سقوط «لاله‌های واژگون» با دخالت مردم + فیلم

به گزارش مجله خبری نگار، یکی از دوازده هزار گونه گیاهی شناخته‌شده در ایران لاله واژگون است، گل زنگوله‌ای درشت که بیشتر به رنگ نارنجی مایل به قرمز و رنگ‌های متنوع دیگر دیده می‌شود و در زمره میراث طبیعی ایران قرار دارد.

بنا بر داستانی که نقل می‌شود، لاله واژگون شاهد گردن زدن سیاوش به دست گرسیوز، برادر کوچک افراسیاب، بوده است. پس از این اتفاق غم‌واندوه بر این گل سایه افکند، رویش سرخ شد، سر به زیر انداخت و بر بیگناهی سیاوش گریست. اشک لاله واژگون در واقع شیره بی‌رنگی است که درون آن قرار گرفته و گاهی از آن سرازیر می‌شوند.

دربرخی مناطق ایران زمین به عنوان گل اشک سیاوش نیز از این گل یاد کنند. اغلب گل‌های لاله واژگون به سمت پایین هستند و به همین دلیل این نام را به آن‌ها اختصاص داد‌ه‌اند، اشک مریم هم نوعی از لاله واژگون است که در نتیجه سرریز شدن شیره شفاف و شیرین از داخلش آن را به این نام می‌شناسند.

از اوایل اردیبهشت این گل شروع به رشد می‌کند و ۲ هفته زمان گل‌دهی این گیاه است. استان‌های لرستان، چهارمحال و بختیاری، کرمانشاه و کهکیلویه و بویراحمد از جمله مکان‌هایی است که این گل در آن می‌روید.

اما این گل وحشی این روز‌ها حال خوشی ندارد و به راحتی توسط مردم چیده شده و از بین می‌رود. عمر زنده ماندن گل‌هایی که از دشت‌ها و مناطق کوهستانی کشور چیده می‌شوند ۲۰ تا ۲۴ ساعت، زیرا این گل تنها در مناطق سرد کوهستانی قابلیت رشد دارد.

متأسفانه با این روند، لاله واژگون می‌تواند در معرض خطر انقراض قرار گیرد. عوامل متعدد انسانی حیات این گل با ارزش را تهدید می‌کند، حضور بیش از اندازه گردشگران بومی و غیر بومی، چیده شدن گل‌ها و خارج کردن غده و پیاز لاله‌ها از داخل، کندن ریشه گل‌ها توسط گردشگران برای کاشت در منازل و استفاده دارویی، شکستن ساقه گل‌ها در اثر پهن کردن زیرانداز، لگدمال کردن لاله‌ها در اثر تردد‌های غیر اصولی و غیرضروری بازدیدکنندگان در دشت و کنترل نکردن فرزندان و جلوگیری از آسیب‌رساندن آن‌ها به گل‌ها، چرای بیش از حد دام و ورود دام به دشت به‌ویژه در اواخر اردیبهشت و خرداد و در مرحله بذردهی گل‌ها، آفات و بیماری ناشی از ضعف بیولوژیکی لاله‌ها به دلیل عوامل انسانی، تغییرات آب و هوایی و خشکسالی از جمله این عوامل هستند.

سلمان محمدی رئیس اداره امور مراتع و بیابان منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد می‌گوید: این گونه‌ها ممکن است چند روزی در باغچه‌های خانگی سبز باشد، اما خیلی زود پژمرده می‌شود. همچنین بخشی از گونه‌های ارزشمند لاله‌های واژگون با کوچ زودهنگام عشایر به مناطق ییلاقی با عبور دام‌ها از بین می‌رود.

مریم جمشیدی یکی از فعالان محیط زیست نیز گفت: بسیاری از افراد این گیاه را با پیاز درآورده و در درون حیاط خانه خود می‌کارند این در حالی است که به محض کاشته شدن عمر بسیار کوتاهی دارند.

وی ادامه داد: چرای دام، تخریب زیستگاه و برداشت مستقیم از مهم‌ترین اقداماتی است که این گل را تهدید می‌کند. این گل، اثر طبیعی ملی است و ۲ سال پیش در فهرست آثار طبیعی یونسکو ثبت موقت شد و هرگونه بهره‌برداری و چیدن آن ممنوع است.