امنیت قدرت های کوچک جهان در گرو بازدارندگی هسته ای

به گزارش مجله خبری نگار، طبق تحلیل این مرکز آمریکایی، سه قدرت بزرگ جهان –چین، ایالات متحده و روسیه– با بلندپروازی‌های خود در حال تضعیف نظم بین‌المللی پس از جنگ جهانی دوم هستند. چین مدت‌هاست بر ادعای خود نسبت به تایوان تأکید دارد. از سوی دیگر، «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور آمریکا، به‌ طور نمادین خواستار ادغام کانادا و گرینلند در ایالات متحده شده است. روسیه هم پس از اقدام سال ۲۰۱۴ خود درباره شبه جزیره کریمه و آغاز جنگ با اوکراین در سال ۲۰۲۲ به تضعیف نظم بین الملل سرعت بخشیده است.

اوکراین از بنیان‌گذاران سازمان ملل و از سال ۱۹۹۶ عضو غیرهسته‌ای معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT) است ولی تجربه این کشور نشان می دهد که کشورهای ضعیف‌تر نمی‌توانند برای حفظ امنیت خود به قوانین بین‌المللی، سازمان‌های جهانی و «تضمین‌های امنیتی» اتکا کنند. توافق‌های اوکراین با قدرت های بزرگ در سال‌های گذشته، در عمل بی‌اثر بوده‌اند و هیچ‌یک مانع حمله روسیه نشدند.

به نوشته نشنال اینترست، «راه‌حل استاندارد برای معضل امنیتی قدرت‌های کوچک‌تر، پیوستن به اتحادهای دفاعی است؛ اتحادهایی که دست‌کم شامل یک کشور دارای سلاح هسته‌ای باشند.» اما عضویت در چنین اتحادهایی دشوار و پرخطر است. سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) در سال ۲۰۰۸ به گرجستان و اوکراین وعده داد که در آینده این کشورها عضو این ائتلاف خواهند شد، اما هیچ اقدام عملی در مورد آنها انجام نداد. در مقابل، فنلاند نمونه‌ای متفاوت ارائه می‌کند؛ این کشور در سال ۲۰۲۲ روند عضویت در ناتو را آغاز کرد و در ۲۰۲۳ به این ائتلاف پیوست.

این رسانه آمریکایی بدون اشاره به جنایات و خلف وعده های ایالات متحده به ویژه حمله به تاسیسات هسته ای جمهوری اسلامی ایران ادعا کرد که تحولات ژئوپلیتیک کنونی از رقابت میان رسه قدرت بزرگ جهان (روسیه، چین و ایالات متحده) یعنی سه عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل و دارندگان رسمی بزرگ‌ترین زرادخانه‌های هسته‌ای، سرچشمه می‌گیرد. این وضعیت اعتماد کشورها را نسبت به رفتار آینده قدرت‌های بزرگ و نیز اعتبار حقوق بین‌الملل و نهادهای جهانی برای حمایت از کشورهای ضعیف‌تر تضعیف می‌کند.

این وضعیت به‌ویژه برای کشورهای غیرهسته‌ای خارج از ناتو و دیگر اتحادهای دفاعی نگران‌کننده است، زیرا ممکن است آنها را به بازنگری در راهبردهای امنیتی خود وادار کند.

این گزارش می افزاید: یکی از واکنش‌های ممکن به پایان نظم پس از جنگ جهانی دوم، افزایش تمایل کشورها به دستیابی به سلاح‌های کشتارجمعی برای بازدارندگی و دفاع است. چنین تصمیم‌هایی می‌تواند واکنش مشابهی را در میان همسایگان بی‌اعتمادشان برانگیزد و مسابقه تسلیحاتی منطقه‌ای یا گسترش زنجیره‌ای تسلیحات کشتارجمعی را در پی داشته باشد.

تغییرات ایجادشده در سیاست امنیت جهانی، پرسش‌های وجودی برای قدرت‌های کوچک مطرح کرده است. این تأثیر با ادامه جنگ اوکراین هر روز بیشتر می‌شود و در صورتی که روسیه پیروزی نظامی به‌دست آورد یا صلح بر اوکراین تحمیل کند، به‌طور چشمگیری تشدید خواهد شد. در چنین شرایطی، کشورهای ضعیف‌ هم‌مرز با دولت‌های بالقوه توسعه‌طلب ممکن است در تعهد خود به اصل «عدم گسترش هسته ای» مردد شوند.

در حالی که واشنگتن الان برای تجاوز دیگری به همسایه ضعیف‌ترش یعنی ونزوئلا برنامه ریزی می‌کند، نشنال اینترست مدعی است: رفتار روسیه و اقدامات جنگی اخیرش، پرسش‌های وجودی برای کشورهای کوچک‌تر ایجاد کرده است. هرچه جنگ اوکراین طولانی‌تر شود یا اگر روسیه به پیروزی نظامی دست یابد، تمایل کشورهای ضعیف‌تر برای پایبندی به اصل منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای ممکن است کاهش یابد و موج جدیدی از اشتیاق به سلاح‌های کشتارجمعی در جهان شکل گیرد.