پاتک به پروژه رویترز

به گزارش مجله خبری نگار/فرهیختگان: تیراندازی با رسانه، کم‌خطرتر از تیراندازی با تفنگ نیست. به همین دلیل سردار قاآنی، فرمانده سپاه قدس، نخستین واکنش خود از زمان آغاز جنگ طوفان الاقصی را پس از انتشار خبر شیطنت‌آمیز خبرگزاری انگلیسی رویترز، صورت داد. رویترز روز پنجشنبه ۲۵ آبان (۱۶ نوامبر) ادعا کرد سه مقام ارشد به این خبرگزاری گفته‌اند آیت‌الله سید‌علی خامنه‌ای، رهبر‌معظم‌انقلاب در جریان یک دیدار در اوایل نوامبر با اسماعیل هنیه، رهبر حماس در تهران، از وی به نوعی گلایه کرده که حماس اطلاعی درخصوص حمله ۷ اکتبر خود به تهران نداده و به او تاکید کرده است تهران نیز وارد جنگ با اسرائیل نخواهد شد.

رویترز همچنین ادعا کرده ایران هنیه را تحت فشار قرار داده تا دیگر افرادی در گروه‌های فلسطینی از ایران و حزب‌الله نخواهند وارد جنگ با اسرائیل شوند. این خبر از سوی منابع رسمی در تهران تکذیب شد، اما با توجه به عمق توطئه، اقدامی فراتر لازم بود. فرمانده سپاه قدس در نامه خود به محمد الضیف، فرمانده گردان‌های القسام که گفته می‌شود واکنشی به خبر رویترز در همان روز بوده است، علاوه‌بر تمجید و تکریم از وی و همراهانش در شاخه نظامی حماس، به این مهم اشاره می‌کند که محور مقاومت و ایران متحد مردم غزه در این جنگ بوده و نخواهند گذاشت دشمن به اهداف خود در این منطقه و کل فلسطین دست یابند. آنچه از این پاسخ برمی‌آید اینکه تهران هدف اصلی خبرسازی رویترز را نمایش «تفرقه» در محور مقاومت تشخیص داده است که در مرحله اول بیشتر برای تضعیف روحیه مردم غزه و در مرحله دوم وارونه‌سازی مسیر رشد جایگاه محور مقاومت در افکار عمومی جهان اسلام منتشر شده است؛ چه اینکه طبع اصلی نگارش نامه به یک فرمانده مقاومت به همین «اعلام حمایت» گرایش دارد.

اهداف فوری خبرسازی

رویترز از خبرسازی خود، نه یک یا دو هدف، بلکه اهداف متعددی را دنبال می‌کند. با این‌حال برخی از این اهداف، به امید اثرگذاری فوری بر تحولات جنگ در متن خبر گنجانده شده‌اند.

۱. با عدم توانایی رژیم‌صهیونیستی و گروه‌های مقاومت در غلبه نظامی بر یکدیگر، آنچه نتیجه جنگ را تعیین خواهد کرد «تاب‌آوری روانی» است. یک عنصر اساسی در افزایش تاب‌آوری مردم غزه برای تحمل و تداوم نبرد با رژیم‌صهیونیستی و آمریکا، دلخوشی آن‌ها به متحدان است. مردم غزه اگر بدانند جبهه‌های جنگ در دیگر جبهه‌ها نیز علیه صهیونیست‌ها مشتعل مانده و تحرکات‌شان شدیدتر می‌شود، انگیزه بالاتری برای تحمل مصائب جنگ می‌یابند. دشمن به دنبال ضربه به تاب‌آوری روانی مردم غزه است تا آن‌ها با ناامید شدن از کمک محور مقاومت، روحیه خود را ببازند.

۲. شامگاه جمعه ۲۸ مهر (۲۰ اکتبر) در پایان دومین هفته جنگ، هزاران مصری که تظاهرات ضد‌صهیونیستی خود را از مسجد الازهر قاهره شروع کرده بودند با شعار‌های «یا نصرالله یا حبیب اضرب اضرب تل ابیب» (نصرالله عزیز تل‌آویو را بزن بزن) و «اضرب اضرب یا نصرالله» (نصرالله [آنها]را بزن بزن)، از دبیرکل حزب‌الله لبنان خواستند در دفاع از مردم غزه، وارد جنگ با اسرائیل شود.

این شعار نشان داد مردم جهان عرب نه سران حکومت‌ها، بلکه دبیرکل حزب‌الله لبنان را یکی از بزرگ‌ترین «سروران عرب» می‌دانند. حزب‌الله از روز ۱۶ مهر (۸ اکتبر) در دومین روز جنگ، حملات خود به مواضع رژیم در شمال فلسطین اشغالی را آغاز کرده بود، که نخستین حمایت خارجی از غزه در جنگ به حساب می‌آمد. شعار‌های سرداده‌شده توسط مردم مصر، کشوری که با ۱۱۰ میلیون نفر جمعیت، پرجمعیت‌ترین کشور عربی به حساب می‌آید، یک زنگ خطر بزرگ برای مخالفان مقاومت بود. مصری‌ها که دولت‌شان، رژیم را به رسمیت می‌شناسد، مدت‌هاست دیگر در جبهه ضدصهیونیستی دسته‌بندی نمی‌شوند.

خطاب قرار گرفتن نصرالله از میان تعداد زیادی از روسا و سران کشور‌های عربی، نشان داد حزب‌الله از چه موقعیتی در میان افکار عمومی برخوردار شده است. این گروه به دنبال جنگ آزادسازی لبنان و همچنین جنگ ۳۳ روزه ۲۰۰۶ چنین احساساتی را نسبت به خود در جهان عرب تجربه کرده بود، اما دشمن به دنبال وقایع سوریه تلاش کرد این روند را معکوس کند. شعار‌ها و توقعاتی که مردم عرب نسبت به سید‌حسن نصرالله از خود بروز دادند، نشان می‌دهد وضعیت در افکار عمومی بار دیگر درحال چرخش به سمت مقاومت است. غرب در فقدان امکان شکل‌دهی یک روند، همانند توطئه علیه سوریه، تلاش دارد این خلا را با خبرسازی‌های سطحی رسانه‌ای پر کرده و سیر فزاینده محبوبیت سران محور مقاومت را معکوس سازد.

اهداف فرعی

غرب تلاش دارد ضمن وارد آوردن ضربات رسانه‌ای متمرکز، فضا و روند کلی جنگ را نیز تحت تاثیر قرار دهد.

۱. گزارش قصد دارد حماس را در جنگ «درمانده» نمایش دهد. با این فضاسازی دیگر نیاز نیست اسرائیل برای پیروزی به دستاوردی برسد. داستان رویترز به این شکل است که حماس زیرکانه نقشه‌ای می‌کشد تا یک جنگ بزرگ در فلسطین ایجاد کند تا به دنبال آن، متحدانش مجبور شوند برای جلوگیری از کشتار مردم و نجات مقاومت، علیه تل‌آویو وارد جنگ شوند. حالا، اما در وسط کار تنها مانده است.

این روایت، ولی در تعارض با اتفاق رخ داده است. هرچند حماس به صورت مستقیم تصمیم به اجرای عملیات گرفته است، اما اولا این تصمیم مستقل به معنای بی‌اطلاعی اضلاع مقاومت یا تمام ارکانش نیست. دوم آنکه همین امروز چهار کشور در غرب آسیا علیه رژیم‌صهیونیستی دست به اقدام نظامی زده‌اند. این اقدامات نیز در سطح فعالیت با سلاح‌های سبک نبوده و شامل استفاده از تسلیحات سنگین بوده است. موشک بالستیک و کروز از سمت یمن علیه رژیم‌صهیونیستی پرتاب شده و گروه‌های مقاومت عراقی نیز علیه آمریکا از موشک بالستیک تاکتیکی استفاده کرده‌اند.

۲. بی‌سابقه بودن جنگ طوفان الاقصی در تلفات‌گیری سنگین از نفرات و تجهیزات دشمن محدود نما‌نده و یکی از مهم‌ترین وجوه جدید آن، «اتحاد جبهه‌ها» به حساب می‌آید. این برای نخستین بار طی نیم قرن اخیر است که فلسطینی‌ها به همراه متحدان‌شان در برابر اسرائیل می‌جنگند. به همین دلیل در خبرسازی صورت‌گرفته تلاش شده با نمایش تفرقه، این اتحاد در اذهان کمرنگ شود.

۳. رویترز قصد دارد فضا را به‌گونه‌ای ترسیم کند که این سوال در اذهان ایجاد شود: «چرا ایران به رژیم‌صهیونیستی حمله نمی‌کند؟» پاسخ به این سوال ترس ایران از رژیم‌صهیونیستی و آمریکا خواهد بود. این تلاش درحالی صورت می‌گیرد که سوال واقعی با توجه به توازن قوای نظامی و تسلیحاتی این است که «چرا آمریکا و رژیم‌صهیونیستی نمی‌توانند به ایران حمله کنند.» پاسخ به این سوال ناتوانی واشنگتن و تل‌آویو در حمله به محور مقاومت و نه‌تن‌ها ایران خواهد بود.

ورود رویترز به تونل حماس

با تشدید حملات رژیم‌صهیونیستی به غزه، به نظر می‌رسید رهبران حماس تحت فشار شدید تهاجمات، اندکی سراسیمه شده‌اند. به همین دلیل این گروه تلاش کرد به زعم خود نوعی فشار به آن‌ها برای تشدید اقدامات‌شان علیه رژیم وارد سازد.

خالد مشعل، رئیس سابق دفتر سیاسی حماس که در جریان توطئه علیه سوریه به قطر نقل مکان کرده و با محور مقاومت دچار اختلاف شد، یکی از افرادی بود که در تحولات جنگ، ضمن تشکر از اقدامات صورت‌گرفته توسط حزب‌الله از این گروه خواست بر شدت اقدامات بیفزاید. این درخواست سپس از سوی دیگران نیز تکرار شد. در این میان اسامه حمدان یکی از رهبران حماس افشا کرد هیاتی از این گروه به ریاست اسماعیل هنیه به تازگی سفری به تهران داشته است. درخواست‌ها و اقدامات سراسیمه حماس باعث شد درحالی‌که محور مقاومت به‌شدت علیه رژیم اقداماتش را افزوده بود، وضعیت به شکلی درآید که این اقدامات کوچک دیده شوند.

این درحالی بود که در آن برهه حملات مقاومت نه‌تن‌ها علیه رژیم، بلکه علیه آمریکا نیز تشدید شده بود. به دلیل سیاست و آرامشی که جناح نظامی حماس دارد، صهیونیست‌ها تاکنون نتوانسته‌اند ورود موفقی به تونل‌های گردان‌های القسام را تجربه کنند، اما سراسیمگی دفتر سیاسی باعث شده به جای ارتش رژیم، رویترز وارد تونل‌های حماس شود.

سابقه وخیم خبررسان انگلیسی

محمد‌جواد ظریف، وزیر خارجه سابق ایران ۴ تیر ۱۳۹۷ (۲۴ ژوئن ۲۰۱۸)، سه ماه پس از خروج آمریکا از برجام در جمع نمایندگان اتاق بازرگانی ایران به تهاجم همه‌جانبه غرب به اقتصاد و جامعه ایران اشاره کرده و گفته بود «رویترز روزانه ۵۰ خبر دروغ درباره اقتصاد ایران» تولید می‌کند. به گفته وزیر خارجه سابق ایران در آن برهه، رویترز این وظیفه را برعهده داشت تا با خبرسازی‌های خود سرمایه‌گذاران و شرکای تجاری ایران را از کشور فراری دهد. این خبرگزاری با تشدید روند تحریم‌ها که شامل مجموعه‌ای از اقدامات حقوقی و حتی نظامی بود، تلاش کرد جنگ روانی علیه دورزدن تحریم‌ها توسط ایران را کلید بزند.

«فرهیختگان» در گزارشی با عنوان «رویترز؛ اتاق جنگ روانی تحریم» که در ۲۹ اسفند ماه ۱۳۹۸ منتشر شد، در این خصوص آورده است: «در کنار هشدار‌ها و تهدید‌های آمریکا علیه خریداران نفت ایران، رویترز بازوی رسانه‌ای جنگ تحریم علیه ایران، اخباری در زمینه کاهش صادرات نفت ایران منتشر می‌کند تا خریداران نفت ایران به این نتیجه برسند که ریسک خرید نفت از ایران بالاست و بهتر است به بازار‌های دیگر انرژی فکر کنند.»