به گزارش مجله خبری نگاروَ مَثَلُ الَّذِینَ کَفَرُوا کَمَثَلِ الَّذِی یَنْعِقُ بِما لا یَسْمَعُ إِلاَّ دُعاءً وَ نِداءً صُمٌّ بُکْمٌ عُمْیٌ فَهُمْ لا یَعْقِلُونَ
و مثل کافران (در شنیدن سخن انبیاء و درک نکردن معنای آن)، چون حیوانی است که آوازش کنند و او از آن آواز (معنایی درک نکرده و) جز صدایی نشنود، کفّار هم (از شنیدن و دیدن حق) کر و گنگ و کورند، زیرا تعقل نمیکنند.
معناى آیه- و خدا داناتر است- این است که مثل تو اى پیامبر در دعوت کفار، مثل آن چوپانى است که دام خود را نهیب میزند و مثلا میگوید: (از رمه دور نشوید، که طعمه گرگ مىگردید)، ولى گوسفندان تنها صدایى از او میشنوند و به گله بر میگردند ولى سخنان او را نمیفهمند)، کفار هم همین طور هستند، از فهم سخنان تو که همه به سود ایشان است کرند و، چون حرف صحیحى که معناى درستى را افاده کند ندارند، پس لال هم هستند، و، چون پیش پاى خود را نمیبینند، گویى کور هم هستند، پس کفار هیچ چیزى را نمیفهمند، چون همه راههاى فهم که با چشم است یا گوش و یا زبان، برویشان بسته شده است.
ترجمه تفسیر المیزان، ج۱، ص: ۶۳۶.
۱- کنایه از این است که جملات و کلمات پر معنی را به کسی بگویی تا بلکه به راه راست هدایت شود، اما او نه تنها نمیفهمد، بلکه همچون چهارپایی است که هرچه در گوشش بخوانی ملتفت نمیشود.
۲- یاسین یکی از سورههای قرآن کریم است. سورهای با مفاهیم بسیار زیبا؛ این ضرب المثل میگوید وقتی یک آدم سیاه دل و اهل عناد را نصیحت میکنی، مثل این است که سوره پرمعنای یاسین را به گوش خری میخوانی که هیچی از آن نمیفهمد، چون حیوان قوهی عقل ندارد که بتواند اینه ارا بفهمد.
انسانی هم که عقلش را به کار نمیگیرد مثل همان حیوانی است که عقل ندارد.
۳- به کسی که حق پذیر نباشد این ضرب المثل را به کار میبرند.
۴- در قرآن کریم، کافران را به چهارپایانی که تشبیه کرده؛ زیرا وقتی پیامبران آیات خداوند را بر آنها میخواندند تا اینان دست از گناهان بردارند و به خدا ایمان بیاورند، آنها یا دست در گوششان میگذاشتند تا آن آیات را نشنوند یا اگر هم میشنیدند اصلا نمیفهمیدند پیامبر چه میخواند!
از بس گناه کرده بودند سنگدل شده بودند و حرف حق در آنها اثر نمیگذاشت. حتی آیات را هم مسخره میکردند. در اینجا به برخی از آیاتی که حال این کافران و معاندان را نشان میدهد توجه بفرمایید:
◊ وَ مَثَلُ الَّذِینَ کَفَرُوا کَمَثَلِ الَّذِی یَنْعِقُ بِما لا یَسْمَعُ إِلاَّ دُعاءً وَ نِداءً صُمٌّ بُکْمٌ عُمْیٌ فَهُمْ لا یَعْقِلُونَ (آیه ۱۷۱ بقره)
و مثل کافران (در شنیدن سخن انبیاء و درک نکردن معنای آن)، چون حیوانی است که آوازش کنند و او از آن آواز (معنایی درک نکرده و) جز صدایی نشنود، کفّار هم (از شنیدن و دیدن حق) کر و گنگ و کورند، زیرا تعقل نمیکنند.
زُیِّنَ لِلَّذِینَ کَفَرُوا الْحَیَاةُ الدُّنْیَا وَیَسْخَرُونَ مِنَ الَّذِینَ آمَنُوا ۘ وَالَّذِینَ اتَّقَوْا فَوْقَهُمْ یَوْمَ الْقِیَامَةِ وَاللَّهُ یَرْزُقُ مَنْ یَشَاءُ بِغَیْرِ حِسَابٍ ﴿ بقره ٢١٢﴾
زندگی [زودگذرِ]دنیا برای کافران آراسته شده، و [به این سبب]مؤمنان را مسخره میکنند، در حالی که پرهیزگاران در روز قیامت [از هر جهت]برتر از آنان هستند، و خدا هر که را بخواهد، بی حساب روزی میدهد.
◊ وَلَقَدْ ذَرَأْنَا لِجَهَنَّمَ کَثِیرًا مِنَ الْجِنِّ وَالْإِنْسِ ۖ لَهُمْ قُلُوبٌ لَا یَفْقَهُونَ بِهَا وَلَهُمْ أَعْیُنٌ لَا یُبْصِرُونَ بِهَا وَلَهُمْ آذَانٌ لَا یَسْمَعُونَ بِهَا ۚ أُولَٰئِکَ کَالْأَنْعَامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ ۚ أُولَٰئِکَ هُمُ الْغَافِلُونَ (۱۷۹ اعراف)
و حقّا که ما بسیارى از جن و انس را (گویى) براى دوزخ آفریدهایم، زیرا که دلها دارند ولى (حقایق را) بدان نمىفهمند، و چشمها دارند ولى بدان (به عبرت) نمىنگرند و گوشها دارند ولى بدان (معارف حقّه را) نمىشنوند؛ آنها مانند چهارپایانند بلکه گمراهترند (زیرا با داشتن استعداد رشد و تکامل، به راه باطل مىروند) و آنها همان غافلانند.»