به گزارش مجله خبری نگار/بهداشت نیوز، ویتامین د برای بسیاری از فرایندهای بدنی و جذب کلسیم از رژیم غذایی ضروری است. با این حال، مصرف بیش از حد ویتامین د میتواند باعث جذب بیش از حد کلسیم توسط بدن شود که به عوارض جانبی ناشی از هایپرکلسمی (افزایش کلسیم خون) منجر میشود. این وضعیتی است که در آن کلسیم به جای استخوان ها، در جریان خون ذخیره میشود.
بی اشتهایی، تهوع و استفراغ
یکی از اولین نشانههای مصرف بیش از حد ویتامین د، احساس ناخوشی در معده است. علائم گوارشی اغلب اولین و قابل توجهترین نشانههای مصرف زیاد ویتامین د هستند.
هایپرکلسمی سیستم گوارش را تحریک کرده و میتواند باعث بی اشتهایی، تهوع و استفراغ شود. با افزایش سطح کلسیم، بدن برای دفع کلسیم اضافی تلاش میکند که این تلاش میتواند به صورت علائم گوارشی غیرعادی ظاهر شود.
حساسیت شکمی نیز میتواند نشانهای از مسمومیت با ویتامین د باشد.
ضعف، خستگی و احساس ناخوشی
احساس خستگی یک علامت غیر اختصاصی است، به این معنی که میتواند نشان دهنده طیف وسیعی از مشکلات باشد. با این حال، یکی از دلایلی که مصرف بیش از حد ویتامین د میتواند باعث خستگی بیش از حد معمول شود، این است که کلسیم بالای حاصله میتواند تعادل مایعات و الکترولیتهای بدن را برهم بزند.
همچنین ممکن است در صورت مصرف بیش از حد ویتامین د، دچار سرگیجه، تحریک پذیری یا کسالت (احساس کلی ناخوشی) شوید.
تکرر ادرار و کم آبی بدن
هنگامی که سطح کلسیم بیش از حد بالا است، کلیههای شما برای دفع آن از سیستم بدن سخت کار میکنند. وظیفه اصلی کلیهها فیلتر کردن خون و حذف سموم و مواد زائد از بدن است. با این حال، این فشار بر کلیهها میتواند منجر به افزایش ادرار شود، حتی اگر مایعات اضافی ننوشید.
در حالی که ادرار برای دفع کلسیم اضافی ضروری است، ادرار بیشتر میتواند در نهایت منجر به کم آبی بدن و در نتیجه علائمی مانند تشنگی، خستگی یا سردرد شود. با گذشت زمان، ممکن است منجر به تغییرات قابل توجهی در پوست یا خشکی غشاهای مخاطی، مانند چشم و بینی، شود.
درد استخوان و تجمع کلسیم
در حالی که ویتامین د برای قوی نگه داشتن استخوانها ضروری است، مصرف بیش از حد آن میتواند اثر معکوس داشته و منجر به درد استخوان شود. مصرف زیاد ویتامین د منجر به افزایش جذب کلسیم میشود. در حالی که مقداری از کلسیم اضافی وارد جریان خون میشود، مقداری نیز در مفاصل، رگهای خونی و بافتهای نرم رسوب کرده و میتواند به صورت سفتی، کوفتگی یا درد ظاهر شود.
در صورت عدم تغییر، این کلسیم اضافی میتواند منجر به سنگ کلیه (رسوبات سختی از مواد معدنی و نمکها که در کلیهها ایجاد میشوند) یا آسیب به رگهای خونی و ایجاد مشکلات قلبی عروقی، از جمله ضربان قلب نامنظم (آریتمی) شود.
علائم عصبی
علائم عصبی مانند گیجی یا مه مغزی جدید یا مداوم میتواند نشانهای از مصرف بیش از حد ویتامین د و سطوح بالای کلسیم باشد. هایپرکلسمی میتواند سیگنال دهی عصبی و سطوح مایعات را مختل کرده و باعث گیجی، عدم جهت یابی، ابهام ذهنی، مشکل در تمرکز یا تحریک پذیری شود.
خطرات پنهان مصرف بیش از حد ویتامین د؛ آنچه باید بدانید
عواملی که خطر عوارض جانبی را افزایش میدهند
برخی افراد بیشتر از دیگران مستعد عوارض جانبی نامطلوب مکملهای ویتامین د هستند، از جمله کسانی که دارای شرایط زیر هستند:
هایپرپاراتیروئیدیسم (پرکاری غده پاراتیروئید): این وضعیتی است که در آن غدد پاراتیروئید بیش از حد هورمون پاراتیروئید (PTH) تولید میکنند که سطح کلسیم در خون و استخوانها را تنظیم میکند. هورمون پاراتیروئید بیش از حد میتواند منجر به سطوح بالای کلسیم شده و اثرات ویتامین د بر کلسیم خون را تشدید کند.
بیماریهای گرانولوماتوز: شرایطی مانند سارکوئیدوز، که باعث واکنش بیش از حد سیستم ایمنی میشود، میتواند باعث تولید بیش از حد ویتامین د فعال توسط بدن شود. افزودن مکمل ویتامین د بدون مشورت با پزشک میتواند منجر به مسمومیت شود.
مصرف برخی مکملهای دیگر: اگر چندین مکمل مصرف میکنید، آگاهی از تمام منابع ویتامین د مصرفی ضروری است. به عنوان نمونه، بسیاری از مولتی ویتامینها حاوی ویتامین د هستند، از این رو افزودن یک مکمل ویتامین د بی مورد میتواند به طور قابل توجهی خطر مسمومیت را افزایش دهد.
استفاده از برخی داروها: ادرارآورهای تیازیدی، مانند میکروزاید (هیدروکلروتیازید)، میتوانند هایپرکلسمی را بدتر کنند. اگر به دلیل مصرف بیش از حد ویتامین د دچار هایپرکلسمی هستید، مصرف این داروها با مکملهای ویتامین د میتواند خطر ضربان قلب نامنظم را افزایش دهد.
چه مقدار ویتامین د بیش از حد است؟
میزان توصیه شده روزانه برای ویتامین د، ۶۰۰ واحد بین المللی (IU) برای بزرگسالان است. این میزان معمولاً از طریق غذا در رژیم غذایی، همچنین قرار گرفتن در معرض نور خورشید و مکملهای ویتامین د (در صورت لزوم) قابل دستیابی است. مؤسسه ملی بهداشت آمریکا میگوید که یک فرد بالغ سالم نباید بیش از ۴۰۰۰ واحد بین المللی ویتامین د در روز مصرف کند.
چگونه متوجه شوید که به مکمل ویتامین د نیاز دارید؟
بهترین راه برای تعیین نیاز به مکمل ویتامین د، بررسی سطح آن در خون توسط یک پزشک است. آزمایش به پزشک برای تصمیمی گیری درباره این که آیا به دوز نگهدارنده روزانه یا دوز موقت بالاتر برای اصلاح کمبود ویتامین د نیاز دارید، کمک میکند. پیروی از دستورالعملهای پزشک در مورد دوز مهم است.
چه کسانی نباید ویتامین د مصرف کنند؟
ویتامین د یک ماده مغذی مهم است، اما برخی افراد باید در مصرف مکملهای ویتامین د احتیاط کنند، به عنوان نمونه:
افراد مبتلا به شرایط پزشکی مانند هایپرکلسمی، هایپرپاراتیروئیدیسم یا بیماریهای گرانولوماتوز.
افرادی که مکملهای دیگر حاوی کلسیم یا ویتامین د مصرف میکنند.
افرادی که در حال حاضر سطح ویتامین د خون بالایی دارند.
نکات کلیدی
ویتامین د ضروری است، اما مصرف بیش از حد آن، به ویژه از طریق مکمل ها، میتواند عوارض جانبی جدی داشته باشد.
مصرف بیش از حد ویتامین د میتواند باعث افزایش خطرناک سطح کلسیم در خون شود که میتواند به علائمی مانند خستگی، تهوع، گیجی و آسیب به رگهای خونی منجر شود.
پیش از افزودن مکمل ویتامین د، سطح خون خود را آزمایش کنید و از دستورالعملهای پزشک خود پیروی کنید.