آمریکا تنهاتر از همیشه در غرب آسیا

به گزارش مجله خبری نگار/ایران: سفر شی جین پینگ، رئیس‌جمهور چین به عربستان و دیدار‌ها و توافق‌های اقتصادی او در این کشور روز گذشته با واکنش مایک پمپئو، وزیر خارجه سابق امریکا همراه شد. او در برنامه‌ای تلویزیونی در فاکس نیوز، نزدیک شدن چین به عربستان را حاصل سیاست خارجی اشتباه جو بایدن توصیف کرد.

به گزارش آکسیوس، پمپئو در این مصاحبه تلویزیونی با اشاره به روابط خوب و نقد شدید سیاست خارجی کاخ سفیدی که دموکرات‌ها بر آن حکم می‌رانند، گفت: «زمانی که با دوستان و متحدان‌تان همراه نمی‌شوید و به آن‌ها توهین می‌کنید، دیگر بسادگی نخواهید توانست آن‌ها را از نزدیک شدن به دشمنانتان، مثل شی جین پینگ دور نگه دارید.» او سپس به تمجید سیاست‌های دونالد ترامپ در زمان ریاست جمهوری‌اش پرداخت و شرح داد که چگونه به رویارویی چین رفت و آن را بزرگترین تهدید علیه امریکا خواند. در حالی که بایدن به طور کامل سیاستی کاملاً نرم مقابل چین در پیش گرفت. او همچنین با اشاره به وعده‌های انتخاباتی بایدن درباره واکنش نشان دادن به مسائل حقوق بشری که محمد بن سلمان در معرض اتهام آن‌ها قرار دارد، نظیر قتل جمال خاشقجی، گفت: «این دست تهدید‌ها درواقع ضربه‌ای سخت به مردم امریکا است.»

دو استقبال متفاوت در کمتر از ۶ ماه

انتقاد پمپئو به سیاست خارجی بایدن که به اعتقاد او برآمد آن نزدیک شدن عربستان به چین و سرمایه گذاری‌های پکن در ریاض است، در حالی صورت گرفته که به اعتقاد ناظران بازنده بزرگ سفر شی جین پینگ به عربستان، امریکا بوده است و بس. در همین ارتباط روزنامه گلوبال تایمز در تحلیلی نوشته است، بازنده بودن امریکا از همان روز نخست سفر رئیس‌جمهور چین آغاز شد. در حالی که جو بایدن کمتر از ۶ ماه قبل به عربستان سفر کرده و مورد استقبالی معمولی قرار گرفته بود، استقبالی که ریاض از شی جین پینگ داشت، بسیار باشکوه بود.

این استقبال در شرایطی از شی صورت گرفت که امریکا و عربستان به خاطر منابع نفت و گازی که در این کشور وجود دارد، سابقه مشارکتی طولانی دارند و روابط سیاسی، نظامی و اقتصادی آن‌ها همواره گرم بوده است و امریکا تلاش کرده بهای نفت را در راستای منابع خود با همکاری عربستان تعیین کند. البته جدا از این هرچند عربستان همواره تلاش کرده حمایت خود را از تل آویو علنی نکند، اما بر کسی پوشیده نیست که ریاض نیز همچون واشنگتن حامی رژیم صهیونیستی است. زیرا عربستان نیز مانند امریکا و رژیم صهیونیستی با نفوذ ایران در خاورمیانه مقابله می‌کند. اما لفاظی‌های بایدن علیه محمد بن سلمان باعث شده است در یک سال اخیر دو طرف اصطکاک‌های زیادی با یکدیگر داشته باشند.

ناکامی اقتصادی و سیاسی بایدن

این در حالی است که عربستان که دیگر نمی‌خواهد همه تخم مرغ‌های خود را در سبد امریکا بگذارد، با نزدیک شدن به چین ضربه استراتژیک بزرگی به واشنگتن خواهد زد. زیرا روابط آن‌ها اکنون از روابط اقتصادی که همواره بین دو کشور وجود داشته، عبور کرده است. چین هرچند در سال‌های اخیر بزرگترین خریدار نفت عربستان بوده است، اما اکنون به عربستان به چیزی بیش از شریک تجاری و وارد کننده محصولات نفتی و پتروشیمی و در مواردی کشاورزی آن نگاه می‌کند و آن را یک شریک نظامی نیز برای خود قرار داده است. دو کشور اولین بار سال ۲۰۱۷ بود که یک توافقنامه همکاری‌های نظامی با یکدیگر امضا کردند و سال ۲۰۱۸ نیز نخستین رزمایش نظامی را برگزار کردند.

علاوه بر این چین در حال آموزش نظامیان عربستان است و در سفر اخیر نیز مذاکرات برای فروش سلاح‌های چینی به ریاض را آغاز کرد. روابط سیاسی آن‌ها نیز با توجه به سند چشم‌انداز ۲۰۳۰ که محمد بن سلمان ارائه کرده است و بر مبنای آن ریاض بر تنوع روابط تأکید می‌کند، رو به گسترش است.

اما در نقطه مقابل امریکا در حال از دست دادن روابط اقتصادی، نظامی و سیاسی خود با عربستان است. بزرگترین نمود بازنده بودن امریکا در میدان نبرد اقتصادی با چین در حوزه عربستان، سر باز زدن ریاض از خواسته جو بایدن برای کاهش بهای نفت است که در جریان نشست اوپک پلاس رقم خورد و عربستان باعث افزایش بهای نفت شد. در حوزه نظامی نیز در حالی که چین در حال فروش سلاح‌های خود به عربستان است، امریکا از چند ماه پیش روند ارسال تسلیحات خود به عربستان را به خاطر جنگ یمن متوقف کرده است.

از همین رو برآورد می‌شود، امریکا در رویارویی اقتصادی و استراتژیکی که با چین دارد، در حوزه عربستان و در کل خاورمیانه به چین باخته باشد. بویژه که چین پیش از گرم شدن روابط با عربستان با سایر کشور‌های خاورمیانه نظیر ایران و عراق نیز توافقنامه‌های بسیاری امضا کرده است.