دانشمندان «VIB-UGent» ویروسی را کشف کردند که HIV و تبخال را مسدود می‌کند

به گزارش مجله خبری نگار، تیمی از محققان به رهبری خاویر سائلنس و سون ایکرمن از مرکز بیوتکنولوژی پزشکی VIB-UGent کشف کرده‌اند که چگونه یک پروتئین مرتبط با سیستم ایمنی بدن انسان، با مونتاژ ساختار‌هایی در سلول که این ویروس‌ها را به دام می‌اندازند و سپس آنها را در بر می‌گیرند یا حتی از هم جدا می‌کنند، در برابر HIV-۱ و ویروس هرپس سیمپلکس-۱ محافظت می‌کند. این مطالعه که توسط نویسنده اول، جورج موشوناس، رهبری می‌شود، در Cell Host and Microbe منتشر شده است و می‌تواند برای توسعه استراتژی‌های جدید برای مبارزه با این ویروس‌ها مورد استفاده قرار گیرد.

سیستم ایمنی ذاتی بدن انسان می‌تواند با تولید سیتوکین‌های سیگنال‌دهنده، به‌ویژه اینترفرون‌ها، ویروس‌ها را حس کرده و به آنها پاسخ دهد. این پروتئین‌ها به عنوان یک سیستم هشدار عمل می‌کنند که هنگام آلوده شدن سلول به ویروس فعال می‌شود و سلول‌های اطراف را از تهاجم آگاه می‌کند و آنها را وادار به فعال کردن دفاع ضد ویروسی خود می‌کند. این دفاع‌ها شامل ژن‌های موسوم به ژن‌های تحریک‌شده با اینترفرون (ISG) هستند که پروتئین‌های خاصی با خواص ضد ویروسی تولید می‌کنند. یک نمونه از این پروتئین‌ها، پروتئین MX است که ۶۰ سال پیش کشف شد و طیف وسیعی از ویروس‌ها، از جمله ویروس‌های عامل ایدز و تبخال را محدود می‌کند.

تاکنون، محققان از نحوه عملکرد خواص ضد ویروسی پروتئین MX مطمئن نبودند. با این حال، این مطالعه جدید، به رهبری خاویر سائلنس و سون ایکرمن از مرکز بیوتکنولوژی پزشکی VIB-UGent و با همکاری بئاته سودیک (دانشکده پزشکی هانوفر)، سگر دِبِیزر (KU Leuven)، لینوس واندرکرخوف (دانشگاه گنت) و نیکو کالِوِئِرت (VIB-UGent)، راز فعالیت ضد ویروسی پروتئین MX را آشکار کرده است.

ویروس هرپس یا HIV ژنوم خود را از طریق مجموعه‌ای از منافذ هسته‌ای به هسته سلول میزبان منتقل می‌کند. این انتقال برای ویروس ضروری است تا برنامه ژنتیکی خود را آغاز کند، دستگاه سلولی را تسخیر کند و گسترش یابد. در نتیجه، ویروس‌های جدیدی تشکیل می‌شوند که سلول را ترک کرده و به سلول‌های اطراف گسترش می‌یابند.

در یک کشف غیرمنتظره، محققان نشان دادند که چگونه پروتئین MX، مونتاژ ساختار‌های تله ویروسی را که از کمپلکس‌های منافذ هسته‌ای تقلید می‌کنند، هدایت می‌کند.

سون ایکرمن می‌گوید: «ما متوجه شدیم که ویروس‌های ورودی به ساختار‌هایی شبیه منافذ هسته‌ای جذب می‌شوند. با استفاده از غربالگری‌های پروتئومیک، دریافتیم که پروتئین MX با پروتئین‌هایی که بخشی از کمپلکس منافذ هسته‌ای هستند، تعامل دارد. با بررسی دقیق‌تر، متوجه شدیم که پروتئین MX، تجمع نوکلئوپورین‌ها را به صورت میعانات بیومولکولی، قطرات بدون غشاء درون سلول که به عنوان یک محفظه جداگانه عمل می‌کنند، هماهنگ می‌کند. ویروس‌ها این میعانات را با دریچه اصلی هسته سلول اشتباه می‌گیرند و در آن به دام می‌افتند یا سوراخ می‌شوند.»

خاویر سائلنز خلاصه می‌کند: «پروتئین MX با فریب دادن ویروس‌ها برای آزادسازی زودهنگام مواد ژنتیکی خود، در نهایت از شیوع عفونت‌های ویروسی جلوگیری می‌کند. این کشف نه تنها چگونگی مبارزه پروتئین‌های MX با ویروس‌ها را روشن می‌کند، بلکه راه‌های بالقوه جدیدی را برای درمان ضد ویروسی نیز می‌گشاید.»