واکسن چیست؟ چرا نسل بشر مدیون واکسیناسیون است؟

واکسن چیست؟

واکسن بدن را آماده مبارزه با یک عامل بیماری‌زا مثل ویروس می‌کند. واکسن‌ها حاوی بخش غیرفعال یا ضعیف شده عوامل بیماری‌زا هستند و باعث فعال شدن سیستم ایمنی می‌شود تا در صورت ورود مهاجم
بتواند آن را شناسایی و برای مبارزه، پادتن (آنتی بادی) تولید کند.

از واکسن بترسیم؟

واکسن یکی از بزرگ‌ترین دستاورد‌های پزشکی است و به گفته سازمان بهداشت جهانی، سالیانه از مرگ دو تا سه میلیون نفر بر اثر ۲۰ نوع بیماری جلوگیری می‌کند.

واکسن‌ها ممکن است برای بعضی افراد خطر‌هایی داشته باشند، ولی مزایای آن‌ها بیشتر از مضراتشان است. برای مثال بیشتر بیماری‌های عفونی کودکان که کمتر از یک نسل پیش شایع بودند، به دلیل واکسن به شدت نادر شده‌اند. البته رسیدن به ایمنی معمولا چند دهه طول می‌کشد.

قهرمان‌های جهان

شاید تا قبل از همه‌گیری کرونا و کشف واکسن آن کمتر کسی به اهمیت واکسیناسیون پی می‌برد، اما بعد از دیدن آثار واکسن کووید و نجات جان انسان‌ها اغلب افراد جامعه متوجه اهمیت این قضیه شدند، البته بیماری‌های دیگری هم هستند که با واکسیناسیون همگانی، تب شیوع‌شان در دنیا فروکش کرد:

آبله

اولین واکسنی که کشف شد واکسن آبله بود. ریشه‌کن شدن آبله بزرگ‌ترین موفقیت واکسیناسیون است. آبله فقط در قرن بیستم جان بیش از ۳۰۰ میلیون نفر را گرفت و تخمین زده می‌شود که قبل از آن هم صد‌ها میلیون نفر را کشته باشد. حدود ۳۰ درصد کسانی که به این بیماری بسیار مسری مبتلا می‌شدند، اغلب جان خود را از دست می‌دادند.

فلج اطفال

این بیماری در مقایسه با آبله عده کمتری را از بین برد، ولی برای بهبودیافتگان بیماری بی‌رحم‌تری بوده است. ویروس فلج اطفال عمدتا کودکان خردسال را مبتلا می‌کند از راه دهان وارد بدن و از راه روده وارد خون می‌شود و به سیستم عصبی حمله می‌کند. از هر ۲۰۰ مبتلا یک نفر دچار فلج برگشت‌ناپذیر (معمولا پا) می‌شود و از هر ۱۰ مبتلا یکی به دلیل فلج عضلات تنفسی جان می‌بازد. تخمین زده می‌شود واکسن فلج اطفال و درمان‌های مشابه مانع از فلج شدن ۱۸ میلیون نفر و مرگ ۵/۱میلیون کودک شده باشند.

سرخک

ویروس سرخک بسیار مسری است و با قطره‌های عطسه و سرفه یا تماس مستقیم منتقل و باعث تب و بثورات پوستی می‌شود. اسهال و عفونت ریه یا مغز از جمله عوارض سرخک هستند که می‌توانند باعث مرگ شوند. واکسن سرخک بسیار موثر است و سالیانه از مرگ ۲/۶ میلیون نفر پیشگیری می‌کند، اما ویروس سرخک به قدری مسری است که اگر مصونیت جامعه به کمتر از ۹۵ درصد برسد دوباره شیوع می‌یابد. به تازگی خبر‌هایی مبنی بر همه گیری سرخک و آثارش بر کبد در کودکان در اروپا منتشر شده است.

مالاریا

مالاریا بیماری است که از طریق نیش پشه منتقل می‌شود. تا همین اواخر واکسنی برای مالاریا نبود، اما بعد از ۳۲ سال تحقیق و بیش از ۷۰۰ میلیون دلار هزینه، اکنون واکسنی وجود دارد که حدود ۴۰ درصد مصونیت برای چهار سال ایجاد می‌کند. البته برای ایجاد ایمنی به چهار نوبت واکسن نیاز است.

منبع: خراسان