به گزارش مجله خبری نگار/برنا،پژوهشگران دانشگاه هاوایی در مانوا موفق به سنتز مولکولی شدهاند که تا پیش از این تنها بهصورت نظری مطرح بود و تصور میشد در طبیعت امکان پایداری نداشته باشد. این مولکول که متانتترول نام دارد اکنون برای نخستینبار در شرایطی مشابه محیط فضایی تولید شده و راهی تازه بهسوی درک واکنشهای شیمیایی پیچیده در کیهان گشوده است.
متانتترول تنها الکلی است که دارای چهار گروه هیدروکسیل (OH) متصل به یک اتم کربن است. این مولکول بیش از صد سال پیش بهصورت تئوریک پیشنهاد شده بود، اما ناپایداری زیاد آن در شرایط طبیعی مشاهدهاش را تا امروز غیرممکن میکرد. حال تیم تحقیقاتی دانشگاه هاوایی با شبیهسازی شرایط بسیار سرد، خلأ شدید و تابش پرانرژی مشابه ابرهای میانستارهای توانستهاند برای نخستینبار این مولکول را بسازند.
شبیهسازی شرایط کیهانی کلیدی برای درک پیدایش ترکیبات آلی
این دستاورد نشان میدهد که فضا میتواند میزبان مجموعهای بسیار متنوعتر و پیشبینینشدهتر از واکنشهای شیمیایی باشد. چنین واکنشهایی نقش مهمی در شکلگیری ترکیبات آلی یعنی همان اجزای سازنده حیات دارند. اثبات اینکه متانتترول میتواند در چنین شرایطی شکل بگیرد گواهی بر امکان پیدایش ترکیبات پیچیده در محیطهای سرد و تاریک کیهان است؛ جایی که ستارگان و سیارات متولد میشوند.
برای ساخت این مولکول دانشمندان از آب و دیاکسید کربن استفاده کردند و آنها را در معرض ذرات پرانرژی مشابه پرتوهای کیهانی قرار دادند. این تابش پرانرژی باعث زنجیرهای از واکنشهای شیمیایی شد که در نهایت به تشکیل متانتترول و ترکیبات مرتبط انجامید. پژوهشگران با استفاده از نور فرابنفش خلأ (VUV) موفق به شناسایی مقادیر بسیار اندک این مولکول شدند.
همکاریهای بینالمللی برای گسترش مرزهای دانش کیهانی
این پروژه با مشارکت پژوهشگرانی از دانشگاه ایالتی میسیسیپی دانشگاه سمارا در روسیه و دانشگاه شانگهای انجام شده است.
رالف آی. کایزر استاد گروه شیمی دانشگاه هاوایی در اینباره گفت: این همکاریها مرزهای دانش ما درباره شیمی فضا را گسترش دادهاند.
هرچند این الکل به دلیل ناپایداری در شرایط زمین بهصورت طبیعی در سیاره ما یافت نمیشود، اما توانایی تشکیل آن در فضا نشاندهنده دینامیک شیمیایی شگفتانگیز کیهان است. این یافتهها نهتنها دانش شیمی بلکه اخترشناسی را نیز دگرگون میکنند و مسیر تازهای برای کشفهای آینده درباره منشأ مولکولهای زیستی در دورافتادهترین نواحی فضا میگشایند.