شناسایی و اخراج اتباع غیرمجاز از ایران با شدت بیشتر از قبل ادامه دارد

به گزارش مجله خبری نگار، همزمان با افزایش فشار‌های اقتصادی، اجتماعی و امنیتی ناشی از حضور غیرقانونی اتباع خارجی، روند شناسایی و اخراج اتباع غیرمجاز افغانستانی در ایران شدت گرفته است. به گفته مسئولان استان تهران، این اقدام در چارچوب قانون و به‌منظور حفظ نظم عمومی و امنیت ملی در حال اجراست.

محمدصادق معتمدیان، استاندار تهران، با اعلام اینکه هیچ توقفی در روند شناسایی و بازداشت اتباع غیرمجاز ایجاد نشده، گفت: با گسترش ایست و بازرسی‌ها در سطح استان، روند اخراج این افراد با جدیت بیشتری دنبال می‌شود و از تمامی مهاجران فاقد مدارک قانونی خواسته شده است که به مبادی خروجی مراجعه کرده و کشور را ترک کنند.

طبق برآورد‌های منتشرشده از منابع رسمی، حدود ۶میلیون تبعه افغانستانی در ایران زندگی می‌کنند که دست‌کم ۴میلیون میلیون نفر از آنان فاقد هرگونه مدرک قانونی اقامت هستند.

تنها در استان تهران، روزانه بین ۸۰۰ تا ۱۰۰۰ نفر از این افراد شناسایی و برای اخراج به مراکز موقت نگهداری منتقل می‌شوند.

در سطح ملی نیز آمار‌ها نشان می‌دهد طی یک سال گذشته بیش از یک میلیون و دویست هزار نفر از اتباع افغان به‌صورت داوطلبانه یا اجباری به کشورشان بازگشته‌اند. در دو ماه اخیر، روند بازگشت خانوادگی نیز به شکل محسوسی افزایش یافته و بیش از ۳۰ هزار خانواده افغانستانی ایران را ترک کرده‌اند.

ایران در سال ۱۴۰۳ بیش از ۵۵۹ هزار مهاجر افغانستانی را اخراج کرده است؛ این را کمیساری عالی ملل متحد در امور مهاجران می‌گوید. برپایه گزارش این نهاد بین‌المللی این آمار ردمرز‌ها در مقایسه با سال ۲۰۲۳ با رشد ۱۸ درصدی رو‌به‌رو بوده است.

همچنین کمیساری عالی ملل متحد در امور مهاجران این گونه گزارش داده که ۹۱ درصد از شهروندان افغانستان که به ایران فرار کرده‌اند از نقاط مرزی غیررسمی عبور کرده‌اند و بسیاری بلافاصله پس از ورود با اخراج مواجه شده‌اند.

پیش‎تر هم نادر یار احمدی رئیس مرکز امور اتباع و مهاجرین خارجی وزارت کشور اعلام کرد که هم اکنون جمعیت کل اتباع خارجی در کشور حدود ۶ میلیون و ۱۰۰ هزار نفر برآورد می‌شود.

یاراحمدی همچنین اضافه کرد که حدود ۲ میلیون تبعه غیرمجاز در کشور حضور داشته‌اند و در پایان سال گذشته (۱۴۰۳)، تعداد دو میلیون و ۳۴ هزار نفر دیگر نیز به این جمعیت اضافه شده‌اند.

یار احمدی هشدار داد که در حال حاضر، ما هیچ پناهنده جدیدی از افغانستان نپذیرفته‌ایم و بنا نیز نداریم که پناهنده‌ای بپذیریم، چرا که وضعیت فعلی افغانستان به گونه‌ای نیست که جان افراد در خطر باشد یا مصداق پناهندگی باشند.

یاراحمدی ادامه داد: بر اساس آماری که تاکنون اعلام کرده‌ایم، جمعیت کل اتباع خارجی در کشور حدود ۶ میلیون و ۱۰۰ هزار نفر برآورد می‌شود. البته این عدد شامل تمام اتباع، اعم از مجاز و غیرمجاز است. در خصوص اتباع غیرمجاز، چون این افراد در هیچ سامانه‌ای ثبت رسمی نشده‌اند، نمی‌توان آمار دقیقی ارائه داد، اما از طریق فرآیند‌های طرد و بازگشت و با استفاده از روش‌های آماری می‌توان تخمینی از تعداد آنها ارائه کرد.

وی بیان کرد: بر اساس این برآوردها، حدود ۲ میلیون تبعه غیرمجاز در کشور حضور داشته‌اند و در پایان سال گذشته، تعداد دو میلیون و ۳۴ هزار نفر دیگر نیز به این جمعیت اضافه شده‌اند. بنابراین، هم‌اکنون حدود ۴ میلیون تبعه غیرمجاز در کشور داریم.

ایران طرح دیوارکشی در مرز‌های شرقی با افغانستان را در دستور کار قرار داده است. این اقدام با هدف انسداد فیزیکی مرز و جلوگیری از ورود غیرقانونی اتباع انجام می‌شود.

در کنار جنبه‌های اقامتی و اجتماعی، نگرانی‌هایی نیز از منظر امنیتی وجود دارد. به گزارش برخی رسانه‌های داخلی، نیرو‌های امنیتی در ماه‌های اخیر تعدادی از اتباع افغانستانی را که به صورت غیرقانونی در کشور حضور داشته‌اند، به اتهام همکاری با گروه‌های معاند، جاسوسی و ارتباط با سرویس‌های اطلاعاتی خارجی بازداشت کرده‌اند.

گفته می‌شود برخی از این افراد با هویت جعلی و اهداف خرابکارانه وارد کشور شده بودند.

مقامات رسمی ضمن تفکیک میان مهاجران قانونی و غیرقانونی تأکید کرده‌اند که جمهوری اسلامی ایران از حضور قانونی و سامان‌یافته اتباع خارجی حمایت می‌کند، اما با اقامت غیرمجاز که می‌تواند تهدیدی برای اشتغال، امنیت و ثبات اجتماعی باشد، بدون مماشات برخورد خواهد شد.

این تحولات در شرایطی رخ می‌دهد که تنش‌های منطقه‌ای، به‌ویژه در ارتباط با امنیت مرز‌ها و درگیری‌های اطلاعاتی، حساسیت درباره ورود و اقامت اتباع خارجی را افزایش داده است. با توجه به روند فعلی، پیش‌بینی می‌شود موج اخراج اتباع غیرمجاز در ماه‌های آینده نیز ادامه یابد.