به گزارش مجله خبری نگار/علم دلیل پیر شدن ما یک موضوع داغ است و تحقیقات به تغییرات در کروموزومهای ما، استرس سلولی و اپیژنتیک به عنوان عوامل مؤثر اشاره میکنند. معکوس کردن این تغییرات با درمان دشوار است -، اما اگر یک علت مولکولی برای پیری وجود داشته باشد که بتوانیم آن را راحتتر تغییر دهیم، چه؟
در مطالعهای که در مجله Nature Aging منتشر شد، محققان ممکن است نوع خاصی از مولکول چربی یا لیپید را شناسایی کرده باشند که در روند پیری نقش دارد. این لیپید که بیس (مونوآسیل گلیسرو) فسفات (BMP) نامیده میشود، در عضلات افراد مسنتر در سطوح بالاتری نسبت به عضلات افراد جوانتر یافت شد. نکته قابل توجه این است که این سطوح بالا با دورههای کوتاه ورزش کاهش مییابد. محققان همچنین این اثر را در موشها با دقت بیشتری بررسی کردند.
دانشمندان عموماً میدانند که چگونه چربیهای سادهای مانند کلسترول در پیری و بیماریهایی مانند بیماری عروق کرونر قلب نقش دارند. اما جورج جانسنس از دانشگاه UMC آمستردام گفت: «اطلاعات کمی در مورد چگونگی نقش چربیهای «پیچیده» وجود دارد.»
محققان با تجزیه و تحلیل چربیهای موشهای جوان و پیر، شروع به مطالعه این رابطه کردند. با استفاده از «لیپیدومیکس» - تکنیکی که همزمان مقادیر چربیهای مختلف را در یک بافت اندازهگیری میکند - آنها ۱۰ بافت مختلف را بررسی کردند و بیش از ۱۲۰۰ نوع لیپید منحصربهفرد را شناسایی کردند.
چیزی که آنها را شگفتزده کرد، افزایش مداوم سطح BMP در موشهای پیر بود که در بیشتر بافتهایی که تجزیه و تحلیل کردند، مشاهده کردند.
سپس محققان بافت عضلانی نمونهبرداری شده از داوطلبان در سنین مختلف را تجزیه و تحلیل کردند؛ شرکتکنندگان جوانتر ۲۰ تا ۳۰ سال و شرکتکنندگان مسنتر ۶۵ تا ۸۰ سال سن داشتند. آنها دوباره دریافتند که BMP در بافت پیر تجمع مییابد.
جانسنز گفت: «تجمع یک لیپید در تقریباً تمام بافتهای موشها و حفظ همین تغییر در عضله انسان... قابل توجه بود.» نتایج نشان میدهد که لیپیدهای BMP ممکن است محرک فرآیند پیری باشند، اما تحقیقات بیشتری لازم است تا مشخص شود که آیا آنها واقعاً در پیری نقش دارند یا در نتیجه آن افزایش مییابند.
شواهد نشان میدهد که حتی دورههای کوتاه ورزش روزانه، خطر مرگ زودرس را کاهش میدهد؛ و به طور کلی، ورزش به شدت با افزایش طول عمر مرتبط است، و یک توضیح این است که ورزش تمایل دارد نحوه تجزیه لیپیدها در بدن را تغییر دهد.
در مرحله دوم مطالعه، محققان سطح لیپید عضلات افراد را یک بار قبل و یک بار بعد از ورزش به مدت یک ساعت در روز به مدت چهار روز تجزیه و تحلیل کردند. آنها این اعداد را با افرادی که بیشتر آن زمان را نشسته بودند مقایسه کردند.
جالب اینجاست که حتی در چنین مدت کوتاهی، سطح BMP در افرادی که ورزش میکردند در مقایسه با افرادی که بیتحرک بودند، به طور قابل توجهی کاهش یافته بود، که نشان میدهد این لیپید ممکن است نقش کلیدی در فواید ورزش برای طول عمر داشته باشد.
ریکلت هوتکوپر، استاد بیماریهای متابولیک ژنتیکی در دانشگاه آمستردام و نویسنده ارشد این مطالعه، گفت: «این ایده که میتوانیم پیری را معکوس کنیم، مدتها به عنوان یک داستان علمی تخیلی در نظر گرفته میشد. اما این اکتشافات بینش بسیار بیشتری در مورد روند پیری به ما میدهد.»
دانشمندان قصد دارند مطالعات بیشتری انجام دهند تا دریابند که چرا BMP در وهله اول تجمع مییابد و آیا روشهای دیگری غیر از ورزش میتواند BMP را کاهش دهد یا خیر.
در حال حاضر، این مطالعه تنها اشارهای به این موضوع دارد که چرا پیادهروی یا دویدن در اطراف محله ممکن است به ما کمک کند کمی بیشتر عمر کنیم. برای کسانی که از نظر جسمی قادر به ورزش نیستند، ممکن است راهحلهای دیگری در راه باشد، زیرا برخی از دانشمندان در حال کار بر روی داروهایی هستند که مزایای فعالیت بدنی را تقلید میکنند.