یک آزمایش ساده اختلال نعوظ و عوارض جنسی دارو‌های افسردگی را پیش‌بینی می‌کند

پیشینه مشکل

اختلال عملکرد جنسی یک علامت شایع در بین افراد مبتلا به افسردگی است و اغلب با دارو بدتر می‌شود. اگرچه مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs)، مانند پروزاک و اسیتالوپرام، در بهبود خلق و خو مؤثر هستند، اما می‌توانند عوارض جانبی جنسی مانند اختلال نعوظ، کاهش میل یا مشکل در رسیدن به ارگاسم را تا ۷۰ درصد از مصرف‌کنندگان ایجاد کنند. تاکنون، هیچ روش دقیقی برای شناسایی بیمارانی که در معرض خطر بیشتر این عوارض هستند، قبل از شروع درمان وجود نداشته است.

رویکرد جدید: اندازه‌گیری فعالیت سروتونین

تیمی در دانشگاه کپنهاگ مطالعه‌ای را روی ۹۰ بیمار مبتلا به افسردگی انجام داد تا بررسی کند که آیا فعالیت سروتونین در مغز قبل از درمان می‌تواند شروع عوارض جانبی جنسی بعدی را پیش‌بینی کند یا خیر. (سروتونین یک ماده شیمیایی طبیعی است که به عنوان یک انتقال‌دهنده عصبی در مغز و بدن عمل می‌کند و به نورون‌ها کمک می‌کند تا با یکدیگر ارتباط برقرار کنند.)

محققان از یک آزمایش الکتروانسفالوگرافی (EEG) که به عنوان پتانسیل برانگیخته شنوایی وابسته به بلندی صدا (LDAEP) شناخته می‌شود، استفاده کردند که نحوه پاسخ مغز به صدا‌ها را اندازه‌گیری می‌کند و به عنوان یک شاخص غیرمستقیم از فعالیت سروتونین عمل می‌کند. نمره پایین‌تر LDAEP نشان دهنده سطح بالاتر سروتونین در مغز است.

بیماران قبل از شروع دوره هشت هفته‌ای مصرف SSRI‌ها آزمایش شدند. سپس محققان عوارض جانبی جنسی را در طول دوره درمان پیگیری کردند.

دکتر کریستین جنسن، محقق ارشد از بیمارستان دانشگاه کپنهاگ، گفت: «ما دریافتیم بیمارانی که قبل از درمان سطح بالایی از سروتونین را نشان می‌دادند، در پایان دوره درمان با دارو‌های ضد افسردگی، بیشتر احتمال داشت که عوارض جانبی جنسی، به ویژه مشکل در رسیدن به ارگاسم را تجربه کنند.»

وقتی نتایج آزمایش LDAEP با داده‌های مربوط به علائم جنسی ترکیب شد، تیم تحقیقاتی توانست با دقت ۸۷٪ پیش‌بینی کند که چه کسی پس از درمان دچار اختلال عملکرد جنسی خواهد شد.

جنسن توضیح داد که این توانایی پیش‌بینی می‌تواند پزشکان را قادر سازد تا درمان دارویی را طوری تنظیم کنند که از عوارضی که بر زندگی شخصی بیماران تأثیر می‌گذارد، جلوگیری شود.

او افزود: «بیماران معمولاً تا پس از شروع درمان متوجه این اثرات نمی‌شوند، اما اکنون می‌توانیم احتمال وقوع آنها را قبل از تجویز دارو تخمین بزنیم.»

او خاطرنشان کرد که تیمش در حال حاضر روی یک مطالعه بزرگتر شامل ۶۰۰ بیمار برای تأیید یافته‌ها کار می‌کند، ضمن اینکه اندازه‌گیری هورمون‌های دیگری را که ممکن است بر فعالیت جنسی تأثیر بگذارند نیز به آن اضافه می‌کند.

نظرات کارشناسان

کارشناسان از این یافته‌ها به عنوان گامی به سوی روانپزشکی شخصی‌سازی‌شده استقبال کردند.

پروفسور اریک روهه، روانپزشک مرکز پزشکی دانشگاه رادبود در هلند که در این مطالعه مشارکتی نداشته است، گفت: «این یک مطالعه جالب است، زیرا محققان از یک آزمایش ساده استفاده کردند که می‌تواند به پیش‌بینی اختلال عملکرد جنسی قبل از شروع درمان کمک کند.»

او افزود که چنین آزمایشی می‌تواند به بیمارانی که در مورد مصرف دارو‌های ضد افسردگی مردد هستند، اطمینان خاطر دهد و به پزشکان کمک کند تا مناسب‌ترین دارو را برای هر مورد انتخاب کنند.

شایان ذکر است که آزمایش LDAEP ساده و غیرتهاجمی است. بیمار از طریق هدفون به صدا‌هایی با شدت‌های مختلف گوش می‌دهد، در حالی که الکترود‌های کوچکی که روی پوست سر قرار می‌گیرند، فعالیت الکتریکی مغز را در پاسخ به آن صدا‌ها ثبت می‌کنند. این آزمایش تنها حدود ۳۰ دقیقه طول می‌کشد و آن را به گزینه‌ای عملی برای کاربرد‌های بالینی آینده تبدیل می‌کند.