آیا می‌دانید علائم سنگ کلیه ناشی از استرس چیست؟

به گزارش مجله خبری نگار استرس می‌تواند هر زمان که ذهن یا بدن شما احساس چالش کند، رخ دهد. هنگامی که استرس را تجربه می‌کنید، چندین فرآیند فیزیولوژیکی درگیر می‌شوند و چیزی را ایجاد می‌کنند که به عنوان پاسخ استرس شناخته می‌شود.

این آبشار از واکنش‌ها تقریبا همه سیستم‌های بدن شما را شامل می‌شود، ضربان قلب و تنفس را تسریع می‌کند، جریان خون را تغییر می‌دهد و تولید هورمون‌هایی را افزایش می‌دهد که به بهبودی فوری بدن کمک می‌کند.

استرس کوتاه مدت می‌تواند مفید باشد و به شما در دستیابی به اهداف و گذر از موقعیت‌های دشوار کمک کند.

با این حال استرس طولانی مدت که به عنوان استرس مزمن نیز شناخته می‌شود می‌تواند اثرات منفی بر سلامتی داشته باشد از جمله افزایش احتمال ابتلا به سنگ کلیه.

در ادامه این مقاله به بررسی تاثیر استرس بر احتمال ابتلا به سنگ کلیه می‌پردازیم. 

آیا استرس باعث سنگ کلیه می‌شود؟ 

استرس می‌تواند به روش‌های مختلف در تشکیل سنگ کلیه نقش داشته باشد و بدن شما را در حالتی نگه دارد که مواد شیمیایی زائد طبیعی در غلظت‌های بالایی انباشته شوند.

هنگامی که بدن شما پاسخ استرس را آغاز می‌کند چندین هورمون افزایش می‌یابند از جمله وازوپرسین و آدرنوکورتیکوتروپین.

این‌ها به نوبه خود تولید هورمون‌های دیگر مانند کورتیزول و پاراتورمون را تحریک می‌کنند.

این هورمون‌ها می‌توانند سطح کلسیم را بالا ببرند، حجم ادرار را کاهش دهند و حالت ادراری غلیظ را ایجاد کنند. ادرار غلیظ به معنای حجم بالاتری از مواد زائد به مایع است و محیطی را ایجاد می‌کند که در آن مواد معدنی ممکن است به احتمال زیاد به یکدیگر متصل شوند و سنگ تشکیل دهند.

تحت استرس حاد، این تغییرات فیزیولوژیکی موقتی هستند. حتی اگر ادرار غلیظ باشد، پاسخ استرس قبل از اینکه بدن شما فرصتی برای تشکیل سنگ کلیه پیدا کند به پایان می‌رسد.

اما استرس طولانی مدت می‌تواند بدن شما را در حالت بی قراری نگه دارد که در آن غلظت ادرار، تولید هورمون و افزایش مواد معدنی به اندازه کافی برای تشکیل سنگ کلیه باقی می‌مانند.

وقایع استرس زا می‌تواند یک عامل خطر برای تشکیل سنگ کلیه سال‌ها قبل از تجربه علائم سنگ کلیه باشد. 

کم آبی بدن 

یکی دیگر از عوامل برجسته در چگونگی تاثیر استرس بر ایجاد سنگ کلیه، کم آبی بدن است.

مدل‌های تحقیقاتی حیوانی نشان می‌دهد که مصرف کم آب و غذا بخشی از فرآیند استرس جنگ یا گریز است.

به عنوان مثال زمانی که به شدت استرس دارید بدن شما ممکن است تشنگی را سرکوب کند تا به سایر عملکرد‌های مهم فیزیولوژیکی مرتبط با فرار یا بقا اولویت دهد.

برآورده نشدن نیاز‌های آب بدن شما به این معنی است که ادرار به طور طبیعی غلیظ‌تر می‌شود. ادرار غلیظ‌تر می‌تواند باعث ایجاد مواد معدنی مرتبط با سنگ کلیه شود. 

فشار خون بالا 

فشار خون بالا یکی دیگر از پاسخ‌های فوری به استرس است که می‌تواند به بدن شما – و کلیه‌ها – در مدت زمان طولانی آسیب برساند.

فشار خون بالا ممکن است باعث آسیب سلولی شود و آسیب سلولی در دستگاه ادراری می‌تواند باعث تجمع ذرات زائد در سطوح کلیه شود.

تحقیقات نشان می‌دهد که زندگی با فشار خون بالا با افزایش خطر ابتلا به سنگ کلیه مرتبط است – با این حال هیچ رابطه علت و معلولی مستقیمی ایجاد نشده است. 

افزایش وزن 

استرس می‌تواند شما را به سمت غذا‌های پرکالری و پرچرب وادار کند و در مقایسه با زمانی که آرام هستید، احتمال ذخیره چربی را بیشتر کند.

در سال ۲۰۲۱ انجمن روانشناسی آمریکا گزارش دادند که ۴۲ درصد از بزرگسالان افزایش وزن ناخواسته مرتبط با استرس طولانی مدت در سال گذشته را گزارش کردند.

چاقی می‌تواند خطر ابتلا به دیابت و بیماری‌های قلبی عروقی را افزایش دهد. این شرایط ممکن است به کلیه‌ها فشار وارد کند و احتمال آسیب و اختلال در عملکرد را افزایش دهد که ممکن است به سنگ کلیه کمک کند. 

سنگ کلیه چیست؟ 

سنگ‌های کلیه تجمعات جامد و سنگ مانندی از مواد معدنی هستند که معمولا در ادرار یافت می‌شوند. اگرچه این دسته از مواد معدنی سنگ کلیه نامیده می‌شود، اما می‌تواند در هر جایی از دستگاه ادراری ظاهر شوند.

برخی از سنگ‌های کلیه کوچک هستند مانند یک دانه شن در حالی که برخی دیگر می‌توانند به اندازه‌ای بزرگ شوند که باعث خونریزی یا انسداد ادرار شوند.

سنگ کلیه که به عنوان نفرولیت نیز شناخته می‌شود بر اساس مواد معدنی آن طبقه بندی می‌شود. چهار نوع رایج سنگ کلیه عبارتند از:

*سنگ‌های کلسیمی
*سنگ‌های اوریک اسید
*سنگ‌های استرویت
*سنگ‌های سیستین
اگزالات کلسیم، زیر گروهی از سنگ‌های کلسیمی، رایج‌ترین نوع سنگ کلیه است. 

علل ایجاد سنگ کلیه 

استرس ممکن است یکی از عوامل موثر در تشکیل سنگ کلیه باشد، اما دلایل دیگری هم برای سنگ کلیه وجود دارد که عبارتند از:

*رژیم غذایی
*عوامل ارثی
*بیماری
*مصرف ناکافی آب
اگر هر یک از معیار‌های زیر را داشته باشید ممکن است شانس بیشتری برای ایجاد سنگ کلیه داشته باشید:

*زن هستید
*رژیم غذایی سرشار از ماهی، صدف یا گوشت اندام دارید
*سایر انسداد‌های ادراری را تجربه می‌کنید
*سابقه خانوادگی سنگ کلیه دارید
*در گذشته مبتلا به سنگ کلیه بودید
*با التهاب مزمن روده زندگی می‌کنید
*سابقه بیماری گوارشی دارید یا جراحی دستگاه گوارش انجام داده اید
*عفونت‌های مکرر دستگاه ادراری دارید
*دیورتیک‌های طولانی مدت یا آنتی اسید‌های مبتنی بر کلسیم مصرف می‌کنید
*استفاده طولانی مدت از برخی دارو‌های ضد تشنج و HIV را تجربه می‌کنید
برخی بیماری‌ها نیز ممکن است شانس ابتلا به سنگ کلیه را افزایش دهند مانند:

*نقرس
*هایپرکلسیوری
*اسیدوز توبولی کلیوی
*چاقی
*دیابت
*فشار خون بالا
*پرکاری تیروئید
*هایپر اگزالوری
*سیستینوریا
*بیماری کلیه پلی کیستیک 

علائم سنگ کلیه 

همه سنگ‌های کلیه علائم ایجاد نمی‌کنند. برخی از سنگ‌ها ممکن است از مجرای ادراری شما بدون ایجاد ناراحتی عبور کنند.

هنگامی که علائم ظاهر می‌شوند، ممکن است به صورت زیر ظاهر شوند:

*خون در ادرار
*احساس سوزش در هنگام ادرار
*فوریت دفع ادرار
*ادرار تند و بدبو
*ادرار کدر
*درد مداوم و شدید در پشت یا پهلو
*تب و یا لرز
*استفراغ
*ناتوانی در ادرار کردن یا قطع شدن جریان ادرار 

درمان سنگ کلیه 

پزشک شما می‌تواند محل، اندازه و شدت سنگ کلیه را از طریق آزمایش ادرار، غربالگری خون و تصویربرداری تشخیصی تعیین کند.

اگر هیچ خطر فوری برای عملکرد یا سلامت اندام وجود نداشته باشد، پزشک ممکن است مصرف مایعات شما را افزایش دهد تا ببیند آیا سنگ به طور طبیعی دفع می‌شود یا خیر. در برخی موارد مانند کم آبی شدید ممکن است نیاز به تزریق مایعات داخل وریدی داشته باشید.

هنگامی که برداشتن سنگ کلیه ضروری است متخصص اورولوژی می‌تواند سنگ را به قطعات کوچک‌تر و قابل عبور تقسیم کند یا آن را به طور کامل با استفاده از روش‌های زیر خارج کند:

*استخراج با هدایت یورتروسکوپی
*نفرولیتوتومی از راه پوست
*سنگ شکنی پزشکی
ممکن است برای تشویق جریان ادرار یا دفع تکه‌های سنگ نیاز به قرار دادن استنت حالب یا لوله نفروستومی داشته باشید.

پس از دفع یا برداشتن سنگ کلیه، پزشک شما می‌تواند آن را برای شناسایی به آزمایشگاه بفرستد. اورولوژیست شما احتمالا برون ده ادرار را پس از جراحی برای تعیین غلظت و حجم مواد معدنی سرنخ‌های مهم در مورد علل زمینه‌ای سنگ کلیه بررسی می‌کند. 

خلاصه 

آیا استرس می‌تواند باعث سنگ کلیه شود؟ بله قرار گرفتن طولانی مدت در معرض پاسخ استرس فیزیولوژیکی می‌تواند شانس شما را برای ایجاد سنگ کلیه افزایش دهد.

ادرار غلیظ، افزایش تولید مواد معدنی، فشار خون بالا و مقابله با غذا همگی مکانیسم‌هایی هستند که می‌توانند بر سلامت کلیه شما در مدت زمان طولانی تاثیر منفی بگذارند.

در حالی که برخی از سنگ‌های کلیه می‌توانند خود به خود و بدون علامت از بین بروند برخی ممکن است به مراقبت پزشکی یا برداشتن جراحی نیاز داشته باشند. 

منبع:سومیتا