به گزارش مجله خبری نگار/خراسان: حالا که مهر آمده، آیا به همه کمبودها و نیازهای «مدرسه» توجه شده است؟ آیا نهاد آموزش و پرورش که بعضا گرفتار نواقص ابتدایی خود شامل کمبود معلم و فضای آموزشی است، میتواند سربلند باشد؟ آیا مدارس دولتی را توانستند از «بی پناهی» درآورند؟ و....
سال تحصیلی جدید در حالی آغاز شد که این چند پرسش و پرسشهای مهم دیگری پیش روی مسئولان است. آیا نظام آموزش و پرورش نمیخواهد خود را برای آموزش و پرورش فرزندان این سرزمین بزرگ و برای روزهای بزرگ تاریخ نوسازی کند؟ همه ما دارای فرزندانی هستیم که در این مدارس تحصیل میکنند، خودمان هم روزی در همین مدارس زندگی کردیم، اما با گذشت همه این سالها و ابلاغ اسناد مهم فرادستی همچون سند تحول، چرا آن «تحول» و نوسازی را ما به عنوان پدران و مادران نمیبینیم؟
البته این دغدغهها پنهان نبوده و نیست، چنانکه رهبر انقلاب هم به آن اینگونه اشاره کردهاند: «دستگاه آموزش و پرورش احتیاج به نوسازی دارد... حتماً احتیاج دارد به نوسازی؛ چون، هم فرسوده است، هم آن روزی هم که تازه به وجود آمد دارای عیوبی بود. در آموزش و پرورشِ ما همان روزی هم که تازه بود و اینجور فرسوده و کهنه و زمانگذشته و آسیبدیده نشده بود، عیوب اساسیای وجود داشت که همان عیوب هم تا امروز باقی مانده. وسیله این تحوّل، در درجه اوّل عبارت است از «سند تحوّل». (بیانات در دانشگاه فرهنگیان ۱۹/۰۲/۱۳۹۷)
ما در این گزارش، نه از ابعاد کلان آموزش و پرورش، بلکه به شبکه مسائل سال تحصیلی جدید که اکنون وارد آن شدهایم میپردازیم. سال تحصیلی ۱۴۰۲-۱۴۰۱ در چه شرایط و با چه اقتضائاتی آغاز شده است؟
به طور قطع، شروع مجدد سال تحصیلی پس از دوسال درگیری با کرونا و توقف یا کجدار و مریز بودن آموزشهای حضوری، مهمترین ویژگی این مهرماه است. اما جدا از این که باید از بازگشایی مدارس به شکل حضوری خرسند و شادمان بود، این پرسش هم مطرح است که چه تدابیری برای چالشهای پیش روی مدارس حضوری اندیشیده شده است؟
به طور قطع افت سطح کیفی آموختههای دانش آموزان در دو سال گذشته به ویژه در دروسی همچون ریاضی و درسهای پایه را نمیتوان نادیده گرفت. آیا آموزش و پرورش برای جبران این عقبماندگیهای تحصیلی به معلمان خود، دستورالعمل یا توصیههایی داشته است؟ آیا از معلمان خود خواسته است که در صورت نیاز، از موضع انفعال خارج شده و دروس پایههای قبل را تکرار کنند؟
یکی دیگر از مسائل مهم این سال تحصیلی، دانش آموزانی هستند که ورود آنها به عرصه آموزش با کرونا و تدریس مجازی مصادف شده و آن طور که باید، کلاس و مدرسه را ندیدهاند و در حالی که امسال به کلاس دوم یا سوم میروند، هنوز درک درستی از فضای کلاس و مدرسه ندارند. حتما باید معلمان این دو مقطع، در نحوه تعامل خود با این دانش آموزان، تامل و دقتهای کافی و لازم را به کار گیرند.
اگرچه در آموزشهای مجازی و از طریق نرم افزار شاد، معلمان تلاش خود را به کار گرفتند تا بتوانند دانش آموزان را به انجام تکالیف مقید سازند، اما هزاران بهانه و دلیل وجود داشت که برخی از دانش آموزان به سختگیریهای معلمان تن ندهند.
دانش آموزی که اگر از طریق شاد و به شکل مجازی در کلاس حاضر میشده، احتمالا در حالت درازکشیده یا بدون تقید حضور کامل، کلاسها و این دو سال تحصیلی را گذرانده، حالا، اما باید به قواعد مدرسه تن دهد. حتما برایش سخت است، اما معلم و مدیر و مدرسه، باید برای چالشهایی از قبیل بینظمیهای احتمالی دانش آموزان آماده باشند.
به هر روی برای نرم افزار «شاد» خوندلها خورده شد. ساعتها و هفتهها و ماهها تعداد زیادی از معلمان و خانوادهها به پایش نشستند، حالا کم لطفی است که آموزش و پرورش این دستاورد مهم خود را به فراموشی بسپارد و آن را در جهت توسعه، تقویت و عدالت آموزشی به کار نگیرد.
آری، کمبود معلم و اینکه در برخی نقاط، کلاسها تا روزها و هفتهها بدون معلم باشند، قصهای تقریبا قدیمی است. اگرچه وزیر آموزش و پرورش روزهای قبل اعلام کرد، کمبود معلم را فعلا جبران کردهایم، اما شخص وزیر هم خودش میداند که موضوع کمبود معلم، با روشهای مقطعی؛ با بهکارگیری نیروهای دیگر ادارات و سازمانها یا بازگرداندن بازنشستهها درست شدنی نیست. نظام آموزش و پرورش یک بار برای همیشه باید غصه کمبود معلم را برطرف کند. غمانگیز است، اما ظاهرا واقعیت دارد که کشور هماکنون ۲۶۰ هزار معلم کم دارد. این خبری است که احمد حسین فلاحی عضو کمیسیون آموزش مجلس هفته قبل داده است.
آیا میتوان برای فرزندانمان در گوشه و کنار کشور که به هر دلیلی از تحصیل بازماندهاند، غصه نخورد. فرزندانمان که از ۲۰۰ هزار نفر تا بیش از ۲ میلیون نفر در آمارهای رسمی و غیررسمی از آن سخن به میان آمده است. به هر روی کرونا بر تعداد ترکتحصیلکردهها افزوده است و حتی اگر یک نفر هم از تحصیل باز بماند باز هم زیاد است. نمیدانیم راهکار عملیاتی و اثربخش آموزش و پرورش برای این «درد» چیست، اما امیدواریم یک روز بیاید که حتی یک نفر هم از تحصیل باز نماند.