در سال‌های اخیر مأرب به عنوان یکی از مناطق اصلی درگیری بین نیرو‌های انصارالله و مزدوران ائتلاف سعودی بود و یمنی‌ها توانستند بخشی از این شهر استراتژیک را آزاد کنند.

ادعای منابع محلی نزدیک به سعودی در مأرب بر گسست قبایل این استان با انصارالله تأکید دارند، درحالی است که در آبان ماه ۱۴۰۰، و در بحبحوحه افزایش درگیری‌ها در مأرب منابع یمنی خبر دادند که قبایل «جبل مراد و العبدیه» به صنعا رفته‌اند تا با مقامات انصارالله دیدار کنند. دیداری که با هدف هماهنگی نظامی دوطرف برای برقراری امنیت درمأرب و بیرون راندن مزدوران سعودی انجام شد و نشان داد که مردم این منطقه برای پیوستن به دولت نجات ملی علاقه‌مند هستند، چرا که رویکرد اصلی انصارالله که بر حفظ تمامیت ارضی و اخراج اشغالگران سعودی و اماراتی از همه مناطق یمن تأکید دارد امروزه خواسته عمومی اکثریت یمنی‌ها شده است.

اخوان مشروعیت ندارد

خالد باقلان، دبیرکل شورای جوانان صبا در یمن، گفت که حزب اصلاح، بازوی سیاسی اخوان یمن، از دوره عبد ربه منصور هادی، رئیس جمهوری فراری یمن از کنترل خود بر مشروعیت برای تحمیل هژمونی و نفوذ کامل خود بر قدرت به ویژه در مأرب استفاده کرده است. اما علیرغم اقدامات زیاد، نتوانستند مؤلفه قبیله‌ای در مأرب را تضعیف کنند، فقط به واسطه نفوذ خود در قدرت، توانستند برخی از چهره‌های اجتماعی را در ازای اعطای مناصب، اعتبارات یا کمک‌های بلاعوض در قالب کمک‌های نفتی که به صورت ماهانه داده می‌شود، جذب کنند.

باتوجه به اینکه اخوان المسلیمن پایگاه مردمی در مأرب ندارد، به شیوه‌های خشونت آمیز روی آورده تا با ایجاد رعب و وحشت بتواند مقری برای خود دست و پا کند. نیرو‌های اخوان پس از فروپاشی دولت منصور هادی، و اخراج از برخی مناطق نفوذ شنتی همانند جزیره سقطری، تلاش می‌کنند جای پای خود را در دیگر مناطق به هر طریق ممکن حفظ کنند.

اهمیت استراتژیک مأرب

اینکه چرا اخوان المسلیمن مأرب را به عنوان منطقه نفوذ خود انتخاب کرده، به خاطر اهمیت استراتژیک آن است که این فرصت را به اخوانی‌ها می‌دهد تا بتوانند توان تشکیلاتی و قدرت نظامی خود را بازسازی کنند. مأرب به دلیل ثروت نفتی و گازی، تاریخی و انسجام ساختار قبیله‌ای آن نقش مهمی در معادلات سیاسی، اقتصادی و نظامی یمن دارد.

مارب شامل بزرگترین میادین صادرات گاز (Safer) است که منبع تامین گاز کل کشور به شمار می‌رود و دارای بزرگترین پمپ بنزین برای تولید برق است و ظرفیت تولید پالایشگاه نفت آن به ۱۰۰۰۰ بشکه در روز رسیده است.

به گفته دبیرکل شورای جوانان صبا، به نظر می‌رسد مارب از نظر اخوان یمن غنیمتی بزرگ و گنجینه‌ای ارزشمند است که باید حفظ شود، به ویژه پس از اینکه مالیات آن دو برابر شده و به سطح بالای ۲۰۰ درصد رسیده است.

منابع کلان استان فقط فروش گاز نیست بلکه مالیات اضافی وجود دارد که به بانک مرکزی یمن مستقر در عدن ارائه نمی‌شود، اما همه این منابع توسط مقامات مأرب برای ایجاد سرمایه شخصی و سرمایه گذاری در کشور‌های خارجی استفاده می‌شود. همچنین، اخوان المسلمین از منابع مارب برای سربازگیری و دادن رشوه به رهبران احزاب و قبایل استفاده می‌کند تا چشم خود را به روی اقدامات غیرقانونی این گروه ببندند و گزارش مالی به بانک مرکزی ارائه ندهند.

از سوی دیگر، مأرب به لحاظ سیاسی هم برای انصارالله و ائتلاف متجاوز اهمیت ویژه‌ای دارد. مأرب به عنوان دروازه شرقی صنعاء به شمار می‌رود و انصارالله سعی دارد با کنترل این منطقه، مزدوران سعودی را از اطراف پایتخت دور کرده و تسلط خود بر مناطق مرکزی را تثبیت کند. آزادسازی این شهر چنان اهمیت داشت که دوسال پیش هر وقت انصارالله موفقیت‌هایی را کسب می‌کرد، مقامات سعودی، با وساطت نماینده سازمان ملل سعی می‌کردند به بهانه آتش‌بس روند پیشروی‌ها را کند کنند، زیرا مأرب شاهرگ متجاوزان در یمن تلقی می‌شود که در صورت از دست دادن آن، دیگر استان‌های اشغالی مناطق مرکزی نیز در معرض سقوط قرار می‌گیرد.

از آنجا که مأرب با استان‌های حضرموت و شبوه هم‌مرز است، در صورت آزادسازی این منطقه از دست مزدوران سعودی، راه برای آزادسازی استان‌های نفت خیز شرقی هم هموار خواهد شد. در یکسال اخیر عربستان و آمریکا تحرکات زیادی را برای اشغال کامل حضرموت و المهره انجام داده‌اند و برای اینکه خیالشان از جانب تهدیدات انصارالله راحت باشد، سعی دارند نیرو‌های اخوان را در مأرب به قدرت رسانده و این گروه را در «لجمن» با انصارالله مستقر کرده و مانع پیشروی نیرو‌های صنعا به سمت شرق شوند.

چرا که با کنترل صنعا بر مأرب، شرایط برای مردم یمن و رزمندگان انصارالله بسیار بهتر خواهد شد و عملا محاصره زمینی استان‌های تحت کنترل صنعا از محاصره خارج خواهند شد.

از طرفی، مأرب به عنوان آخرین سنگر دولت مستعفی در شمال یمن به شمار می‌رود و آزادسازی مأرب توسط انصارالله، به نوعی پایان کار دولت وابسته به سعودی خواهد بود. همچنین، تسلط انصارالله بر این شهر راهبردی، به صنعا این امکان را می‌دهد تا بتواند از منابع نفت و گاز آن استفاده کند، زیرا بحران سوخت در سال‌های اخیر به بزرگترین چالش دولت نجات ملی تبدیل شده است و این در تضاد با منافع اشغالگران قرار دارد که سعی می‌کنند دست انصارالله را از منابع نفت و گاز کوتاه کنند.

از آنجا که نیرو‌های اخوان هم شهروند یمنی به شمار می‌روند، سعودی‌ها سعی دارند اینگونه وانمود کنند که آن‌ها در تنش‌ها داخلی مداخله‌ای ندارند و درگیری بین گروه‌های یمنی است.

تحرکات اخیر عربستان و امارات در استان‌های حضرموت و مأرب برای سدکردن مسیر پیشروی‌های انصارالله و تداوم اشغالگری در این کشور، آب درهاون کوبیدن است. چرا که وضعیت ماه‌های اخیر حکایت از این دارد که ائتلاف متجاوز به پایان کار خود رسیده است و به لرزه درآمدن پایه‌های قدرت اخوان در مأرب بیانگر این واقعیت است.