به گزارش مجله خبری نگار، این پهنه آبی که در پایینترین نقطه سطح سیاره قرار دارد و با شوری بسیار بالا تا ۳۴ درصد مشخص میشود، فرآیندهای دینامیکی پیچیدهای را در زیر سطح خود طی میکند و سازندهای عظیم نمکی را تولید میکند که دانشمندان آنها را «غولهای نمکی» نامیدهاند.
این رسوبات نمکی در پوسته زمین میتوانند تا چندین کیلومتر به صورت افقی امتداد داشته باشند و ضخامت عمودی آنها به بیش از یک کیلومتر میرسد.
آنچه دریای مرده را به یک مکان مطالعاتی منحصربهفرد تبدیل میکند این است که تنها مکان در جهان است که تشکیل این رسوبات عظیم نمک را میتوان به طور مستقیم مشاهده کرد.
اگرچه سازندهای نمکی مشابهی را در دریای مدیترانه و سرخ مییابیم، اما همه آنها در گذشتههای دور شکل گرفتهاند، در حالی که دریای مرده فرصتی نادر برای مشاهده این فرآیندها در مقابل چشمان ما ارائه میدهد.
مکانیسم اساسی تشکیل این ذخایر عظیم به تعامل پیچیده بین چندین عامل پویا بستگی دارد:
-ماهیت بسته دریای مرده بدون زهکشی است که باعث افزایش نرخ تبخیر میشود که بسیار بیشتر از ورودی آب شیرین است.
-سطح آب به دلیل انحراف مسیر رودخانه اردن، سالانه تقریباً یک متر کاهش مییابد.
- تغییرات حرارتی در ستون آب و تأثیر آنها بر غلظت نمک
انحراف رودخانه اردن منجر به تسریع قابل توجه کاهش سطح آب دریای مرده با نرخ تقریبی یک متر در سال شده است که باعث افزایش غلظت نمکها و تسریع فرآیندهای زمینشناسی میشود.
در گذشته، دریای مرده دو لایه آب جداگانه داشت: یک لایه بالایی گرمتر و کمشورتر، و یک لایه پایینی سردتر و شورتر. با این حال، از دهه ۱۹۸۰، افزایش شوری در لایه بالایی این تعادل را به هم زده است و دریا به صورت فصلی شروع به مخلوط شدن کرده است.
دانشمندان پدیده جالبی به نام «برف نمک» را کشف کردهاند، جایی که بلورهای هالیت (نمک خوراکی) تشکیل میشوند و در کف دریا تهنشین میشوند.
جالبتر اینکه این پدیده که قبلاً محدود به ماههای سردتر بود، اکنون به دلیل تغییرات غلظت نمک و دما، در تابستان نیز رخ میدهد.
این پدیده به دلیل یک فرآیند فیزیکی پیچیده به نام «انتشار دوگانه» است که در آن لایههای آب گرما و شوری را تبادل میکنند و منجر به تشکیل این بلورها میشوند.
دانشمندان آنچه را که امروزه در دریای مرده اتفاق میافتد با آنچه که در دریای مدیترانه در طول بحران نمک مسینین حدود ۶ میلیون سال پیش رخ داد، مقایسه میکنند، زمانی که تنگه جبل الطارق بسته شد و آب تبخیر شده رسوبات عظیم نمکی را تشکیل داد. این شباهت تاریخی به دانشمندان فرصتی بینظیر میدهد تا فرآیندهای زمینشناسی را که سطح زمین را در طول دورانهای زمینشناسی شکل دادهاند، درک کنند.
علاوه بر تودههای عظیم نمک، این فرآیندها سازندهای زمینشناسی جذاب دیگری مانند گنبدهای نمکی و دودکشهای نمکی را تولید میکنند که در اثر تعامل بین چشمههای زیر آب و غلظت نمک تشکیل میشوند. این سازندهای نمکی نه تنها پدیدههای زمینشناسی جالبی هستند؛ بلکه ممکن است کلیدهایی برای درک بهتر تغییرات اقلیمی و مدیریت منابع آب در مناطق خشک نیز باشند.
این مطالعات با توجه به چالشهای زیستمحیطی پیش روی دریای مرده، اهمیت فزایندهای پیدا میکنند، زیرا بینشهای ارزشمندی در مورد موارد زیر ارائه میدهند:
-تأثیر تغییرات اقلیمی بر پهنههای آبی بسته
-مکانیسمهای تشکیل و استخراج ذخایر معدنی
- حفاظت از مناطق ساحلی در برابر فرسایش
- درک بهتر فرآیندهای زمینشناسی تاریخی.
بنابراین، دریای مرده همچنان یک گنجینه علمی ارزشمند است و فرصتی نادر را برای بشریت فراهم میکند تا فرآیندهای پیچیده زمینشناسی را که چهره سیاره ما را شکل دادهاند - و همچنان شکل میدهند - درک کند.
این مطالعه در مجله سالانه مکانیک سیالات منتشر شده است.
منبع: Earth