هوش مصنوعی راز طومار‌های باستانی کتاب مقدس را فاش می‌کند

به گزارش مجله خبری نگار/دانشمندان دانشگاه گرونینگن اولین مدل یادگیری ماشینی را ارائه داده‌اند که قادر به تاریخ‌گذاری دقیق نسخه‌های خطی باستانی بر اساس دست‌خط است. این مدل که خنوخ نام دارد، نشان داده است که بسیاری از طومار‌های دریای مرده بسیار قدیمی‌تر از آن چیزی هستند که قبلاً تصور می‌شد، و برخی از قطعات حتی در دوره‌ای ایجاد شده‌اند که نویسندگان فرضی کتاب مقدس به آن نسبت داده می‌شوند. این کار در مجله PLOS One منتشر شده است.

طومار‌های دریای مرده که از زمان کشفشان، درک دانشمندان از ریشه‌ها و توسعه‌ی یهودیت و مسیحیت را تغییر داده‌اند، به لطف هوش مصنوعی، از زاویه‌ی جدیدی آشکار شده‌اند.

تاکنون، سن طومار‌های منفرد عمدتاً از طریق پالئوگرافی - تجزیه و تحلیل شکل حروف و دست‌خط - تخمین زده می‌شد. اما این روش فاقد مبنای تجربی بود: یک شکاف زمانی بین نسخه‌های خطی تاریخ‌گذاری‌شده باقی‌مانده از قرن‌های ۵ تا ۴ پیش از میلاد و قرن‌های ۱ تا ۲ میلادی وجود داشت که تاریخ‌گذاری دقیق بیشتر بیش از ۱۰۰۰ قطعه را دشوار می‌کرد. پروژه «دست‌هایی که کتاب مقدس را نوشتند» با ترکیب تاریخ‌گذاری رادیوکربن، یادگیری ماشینی و تجزیه و تحلیل هندسی جوهر نوشتاری، این شکاف را پر کرد.

مدلی بر اساس شبکه عصبی BiNet ایجاد شد که می‌تواند ویژگی‌های میکروسکوپی نوشتار - از خمیدگی خطوط گرفته تا شکل نماد‌ها - را تشخیص دهد و آنها را با داده‌های رادیوکربن مرتبط کند. تخمین‌های حاصل آنقدر دقیق بودند که در برخی موارد حتی از قابلیت اطمینان روش‌های تاریخ‌گذاری فیزیکی نیز پیشی گرفتند.

این تکنیک، برای مثال، تأیید کرده است که بخشی از کتاب دانیال واقعاً به زمانی برمی‌گردد که محققان معتقدند متن اصلی نوشته شده است - دهه ۱۶۰ پیش از میلاد. به همین ترتیب، بخشی از کتاب جامعه به قرن سوم پیش از میلاد مربوط می‌شود که دیدگاه مدرن در مورد ریشه‌های هلنیستی آن را تأیید می‌کند، نه نسخه سنتی بعدی که کتاب را به سلیمان نبی مرتبط می‌کند. بنابراین، محققان اولین شواهد مستند در تاریخ از آثار مکتوب به جا مانده از نویسندگانی را که ممکن است در ایجاد متون کتاب مقدس نقش داشته‌اند، به دست آورده‌اند.

نتایج مدل خنوخ همچنین ما را مجبور می‌کند تا درک خود از توسعه‌ی خطوط یهودی را مورد بازنگری قرار دهیم. سبک موسوم به هَسمونایی قدیمی‌تر از آن چیزی است که قبلاً تصور می‌شد، در حالی که برعکس، سبک هرودی زودتر شروع به استفاده کرده است - یافته‌هایی که رویکرد درک فرآیند‌های فرهنگی و سیاسی در یهودیه را در دوره‌های هلنیستی و اوایل روم تغییر می‌دهد. علاوه بر این، تخمین‌های زمانی جدید به ما این امکان را می‌دهد که نگاه متفاوتی به گسترش سواد، تشکیل جوامع مذهبی و ارتباطات احتمالی بین متون یافت شده در قمران و مسیحیت اولیه داشته باشیم.