سمبل‌هایی از معماری ایرانی - اسلامی

به گزارش مجله خبری نگار، مدیریت شهری تهران در دوره حاضر، تحولی بزرگ در عرصه معماری و طراحی ایستگاه‌های مترو رقم زده است. ساخت هر ایستگاه مترو بر مبنای قیمت امسال ۶۰۰میلیارد تومان هزینه دارد که تا ۲۵درصد این مبلغ یعنی حدود ۱۵۰ میلیارد تومان برای معماری آن‌ها هزینه می‌شود. این نشان از رویکرد ویژه مدیریت شهری به زیبایی‌های بصری و حفظ معماری ایرانی - اسلامی در زیرساخت‌های تهران دارد.

تشکیل کمیته معماری شرکت مترو

کمیته معماری شرکت مترو در این زمینه طی ماه‌های اخیر تشکیل شده تا توجه بیشتری به معماری و طراحی این ایستگاه‌ها صورت گیرد و بیش از پیش اصول معماری اسلامی - ایرانی در آن‌ها رعایت شود. بدین‌ترتیب یکی از مهم‌ترین دلایل راه‌اندازی کمیته معماری، احیای هویت معماری ایرانی - اسلامی در مبلمان ایستگاه‌های مترو است که همه روزه محل تردد میلیون‌ها مسافر شهری بوده و طبیعتا فضای داخلی و شکل ظاهری این قبیل اماکن عمومی، تأثیر به‌سزایی در روحیات مسافران مترو دارد. نخستین نتیجه رویکرد جدید در طراحی و ساخت ایستگاه‌های جدید، اجتناب از طرح‌های تکراری و متداول کنونی بوده و می‌توان با استفاده از نقطه نظرات جدید که البته با معیار‌های کمیته معماری شرکت مترو نیز همخوانی داشته باشد، جاذبه‌های بصری ایستگاه‌ها را متحول کرده و در انتقال مفاهیم ارزشمند هنری، سرفصل جدیدی باز کرد.

ایستگاه شهید نجات‌اللهی

ورودی شمالی ایستگاه شهید نجات‌اللهی در خیابان کریمخان زند و مجاور بوستان حضرت مریم واقع شده و با توجه به استفاده اقلیت‌های مذهبی از کلیسای سرکیس مقدس، سعی شده طرح سقف کاذب، رنگ‌های به‌کار رفته در سازه‌ها و همچنین معماری کل فضا‌ها با این مکان مذهبی همخوانی داشته باشد. در ایستگاه نجات‌اللهی که درخیابان کریمخان قرار دارد، چون ورودی شمالی آن در پارک مریم مقدس واقع در روبه‌روی کلیساست، سعی شده معماری ایستگاه با معماری کلیسا همخوانی داشته باشد. این ایستگاه در منطقه ۶ تهران قرار گرفته و تردد شهروندان ارمنی در محله‌های شمالی آن بیش از هر نقطه دیگر شهر است. همچنین قرارگیری میدان‌هایی نظیر میدان شهید گاگیک طومانیان و خیابان لیلیث تریان در این محله موجب شده فضا برای ایستگاهی با معماری همخوان، منطبق بر اصول اجتماعی باشد.

ایستگاه بهار شیراز

در طراحی ایستگاه متروی بهار شیراز در عین لحاظ کردن هنر ساده‌گرایی در معماری ابنیه موجود، از رنگ‌های متنوع و خصوصا رنگ سبز به‌عنوان نمادی از فصل بهار استفاده می‌شود و تلفیق آجر با مصالح جدید به همراه نورپردازی در این ایستگاه، بخشی از فرم سالن فروش بلیت را در بر می‌گیرد. ایستگاه بهار شیراز با معماری ایرانی و نوین ساخته شده و در این ایستگاه از تلفیق آجر با مصالح جدید مانند کامپوزیت به همراه نورپردازی استفاده شده است. سقف این ایستگاه به شکل طاق‌های قدیم با آجر ساخته و سعی شده معماری این ایستگاه متناسب با محیط پیرامونی ایستگاه و نام آن باشد. در ایستگاه بهار شیراز همچنین از رنگ‌های شاد و بهاری استفاده شده که نمودی از بهار است. این میدان از جمله نقاط پرتردد شهری است که رنگ‌های شاد به همخوان‌کردن جمعیت شهری با سرعت تردد کمک می‌کند.

ایستگاه متروی ۱۷ شهریور

ایستگاه متروی ۱۷ شهریور تهران به سبک معماری دوره صفویه و قاجار و مطابق با شرایط منطقه ۱۲ طراحی و افتتاح شد. منطقه ۱۲ تهران از قدمت تاریخی زیادی برخوردار است و ۳۰۰ اثر تاریخی تهران مثل موزه ایران باستان، موزه ملی، موزه ارتباطات، دارالفنون، مسجد سپهسالار و... در آن قرار دارد؛ بنابراین باید نمای ورودی متروی این منطقه هم بیانگر تاریخ و حس و حال آن باشد. در معماری این ایستگاه از طاق، قوس، گنبد و کاشی بهره‌گیری شد. همچنین آیینه کاری، ستون و سردر آجر به‌صورت تلفیقی در این بنا لحاظ شد. شیشه‌های رنگی، گنبد نورگیر به ارتفاع ۶ متر، ویژگی‌های معماری ایرانی و استفاده از نور طبیعی از دیگر مسائلی بود که در طراحی معماری ایستگاه متروی ۱۷ شهریور به آن توجه ویژه صورت گرفت.

ایستگاه میدان کتاب

یکی از ایستگاه‌های مهم در خط ۷، میدان کتاب است که از نکات بارز معماری آن، نوع طراحی مینیمالی است که در عین زیبایی ایستگاه، هزینه‌های اجرا و بهره‌برداری آتی از سازه‌ها را نیز تقلیل داده است. این ایستگاه ضمن آنکه ارتباط موضوعی منسجم‌تری با محیط پیرامونی خود برقرار می‌سازد، در افزایش کیفیت بصری فضا‌های شهری نیز نقش‌آفرینی پررنگ‌تری ایفا کرده و در عین حال هزینه اجرا و نگهداری از آن کاهش می‌یابد. در واقع مصالح جدید استفاده‌شده که از طول عمر مفید بیشتری برخوردار هستند و فناوری‌های روز دنیا مدنظر قرار گرفته است، در عین رعایت الگوی ایرانی - اسلامی، نمای زیباتری را در منظر عمومی به نمایش خواهند گذاشت. ایستگاه میدان کتاب که آخرین ایستگاه منتهی‌الیه شمال‌غربی خط۷ به‌حساب می‌آید، در مردادماه امسال افتتاح شد.

ایستگاه شهید دادمان

ایستگاه شهید دادمان ازجمله ایستگاه‌هایی است که با نگاه به معماری سنتی و فرهنگ ایرانی - اسلامی ساخته شده است. ترکیب مصالحی، چون سنگ و آجر‌های لعاب‌دار، فضای خاص، دیدنی و مانوس برای شهروندان ایجاد کرده است. این نگرش پست مدرن به معماری ایرانی، توانسته در بافت مدرن محدود شهرک قدس، اصالت معماری بومی را نشان‌دهد. معماری این ایستگاه از حیث استفاده از آجر لعابدار و فرم قوسی سقف، علاوه بر زیبایی محیطی، بسیار مقرون به‌صرفه بوده و ماندگاری بالا و هزینه نگهداری پایین آن در کنار مقاومت مقابل حریق، وجه تمایز آن است. از طرفی نورپردازی و طراحی داخلی در ایستگاه‌های مترو با توجه به دسترسی نداشتن به محیط بیرونی و نور طبیعی، عنصر مهم و تأثیرگذاری است که حس متفاوتی در هنگام رفت‌وآمد مسافران ایجاد می‌کند.

منبع: همشهری