سن بیولوژیکی اندام‌ها، خطر بیماری را در سال‌های آینده پیش‌بینی می‌کند

به گزارش مجله خبری نگار، مطالعه جدیدی که توسط دانشمندان دانشگاه لندن انجام شده است نشان می‌دهد که اندام‌های ما با سرعت‌های متفاوتی پیر می‌شوند و یک آزمایش خون که سن آنها را اندازه‌گیری می‌کند، می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌هایی مانند سرطان ریه و بیماری قلبی را دهه‌ها بعد پیش‌بینی کند.

نتایج این مطالعه که در مجله The Lancet Digital Health منتشر شده است، نشان می‌دهد که چگونه پیری زودرس اندام‌های خاص می‌تواند نه تنها بیماری‌های مؤثر بر آن اندام، بلکه بیماری‌های سراسر بدن را پیش‌بینی کند.

پروفسور میکا کیویماکی (از دپارتمان علوم مغز دانشگاه کالج لندن) و نویسنده‌ی اصلی این مقاله گفت: «اندام‌های ما به عنوان یک سیستم واحد عمل می‌کنند، اما می‌توانند با سرعت‌های مختلفی پیر شوند. پیر شدن اندام‌های مختلف می‌تواند در بیماری‌های متعدد مرتبط با پیری نقش داشته باشد، بنابراین مراقبت از تمام جنبه‌های سلامت ما بسیار مهم است.» «ما دریافته‌ایم که یک آزمایش خون سریع و ساده می‌تواند تعیین کند که آیا یک عضو خاص سریع‌تر از حد انتظار در حال پیر شدن است یا خیر. در سال‌های آینده، چنین آزمایش‌های خونی می‌توانند نقش مهمی در پیشگیری از بیماری‌های متعدد داشته باشند.» «من معتقدم که در آینده مراقبت‌های بهداشتی، پیشگیری از بیماری‌های مرتبط با سن می‌تواند خیلی زودتر شروع شود، اولویت با کسانی باشد که بیشترین سود را می‌برند و مداخلات را متناسب با مشخصات خطر فردی تنظیم کند.»

این تیم تحقیقاتی، به رهبری دانشمندانی از علوم مغز UCL، موسسه سالمندی سالم UCL، دانشگاه استنفورد، اینسرم و دانشگاه هلسینکی، داده‌های شرکت‌کنندگان در مطالعه Whitehall II انگلستان را تجزیه و تحلیل کردند - یک مطالعه طولی گروهی که از سال ۱۹۸۵ در حال انجام است و در حال حاضر توسط پروفسور کیویماکی به عنوان مدیر رهبری می‌شود.

محققان نمونه‌های خون جمع‌آوری‌شده در اواخر دهه ۱۹۹۰ از بیش از ۶۲۰۰ فرد میانسال را تجزیه و تحلیل کردند تا سن بیولوژیکی نه عضو (قلب، رگ‌های خونی، کبد، سیستم ایمنی، لوزالمعده، کلیه‌ها، ریه‌ها، روده‌ها و مغز) و کل بدن را تعیین کنند. آنها شکاف بین سن تقویمی (واقعی) یک فرد و سن بیولوژیکی تخمینی هر یک از اندام‌های او را که توسط نشانگر‌های پیری خاص اندام تعیین می‌شود، اندازه‌گیری کردند و دریافتند که اندام‌ها اغلب با سرعت‌های متفاوتی در یک فرد پیر می‌شوند.

وضعیت سلامت شرکت‌کنندگان به مدت ۲۰ سال با استفاده از ثبت‌های سلامت ملی پیگیری شد. در پایان دوره پیگیری، آنها ۶۵ تا ۸۹ ساله بودند و بسیاری از آنها حداقل به یکی از بیماری‌های مرتبط با پیری که در این مطالعه مورد بررسی قرار گرفته بود، مبتلا شده بودند.

داده‌های بعدی نشان داد که پیری تسریع‌شده‌ی اندام‌ها، خطر ابتلا به ۳۰ بیماری مختلف را در ۲۰ سال آینده در افراد سالم پیش‌بینی می‌کند. برای مثال، قلبی که سریع‌تر پیر می‌شود، خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی را به طور قابل توجهی افزایش می‌دهد، در حالی که افرادی که پیری ریه‌شان تسریع می‌شود، مستعد ابتلا به عفونت‌های تنفسی، بیماری انسدادی مزمن ریوی (COPD) و سرطان ریه هستند.

جالب اینجاست که بیشترین خطر ابتلا به زوال عقل در افرادی مشاهده شد که سیستم ایمنی بدنشان سریع‌تر از حد معمول پیر می‌شد، نه در افرادی که مغزشان در میانسالی سریع‌تر پیر می‌شد. دانشمندان می‌گویند این نتیجه از یافته‌های قبلی مبنی بر اینکه افراد مستعد عفونت‌های شدید در معرض خطر بیشتر ابتلا به زوال عقل در مراحل بعدی زندگی نیز هستند، پشتیبانی می‌کند. این کشف همچنین نشان می‌دهد که فرآیند‌های التهابی ممکن است نقش کلیدی در توسعه بیماری‌های نورودژنراتیو داشته باشند.

محققان دریافتند که سلامت کلیه‌ها به طور ویژه با سایر اندام‌ها مرتبط است، زیرا افرادی که پیری کلیه در آنها تسریع شده است، بیشتر احتمال دارد که در مراحل بعدی زندگی به بیماری عروقی، دیابت نوع ۲ و بیماری کبدی مبتلا شوند، در حالی که پیری بیولوژیکی تقریباً تمام اندام‌ها، افزایش خطر بیماری کلیوی را پیش‌بینی می‌کند.

پروفسور تونی وایس-کوری (دانشگاه استنفورد)، یکی از نویسندگان این مطالعه، توضیح داد: «اعضای بدن با هماهنگی نزدیکی عمل می‌کنند، بنابراین پیری سریع یک عضو می‌تواند عملکرد سایر اعضا را مختل کند، که می‌تواند توضیح دهد که چرا افرادی که عضوی از بدنشان به سرعت در حال پیر شدن است، به ویژه مستعد ابتلا به بیماری‌های مرتبط با سن در اندام‌های مختلف هستند.»

برای سال‌های متمادی، نشانگر‌های زیستی خون (شاخص‌های سلامت اندازه‌گیری شده) به صورت جداگانه اندازه‌گیری می‌شدند، که این امر این فرآیند را گران و ناکارآمد می‌کرد، به خصوص هنگام تجزیه و تحلیل چندین نشانگر. پیشرفت‌های تکنولوژیکی در طول دهه گذشته سریع بوده‌اند و امروزه هزاران پروتئین را می‌توان همزمان در یک نمونه خون اندازه‌گیری کرد.

غلظت پروتئین در خون بسته به عوامل محیطی، سبک زندگی، بیماری‌ها و دارو‌ها در نوسان است. در نتیجه، تجزیه و تحلیل‌های جدید پروتئومیک (مبتنی بر پروتئین) دریچه ارزشمندی به سوی سرعت پیری ارائه می‌دهند.

محققان می‌گویند یافته‌های آنها از تغییر آینده در مراقبت‌های بهداشتی به سمت پیشگیری شخصی‌تر و مؤثرتر از بیماری‌ها پشتیبانی می‌کند. با استفاده از امضا‌های پروتئومیک پیری اندام‌ها، می‌توان خطر بیماری‌های مرتبط با سن را زودتر شناسایی کرد، اقدامات پیشگیرانه را می‌توان به طور مؤثرتری هدف قرار داد و مداخلات را می‌توان متناسب با مشخصات خطر هر فرد تنظیم کرد.

پروفسور کیویماکی در پایان گفت: «ما امیدواریم اکتشافات ما بتواند به روش‌های جدیدی برای کمک به افراد در حفظ سلامت طولانی‌تر با افزایش سن منجر شود. آزمایش خون می‌تواند به شما بگوید که آیا فرد نیاز به مراقبت بهتر از یک عضو خاص دارد یا خیر و به طور بالقوه یک علامت هشدار اولیه ارائه می‌دهد که ممکن است در معرض خطر یک بیماری خاص باشد.»