فراتر از کلیشه‌ها؛ نقش آفرینی زنان یزدی در دنیای روزنامه‌نگاری

به گزارش مجله خبری نگار، حسین مسرّت در گفت‌و‌گو در این رابطه اظهار کرد: زنان یزدی به نسبت حضور در جامعه نسبت به مردان، حضور بسیار کمرنگی دارند ولی در همین اندازه دارای مشاغل گوناگونی بوده‌اند که یکی از آنها روزنامه‌نگاری اعم از مدیری، سردبیری یا خبرنگاری بوده است.

وی افزود: اگر بازۀ زمانی تاریخ مطبوعات استان یزد را به دو بخشِ پیش از بهمن ۱۳۵۷ و پس از آن تقسیم کنیم، در بازه نخست به نام نشریاتی مانند «رزم جوانان» برمی‌خوریم؛ نشریه‌ای که به مدیریت «عشرت علومی» در سال ۱۳۳۰ در یزد بنیان شد و شماره طلیعه‌ی آن در همان سال چاپ شد.

به گفته مسرت، این نشریه عضو جبهه مؤتلفه مطبوعات ملی بود هرچند که نشریه‌ی دیگری به همین نام یعنی «جبهۀ مؤتلفه مطبوعات ملی» نیز از سوی آنان چاپ می‌شد و در واقع ناشر دیدگاه‌های جمعیت آزادی‌خواهان یزد بودو

وی ادامه داد: این جبهه متشکل از برخی روزنامه‌های محلی همسو به رهبری دکتر محمد مصدق بود که به هنگام انتخابات دوره هفدهم مجلس شورایِ ملی در سال ۱۳۳۰ در یزد تشکیل شد.

مسرت دیگر نشریه‌ای که توسط زنان رزنامه‌نگار یزد طی سال‌های پیش از پیروزی انقلاب اسلامی منتشر می‌شد را «ندای دوشیزگان» ذکر کرد و افزود: این نشریه تخصصی زنان به مدیریت فرح‌انگیز مشتاق در سال ۱۳۳۷طی چند شماره در شهر یزد چاپ شد.

وی خاطرنشان کرد: فرح‌انگیز مشتاق فرزند میرزا ابوالقاسم خان و همایون دولتشاهی بود که در تاریخ ۱۳۰۲/۱/۱در تهران به دنیا آمد. او نوه شاهزاده عبدالجواد میرزا دولتشاهی ملقب به مقبل السلطان از شاهزادگان قاجاری بود که پس از سقوط سلسلۀ قاجار به یزد تبعید شد و ریاست تلگرافخانه یزد را به عهده داشت و پسرش میرزا ابوالقاسم خان، ریاست پست یزد را داشت.

وی در همین رابطه یادآور شد: فرح‌انگیز همسر حسین بامشاد از سخنوران یزد و مادر دکتر محمّد بامشاد (۱۳۲۸- ۱۳۸۹)، پزشک نامی یزد بود.

این محقق و نویسنده فرهنگ و تاریخ یزد از نشریات با مدیریت زنان یزدی در بیرون از این دیار نیز به هفته‌نامه سیاسی، اجتماعی، خبری، علمی و اقتصادی «کار و دانش» به صاحب‌امتیازی و سردبیری دکتر خدیجه محمّدآبادی (کشاورز) همسر دکتر فریدون کشاورز اشاره کرد که در تهران چاپ شد.

وی گفت: تنها شماره این هفته‌نامه در تاریخ ۱۸ آذر ۱۳۲۵ در چاپخانه شعله‌ور تهران چاپ شد ولی بنا به درخواست سرهنگ مظفری فرماندار نظامی تهران و بنا بر قانون حکومت‌نظامی، به دلیل درج مقالات مخالف مشی سیاسی دولت و مصالح کشور از سوی اداره کل شهربانی توقیف شد و بعد‌ها دیگر منتشر نشد.

مسرت با بیان این که خدیجه محمدآبادی متولد روستای محمدآباد یزد نخستین زن ایرانی بود که توانسته بود پروانه وکالت خود را در تاریخ ۲۱ فروردین ۱۳۱۶ دریافت کند، اظهار کرد: او در کنار حرفه دشوار وکالت، به کار روزنامه‌نگاری و فعالیت‌های سیاسی نیز می‌پرداخت و گفته می‌شود که فردی بسیار سخت‌کوش، محکم، بااراده و مصمّم بوده است.

وی از مجله ماهانۀ علمی‌ریاضی «یکان» به صاحب‌امتیازی و مدیرمسئولی و سردبیری عبدالحسین مصحفی و بعد‌ها با مدیریت و سردبیری نصرت ملک یزدی به عنوان دیگر نشریاتی که در بیرون یزد چاپ و منتشر می‌شد، اشاره و تصریح کرد: یکان دربردارندۀ موضوع‌ها و بخش‌های گوناگونی مانند بررسی نظریه‌ها، گفتار‌های ریاضی، داستان‌های ریاضی، زندگی‌نامه دانشمندان، ریاضیات برای دانشجویان، بخشی به زبان انگلیسی و ... بود که نخستین شماره آن در بهمن ۱۳۴۲ انتشار یافت و به دلیل استقبال بیش ازاندازه، سه بار تجدید چاپ شد.

مسرت در پایان نیز به حضور زنان یزدی به ویژه در بخش خبرنگاری بازه پس از بهمن ۱۳۵۷ اشاره و از جمله آنها به روزنامه اطلاعات به سرپرستی بهناز عسکری بشکانی در یزد، سی‌وسه و مردم یزد به صاحب‌امتیازی و مدیرمسئولی سعیده سادات (ستاره) درخش، کودک یزد به صاحب‌امتیازی و مدیرمسئولی مریم بهرامی، بچّه‌های آذربه صاحب‌امتیاز و مدیرمسئولی مهدیه سادات حدّادیان، پرگار به صاحب‌امتیازی نسرین زمان‌زاده، پیام یزد به صاحب‌امتیاز و مدیرمسئولی سمانۀ ملازینلی، پیمان یزد با سردبیری راضیه کاردی و تعداد زیادی دیگر روزنامه و نشریه اشاره می‌کند.