گوشه کردن ناخن چه علائمی دارد و هنگام مواجهه با آن چه کنیم؟

به گزارش مجله خبری نگار،بزرگ‌ترین واقعیتی که به تو خواهد گفت مراقب خودت نبوده‌ای. مراقب انگشتانت نبوده‌ای. این مسئله به سن و سال هم ربطی ندارد و هر آنچه باعث این مشکل شده، از سبک زندگی غلط است. سبکی که همیشه به هنگام راه رفتن یادآور می‌شود اشتباه است، اما تو برحسب عادت آن را از سر خواهی گرفت.

این دور باطل چقدر ادامه دارد؟ کسی نمی‌داند تا وقتی که یک تصمیم جدی بگیری و بخواهی که پاهایت را دوست داشته باشی. به سلامتی‌ات اهمیت بدهی و مراقب مشکلات دردناک این‌چنینی باشی. مشکلاتی که باعث فرورفتن یک ناخن در انگشت شست پا می‌شوند، اما با مجموعه‌ای از بایدونباید‌ها می‌توان از بروز این مشکل جلوگیری و برای درمان آن تلاش کرد. خانم دکتر طاهره سوری، متخصص بیماری‌های عفونی و عضو هیئت‌علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران راهکار‌های خوبی را در اختیار شما قرار می‌دهد.

خانم دکتر ما با واقعیتی به نام فرورفتن ناخن در شست پا روبه‌رو هستیم که این روز‌ها بین افراد زیادی شایع شده است. می‌خواهیم بدانیم چه مواردی و چرا موجب بروز این مشکل در افراد می‌شود؟

باید بگویم یکی از علت‌های شایع فرورفتن ناخن در گوشت پا این است که ناخن‌ها بد گرفته می‌شوند، وقتی که ناخن از ته گرفته شود، موقع رشد به دلیل بافت نرم شست پا در آن فرو می‌رود. بهتر است که موقع کوتاه کردن حدود یک میلی‌متر از آن را نگه داشت تا به هنگام رشد از نزدیکی پوست رشد نکنند و در گوشت فرو نروند.

گاهی اوقات هم ناخن به جای صاف گرفته شدن، گرد گرفته می‌شود، در این حالت دو لبه پایینی آن به هنگام بلند شدن در شست پا فرو می‌رود، درمقایسه وقتی ناخن صاف گرفته شود تمامی سطوح ناخن هم‌سطح است و بالاتر از گوشت قرار می‌گیرد، به همین دلیل هنگام رشد در پا فرو نمی‌رود. از علل مهم دیگر این مشکل هم کفش‌های نوک‌تیز یا کفش‌هایی هستند که پنجه‌شان تنگ است و باعث فشار آمدن انگشتان پا به هم می‌شوند. این کفش‌ها به‌مرور و با فشاری که به پا وارد می‌کنند علاوه بر تغییر حالتی که برای انگشتان پا ایجاد می‌کنند، باعث فرورفتن ناخن در گوشت هم می‌شوند. در این بین نباید از آناتومی بدن و انگشتان افراد نیز غافل بود. این آناتومی گاهی افراد را مستعد عارضه‌های این‌چنین می‌کند. بیماری‌هایی مانند دیابت هم می‌توانند این مشکل را تشدید و گاهی آن را به یک مسئله‌ی جدی تبدیل کنند.

این اتفاق چگونه می‌افتد؟ آیا پیش از حاد شدن التهاب گوشه‌ی ناخن، نشانه‌هایی از بروز این عارضه قابل مشاهده است؟

معمولاً در ابتدا، ورود ناخن به انگشت شست پا التهاب ایجاد می‌کند و در نتیجه‌ی سایش سطح پوست مخدوش می‌شود، هنگامی که این مشکل با قرمز شدن، گرمی و دردناکی همراه باشد می‌توان گفت که انگشت شما در مرحله‌ی ملتهب شدن است و اگر به‌سرعت به آن رسیدگی نشود این مشکل پیشرفت می‌کند. از آن‌جایی که پا با محیط‌های آلوده، سطح زمین و کفش در تماس است اگر التهاب غیر عفونی اولیه‌اش درمان نشود، خیلی سریع این مشکل می‌تواند به عفونت تبدیل شود؛ یعنی ارگانیسم‌های بیماری‌زا هم وارد زخم و التهاب می‌شوند و به دلیل وجود محیط مناسب برای رشدشان، بافت عفونی می‌شود.

در این هنگام درد، التهاب و قرمزی بیشتر می‌شود، پا متورم شده و زخم شروع به ترشح کردن می‌کند. باید بدانید این ترشحات زرد و عفونی هستند. گاهی هم شدت عفونی بودن زخم به حدی زیاد است که باعث آبسه می‌شود. در این حالت ارگانیسم بیماری‌زا با سیستم دفاعی بدن می‌جنگد و بافت بدن تخریب می‌شود که زخم چرک می‌کند. این چرک در گوشه‌ی ناخن جمع می‌شود و درد فوق‌العاده شدید و آزاردهنده‌ای به وجود می‌آورد. در این هنگام بیمار نیاز به یک جراحی کوچک پیدا می‌کند و آبسه توسط جراح عمومی تخلیه می‌شود. بعد از این جراحی مصرف آنتی‌بیوتیک نیز باید شروع شود.

چه اقداماتی در ابتدا باید انجام داد تا این مسئله تبدیل به عارضه‌ای جدی نشود؟

در ابتدای التهاب که هنوزعفونتی وجود ندارد اگر فرد پایش را داخل آب ولرم بگذارد، یا از کرم‌های بی‌حس‌کننده و مسکن‌های ضدالتهاب استفاده کند، این مشکل جدی نشده و سریع‌تر درمان می‌شود. یکی از توصیه‌هایی که از فرورفتن ناخن در شست پا جلوگیری خواهد کرد، تغییر سلیقه در زمینه‌ی خرید کفش مناسب است. اگر کفش مناسب داشته باشید از بروز خیلی از مشکلات پا جلوگیری می‌شود. با پوشیدن کفش مناسب به‌مرور ناخن به حالت طبیعی خود رشد خواهد کرد و دیگر در گوشت فرو نمی‌رود. توجه داشته باشید اگر این مشکل عفونی شود باید حتماً درمان دارویی شروع شود. گاهی تجویز و مصرف آنتی‌بیوتیک به بهبود بیمار کمک می‌کند، اما گاهی هم مراقبت‌ها و آنتی‌بیوتیک‌ها کمکی نمی‌کند و بیمار نیاز به جراحی پیدا می‌کند.

به کدام متخصص‌ها مراجعه کنیم؟

اگر بین زمین و هوا مانده‌اید و نمی‌دانید که باید چگونه به داد انگشت نازنین و دردناکتان برسید، در ابتدا باید به یک متخصص عفونی مراجعه کنید تا به درمان عفونتش کمک کند. بعد از آن جراح مشغول به کارش می‌شود، جراح این نکته را می‌داند که اگر در هنگام وجود عفونت دست به جراحی بزند ممکن است عفونت انتشار پیدا کند. پس لازم است که مصرف آنتی‌بیوتیک شروع شود و بعد از مدت یک هفته الی ۱۰روز، جراح یک تکه از بستر ناخنی که در گوشت فرورفته برمی‌دارد. در این حالت ناخن کمی باریک‌تر می‌شود و دیگر در گوشت فرو نمی‌رود. البته گاهی احتمال عود این مسئله باز هم وجود دارد.

آیا این مسئله می‌تواند به مشکلی خطرناک و نگران‌کننده تبدیل شود؟

اگر فردی مبتلا به دیابت باشد، این فرورفتن ساده‌ی ناخن در پا می‌تواند نگران‌کننده شود. اگر کار انگشت پای افراد دیابتی به عفونت برسد، ممکن است عوارض جبران‌ناپذیری داشته باشد. این عفونت در این افراد می‌تواند به‌راحتی پخش یا منتشر بشود و استخوان پا را درگیر کند و باعث سیاه شدن پا و عفونت استخوان و در نهایت خون شود. افرادی که دیابت دارند به‌راحتی می‌توانند کارشان از همین زخم کوچک به قطع انگشتشان برسد. در این افراد عفونت می‌تواند به‌سرعت منتشر شود و باعث آمپوتاسیون (قطع عضو) شود.

این عفونت از چه نوع است و چه دارویی برای آن تجویز می‌شود؟

در عفونت‌های ناشی از فرورفتن ناخن پا در انگشت دو نوع ارگانیسم وجود دارند: دسته‌ی اول میکروب‌های گرد (استافیلوکوک طلایی) هستند و دسته‌ی دوم میکروب خطرناک‌تری که یک باسیل میله‌ای به نام سودوموناس است. این میکروب‌های شایع بسیار خطرناک هستند. درمان آنتی‌بیوتیکی که برای این عفونت انجام می‌شود هم به‌صورت استعمال دارویی تجویز می‌شود و هم به‌صورت پمادی مالیدنی و موضعی. این آنتی‌بیوتیک‌های موضعی درد را کمتر می‌کند و عفونت را به‌صورت سطحی هم درمان می‌کند.

چه کار کنیم که دچار چنین مشکلی نشویم؟

اگر فردی که دچار این مشکل بوده بخواهد بداند که راه‌حل دچار نشدنش چه چیزی است، باید قبل هر چیزی بهداشت پا را رعایت کند. از پوشیدن کفش‌هایی که پنجه‌های باریک دارند اجتناب کند و ناخن را به‌صورت صاف بگیرد و یک میلی‌متر از آن را باقی بگذارد. در فصل‌های گرم برای جلوگیری از این مشکل می‌توان از کفش‌های روباز استفاده کرد، اما باید گفت که این کفش‌ها باید ارتفاع منطقی از زمین داشته باشند، صندل‌هایی که زیره‌های نازک و باریک دارند انتخاب مناسبی نیستند، چون پا و انگشت شست را مستقیماً در معرض آلودگی محیط بیرون قرار می‌دهند. به هنگام پوشیدن کفش‌های روبسته توجه داشته باشید که حتماً از جوراب نخی استفاده کنید، چون جوراب‌هایی که از جنس مواد هستند رطوبت پا را نگه می‌دارند و باعث ایجاد محیطی برای رشد باکتری و قارچ‌ها و در نهایت عفونت می‌شوند.

هر شب پاهایتان را بشویید و کاملاً خشک کنید. خشک کردن پا هم بسیار مهم است. استفاده از کفش‌های طبی می‌تواند بسیار کمک‌کننده باشد. اگر برای یک فرد این مشکل چند بار اتفاق بیفتد شاید به ساختار و آناتومی ناخن و انگشتان پا مرتبط است، اما باید بدانید که با رعایت نکات بالا می‌توان تا حد زیادی از بروز این مشکل جلوگیری کند.

در چه صورت پزشک یا جراح مجبور به برداشتن ناخن می‌شود؟

ناخن‌های پا بیشتر به دلیل استحکام بخشیدن به بدن و سرانگشتان ما هستند. به کمک ناخن‌ها ما می‌توانیم وزن را راحت‌تر تحمل کنیم. ناخن‌های دست هم دقیقاً همین کار را انجام می‌دهند. به هنگام بلند کردن یک جسم این ناخن است که به سرانگشتان ما قدرت می‌دهد تا آن جسم از دست ما نیفتد. به همین دلیل تمام تلاش جراحان بر این است که ناخن را حفظ کنند. جراح در مرحله‌ی اول ناخن را باریک‌تر می‌کند. او این کار را با برداشتن بستر ناخن یعنی جایی که ناخن به گوشت چسبیده است، انجام می‌دهد. بعد از برداشتن بستر ناخن باید سلول‌های زنده‌ی آن‌جا را کاملاً تخریب کنند، معمولاً آن قسمت را می‌سوزانند.

این سلول‌ها اگر کامل برداشته نشود ممکن است ناخن جدیدی که درمی‌آید نافرم شود و دوباره همین وضعیت ایجاد شود. البته تعداد کمی از افراد ممکن است بعد از جراحی دوباره دچار این مشکل شوند. جراح در این مرحله است که تصمیم می‌گیرد کل ناخن شست را بردارد. جراح معمولاً تمام سعی‌اش را می‌کند تا مجبور به برداشتن کل ناخن نشود و به همین دلیل این مرحله را می‌گذارد جزء مراحل آخر درمان. دلیلش این است که وقتی شست پا ناخن نداشته باشد در برخورد با اجسام و حفظ تعادل و مقاومت در برابر عفونت‌ها دچار مشکل خواهد شد. این جراحی با این‌که با بی‌حسی انجام می‌شود، دردناک است و بعد از عمل بیمار کمی اذیت می‌شود تا این زخم جوش بخورد و باید مراقب باشد که به آن ضربه‌ای وارد نشود.

توصیه‌ی آخر شما در مورد این عارضه چیست؟

قبل از هر اقدامی بیمار باید به متخصص عفونی یا متخصص پوست مراجعه کند. معمولاً اگر به بیمارستان هم مراجعه کنید، شما را به متخصص عفونی ارجاع می‌دهند تا قبل از هر چیزی ناخن از نظر عفونی بررسی شود. بعد از بررسی و اطمینان از عدم عفونی بودن ناخن به جراح عمومی ارجاع داده می‌شود. فقط در یک صورت است که جراحی فوری نیاز است و آن زمانی است که زخم آبسه شده باشد. در این حالت حجم زیادی از چرک و عفونت زیر ناخن جمع شده است که باید سریعاً آن آبسه تخلیه شود.

آخ شست پام!

پایه‌های مبل و میز و هر وسیله‌ی خانگی که گوشه دارند، به طور کل دشمنان در کمین انگشتان کوچک و شست پا‌های ما به حساب می‌آیند؛ حالا برای لحظه‌ای تصور کن دوباره ناخنت، ناخنک (Ingrown Nail) شده باشد یا همان گوشه کردن خودمان، آن وقت هنگام پوشیدن جوراب یا نشستن پشت میز یا عبور از کنار مبل انگشت مذکور بی‌مبالاتی کند و بخورد به همان جای سفتی که امانمان را ببرد. فقط باید دچار این مشکل و درد ناشی از آن شده باشید تا دقیقا متوجه شوید از چه مهلکه‌ای حرف می‌زنیم. گوشه کردن ناخن مشکل شایعی است که در ناخن‌های انگشتان پا مخصوصا شست پا رخ می‌دهد و خیلی‌ها را آزار داده است. رشد غیرطبیعی ناخن به ناحیه‌ی گوشتی اطراف آن فشار وارد می‌کند و باعث بروز عارضه‌ی گوشه کردن می‌شود.

ناخن سالم چه‌جور ناخنی است؟

به طور طبیعی رشد ناخن به طور طبیعی باید عمودی و رو به نوک انگشت باشد.
ین عارضه در بیشتر موارد، بدون درمان پزشکی خاصی برطرف می‌شود. اما اگر مشکل شما عفونی و دردناک شده است، ضروری است که درمان توسط پزشک انجام بگیرد.

علائم گوشه کردن ناخن چیست؟

زخم و آبسه
درد شدید و ضربان‌دار
ورم و التهاب
عفونت و ترشح آن از گوشه‌ی ناخن
ناخن منحرف شده‌ی من!

در برخی موارد شرایط بروز این عارضه ارثی محسوب می‌شود؛ مثلا افرادی که به طور ارثی دارای ناخن‌های منحنی‌شکل هستند، بیشتر به این مشکل دچار می‌شوند.

برخی آسیب‌ها نیز موجب ناخنک می‌شوند از جمله پوشیدن جوراب و کفش‌های تنگ نیز می‌توانند باعث بروز ناخنک شوند. کوتاه کردن نامناسب ناخن نیز در بروز این مشکل یکی ازدلایل اصلی است. یکی از عوارض گوشه کردن ناخن، ضخیم شدن پوست اطراف آن است.
کفش مناسب و اندازه‌ی پایتان را انتخاب کنید. کفش‌های پنجه پهن بهترین گزینه است

دلیل عفونت در ناخنک چیست؟

باکتری‌ها و قارچ‌ها به راحتی می‌توانند پوست پا و ناخن‌ها را دچار عفونت کنند.

پای گرم و مرطوب (مثلا در داخل کفش)، محیط مناسبی را برای ایجاد عفونت فراهم می‌آورد.

عوارض

عفونت باکتریایی بافت عمیق (سلولیت)

عفونت موضعی چین‌های ناخن (پارونیشیا)

زخم شدن ناخن و پوست

اگر دیابت دارید، باید هر روز پا‌های خود را نگاه کنید و اگر مشکلی در پایتان وجود داشت (مثل ناخنک)، فورا به پزشک مراجعه کنید.