به گزارش مجله خبری نگار/ایمنا، خرطوم فیل بسیار فراتر از یک بینی ساده است. این اندام عضلانی و بدون استخوان، به فیلها اجازه میدهد تا از آن برای انجام وظایف متعدد، از برداشتن اشیا و تغذیه تا ارتباط با سایر فیلها استفاده کنند. فیلها با خرطوم خود غذا را برداشته، آب یا ماسه را برای خنک شدن به پشت خود میپاشند و به دیگر فیلها هشدار میدهند.
حتی بچه فیلها از خرطوم خود برای شیر دادن استفاده کرده، شیر را به دهان خود میپاشند. اما چه چیزی باعث میشود خرطوم فیل اینقدر کارآمد باشد؟ دانشمندان اکنون دریافتهاند که یکی از کلیدهای این قابلیت فوقالعاده، چین و چروکهای خرطوم است که نقشی حیاتی در حرکت و انعطافپذیری آن ایفا میکنند. بر اساس تحقیقاتی که اخیراً توسط مایکل برشت، عصبشناس محاسباتی از دانشگاه هومبولت برلین، و همکارانش در انجمن سلطنتی علوم باز منتشر شده است، این چین و چروکها عملکردی مشابه دستها و آرنجها در انسان دارند و در نهایت به شکلگیری یکی از همهکارهترین اندامهای روی زمین کمک کردهاند.
طبق گفته برشت، این چین و چروکها که بر روی سطح خرطوم قرار دارند، به فیلها اجازه میدهند تا با دقت بیشتری اشیا را دستکاری کنند. چین و چروکها سطح اصطکاک را افزایش داده و به فیلها کمک میکنند تا بتوانند حتی اشیا کوچک و لغزنده را به راحتی بردارند. علاوه بر این، چینهای خرطوم به توزیع فشار کمک میکنند و از آسیب دیدن عضلات خرطوم در هنگام استفادههای سنگین جلوگیری میکنند.
اندرو شولز، مهندس مکانیک و بیوفیزیکدان در مؤسسه سیستمهای هوشمند ماکس پلانک، در این مطالعه به دنبال درک منشأ این چین و چروکها بود، ابتدا گمان میرفت که این چینها در طول زمان و با استفاده مکرر از خرطوم، مانند خطوط چهره انسانها هنگام لبخند زدن، به وجود میآیند. اما شولز و تیم او دریافتند که حتی فیلهای تازه متولد شده نیز دارای خرطومی پر از چین و چروک هستند، که نشان میدهد این ویژگیها در مراحل اولیه رشد تکامل پیدا کردهاند و به مرور زمان بهبود یافتهاند.
این یافتهها نشان میدهند که چین و چروکها نقش مهمی در تکامل خرطوم فیل ایفا کردهاند و از همان ابتدا برای افزایش کارایی این اندام به وجود آمدهاند. با تکامل بیشتر این ویژگی، خرطوم به اندامی تبدیل شده که قادر به انجام وظایف پیچیدهای، چون بلند کردن اشیا سنگین و همچنین انجام کارهای ظریف مانند برداشتن یک شاخه کوچک است.
این مطالعه نه تنها درک ما از فیلها و تکامل آنها را افزایش میدهد، بلکه میتواند الهامبخش توسعه تکنولوژیهای جدید در حوزه رباتیک و بیومکانیک باشد. با الگوگیری از چین و چروکهای خرطوم فیل، ممکن است بتوانیم رباتهایی با قابلیتهای چندگانه و انعطافپذیری بیشتر طراحی کنیم.