چرا حواس پرتی همیشه بد نیست؟

به گزارش مجله خبری نگار به نقل از psychologytoday، روز‌هایی که تلفن همراه از دست‌مان نمی‌افتد، شنیدن «حواست کجاست؟» و سیل سرزنشی که بعدش از راه می‌رسد، ردخور ندارد. گوشی، کلی مایه سرگرمی توی خودش دارد و به همان‌اندازه عامل حواس‌پرتی؛ بازی، فضای مجازی، چت و.... حواس‌پرتی هم که خب باعث می‌شود فرصت‌ها را ازدست بدهیم، در امتحان نتیجه خوبی نگیریم و وظایفی را که به ما سپرده شده‌است، نیمه‌کاره بگذاریم؛ اما آیا حواس‌پرتی هیولایی است که همیشه همه‌چیز را به‌هم می‌ریزد یا می‌تواند مفید باشد؟

حواس پرتی درد را کاهش می‌دهد

مغز ما توانایی محدودی برای تمرکز دارد. ما نمی‌توانیم به همه‌چیز اطراف‌مان توجه کنیم و باید دست به انتخاب بزنیم. در این انتخاب، عواملی هستند که کار را سخت می‌کنند، اما خب انسان می‌تواند از این محدودیت بیولوژیکی به‌نفع خودش استفاده کند. دکتر «جین مک‌گونیگال» توضیح می‌دهد که حواس‌پرتی می‌تواند ابزار قدرتمندی برای کاهش تأثیر تجربیات دردناک و منفی باشد. چطور؟ کودکان قبل از عمل جراحی مضطرب هستند و شدت اضطراب‌شان باعث کاهش اثربخشی بیهوشی و افزایش زمان بهبودی می‌شود.

پزشکان برای حفظ آرامش به جایگزینی برای دارو‌های آرام‌بخش نیاز دارند و تحقیق دکتر «مک‌گونیگال»، عوامل حواس‌پرتی را پیشنهاد می‌کند. در این تحقیق، به یک گروه از کودکان قبل از عمل جراحی داروی ضداضطراب داده‌شد، گروه دیگر بازی‌های ویدئویی انجام دادند و گروه سوم (گروه کنترل) قبل از عمل هیچ کاری نکردند. بچه‌های گروه بازی‌های ویدئویی تنها کسانی بودند که قبل از عمل جراحی کاهش اضطراب را نشان دادند. همچنین درطول عمل به بیهوشی کمتری نیاز داشتند و نسبت به دو گروه دیگر عوارض جانبی دارویی کمتری را تجربه کردند.

محققان بر این باورند که بازی‌های ویدئویی مؤثر بوده‌اند، چون حواس کودکان را از درد و قطعیت نداشتن جراحی منحرف کردند. ماهیت جذاب بازی ویدئویی به کودکان کمک کرد تا توجه خود را از ترس دور و به‌سمت چالش‌های بازی هدایت کنند.

به افزایش استقامت کمک می‌کند

توانایی منحرف کردن توجه از تجربیات منفی، در خارج از محیط بیمارستان هم مفید است. تحقیقات نشان می‌دهد که برخی بازی‌های فکری مانند «تتریس» می‌توانند به کاهش هوس برای غذا‌های چرب و دارو‌های اعتیادآور کمک کنند. محققان معتقدند نیاز‌های شناختی این بازی‌ها، توجه ما را از محرک‌های ولع‌برانگیز منحرف می‌کنند و میل دردناک برای رفتار‌های افراطی را کاهش می‌دهند. حواس‌پرتی حتی در تناسب اندام هم به کمک‌مان می‌آید. موسیقی که با ورزش همراه می‌شود، ذهن ما را از درد بدن ناشی از ورزش، دور و استقامت دربرابر تحرک بدنی را تقویت می‌کند.

دکتر «مک‌گونیگال» از آزمایشی حرف می‌زند که ثابت می‌کند بازی ویدئویی به بیماران نوجوان مبتلا به سرطان در مقابله با بیماری‌شان کمک می‌کند. در این مطالعه آزمایش شد که آیا انجام یک بازی ویدئویی با موضوع سرطان در پایبندی به برنامه درمانی و مصرف منظم دارو‌ها تأثیر دارد یا خیر. درنهایت معلوم شد که بازی اگرچه با درد مبارزه نمی‌کند، اما قابلیت‌های بیماران را افزایش می‌دهد؛

«.. تشدید چالش‌های بازی، تمایل بیماران برای ادامه دادن تلاش را درپی دارد، حتی زمانی که شکست می‌خورند. به این‌ترتیب این باور را القا می‌کند که اگر تلاش کنند، درنهایت می‌توانند به اهداف دشوارتری دست یابند.»

پس حواس‌مان را پرت کنیم؟

حالا سوال مهم این است که اگر حواس‌پرتی می‌تواند گاهی مفید باشد، پس چرا همه با آن سر دشمنی دارند؟ جواب به چگونگی تعامل ما برمی‌گردد که تفاوت بین رفتار سالم و مخرب را تعیین می‌کند. به حواس‌پرتی‌های دیجیتالی موردعلاقه‌تان نگاهی بیندازید؛ رسانه‌های اجتماعی، بازی‌های ویدئویی، برنامه‌های تلویزیونی، پادکست‌ها و....

از خود بپرسید که آیا از آن‌ها به‌عنوان ابزاری برای ایجاد قدرت، مهارت، دانش و خودکارآمدی و مقابله با موقعیت‌هایی مثل مثال‌هایی که گفته شد استفاده می‌کنید یانادیده گرفتن مشکلاتی که باید اساسی حل شوند. اگر جواب‌تان مورد دوم است، احتمالا باید درباره نقش این عوامل حواس‌پرتی در زندگی‌تان تجدیدنظر کنید. اگر دردی که از آن فرار می‌کنید، عمیق و ریشه‌دار باشد، هیچ حواس‌پرتی آن را التیام نمی‌بخشد. یا باید راهبرد‌های مقابله‌ای جدید بیاموزید یا آن چه را خراب شده‌است، به‌طور اساسی اصلاح کنید.

منبع: خراسان