رتبه واقعی اقتصاد ایران در جهان: ۱۴ یا ۵۰ یا ۱۸

خبرگزاری فارس با استناد به یکی از گزارش‌های صندوق بین المللی پول در حالی از رتبه چهاردهم اقتصاد ایران در بین اقتصاد‌های جهان خبر داد که این گزارش، تولید ناخالص داخلی را به قیمت جاری در نظر گرفته و به نظر می‌رسد برای تبدیل ارزش ریالی تولید ناخالص داخلی ایران به دلار از نرخ ۴۲۰۰ تومان استفاده کرده است، نرخی که اکنون در اقتصاد ایران وجود خارجی ندارد و در سال‌های گذشته نیز صرفا بخشی از مبادلات ارزی را شامل می‌شد.

به گزارش مجله خبری نگار/خراسان: صندوق بین المللی پول در گزارشی حجم تولید ناخالص داخلی کشور‌های جهان را بر مبنای قیمت‌های جاری محاسبه کرده است. در این نحوه محاسبه، تولید ناخالص داخلی کشور‌ها که به نرخ ارز محلی همان کشور‌ها محاسبه می‌شود، با نرخ برابری ارز محلی نسبت به دلار به قیمت دلار برگردانده می‌شود.

با این حال نکته جالب توجه این است که نرخ رسمی دلار در سایت بانک مرکزی هنوز ۴۲۰۰ تومان است و صندوق بین المللی پول نیز بر همین مبنا تولید ناخالص داخلی ایران به قیمت جاری را براساس دلار محاسبه کرده است. بر این اساس این نهاد بین المللی، حجم تولید ناخالص داخلی ایران در سال میلادی گذشته را هزار و ۴۳۰ میلیارد دلار محاسبه کرده است. برای بررسی ماجرا سراغ آمار‌های داخلی رفته ایم. بر اساس آخرین گزارش بانک مرکزی، حجم تولید ناخالص داخلی به قیمت جاری در سال گذشته ۶۵۲۶ هزار میلیارد تومان بود. اگر با کمی اغماض، سال میلادی ۲۰۲۱ را معادل سال ۱۴۰۰ هجری شمسی در نظر بگیریم، از تقسیم رقم ریالی تولید ناخالص داخلی سال ۱۴۰۰ بر رقم دلاری تولید ناخالص داخلی سال ۲۰۲۱، عدد ۴۵۶۳ تومان به دست می‌آید که نزدیک به نرخ ۴۲۰۰ تومان است و البته این تفاوت اندک به دلیل تطبیق نداشتن کامل سال میلادی و هجری شمسی است. جالب این جاست که هم در سایت بانک مرکزی و هم در مراکز جهانی مثل موتور جست وجوی گوگل، نرخ ارز رسمی کشور ۴۲۰۰ تومان است که موجب شده مبنای محاسباتی غلطی شکل بگیرد.

به گزارش خراسان، با تبدیل تولید ناخالص داخلی سال ۱۴۰۰ به نرخ ارز ۲۴ هزار تومان سال گذشته، جایگاه واقعی ایران از نظر تولید ناخالص داخلی به قیمت جاری حدود ۵۰ خواهد بود، اما یک روش مهم دیگر در محاسبه رتبه تولید ناخالص داخلی کشورها، محاسبه بر مبنای برابری قدرت خرید است. در این روش نرخ اسمی دلار مبنا قرار نمی‌گیرد بلکه به دلیل تفاوت قدرت خرید یک دلار در ایران با آمریکا یا هر کشور دیگر، سبدی از محصولات در ایران با آمریکا مقایسه می‌شود و بر آن اساس، نرخ برابری قدرت خرید محاسبه می‌شود. بر این مبنا، ایران در رتبه هجدهم جهان قرار دارد و این رتبه را می‌توان رتبه واقعی اقتصاد ایران در مقایسه با دیگر اقتصاد‌های جهان دانست.