به گزارش مجله خبری نگار/یک تیم بینالمللی از دانشمندان با استفاده از تداخلسنجی خط پایه بسیار طولانی (VLBI) یک جت نسبیتی غیرمعمول را در کهکشان فعال Markarian ۱۱۰ (Mrk ۱۱۰) که در فاصله ۴۷۰ میلیون سال نوری از زمین قرار دارد، شناسایی کردند. این مطالعه در پورتال علمی arXiv منتشر شده است.
جتها جریانهای باریکی از پلاسما هستند که از مجاورت یک سیاهچاله ابرپرجرم در مرکز کهکشانهای فعال یا اختروشها به بیرون پرتاب میشوند. آنها میتوانند با سرعتهای نزدیک به نور (نسبیتی) حرکت کنند و تا ۹۹٪ سرعت نور شتاب بگیرند.
مارکاریان ۱۱۰ یک کهکشان خط باریک سیفرت ۱ (NLS۱) است که با خطوط باریک بالمر، انتشار قوی آهن یونیزه شده و فعالیت شدید پرتو ایکس مشخص میشود. این کهکشان دارای انتقال به سرخ ۰.۰۳۵ و ریختشناسی نامنظم است که ممکن است نشان دهنده یک برخورد یا ادغام اخیر باشد.
اگرچه کهکشان Mrk ۱۱۰ یک کهکشان با امواج رادیویی آرام در نظر گرفته میشود، اما مشاهدات جدید نشان داده است که این کهکشان محل فعالیت جتهای قدرتمندی در مرکز خود است.
محققان این کهکشان را در فرکانسهای ۱.۶، ۴.۷، ۴.۹ و ۷.۶ گیگاهرتز مطالعه کردند که به آنها امکان داد تصاویری با وضوح فوقالعاده بالا به دست آورند.
نتایج نشان داد که Mrk ۱۱۰ فعالیت جت متناوبی دارد. یک جت به سمت شمال غربی در سالهای ۲۰۱۵-۲۰۱۶ شناسایی شد و دوره جدیدی از فعالیت در سال ۲۰۲۲ آغاز شد.
تجزیه و تحلیل دادهها نشان داد که این جت با سرعتهای ظاهری فوق نوری حرکت میکند، که یکی از سریعترین سرعتهای شناخته شده در میان کهکشانهای خاموش رادیویی است. با این حال، در فاصله ۱۰ تا ۲۰ سال نوری از هسته کهکشان، سرعت جت به شدت کاهش مییابد.
این کاهش سرعت با تغییر در طیف همراه است: از شیب تند (مشخصه جتهای جوان) به معکوس، که مربوط به مدلهای تابش سینکروترون خودجذب است.
این کشف به درک بهتر ماهیت کهکشانهای کمفروغ رادیویی و مکانیسمهای تشکیل فوارههای نسبیتی در کهکشانهای فعال کمک میکند. مشاهدات بیشتر به روشن شدن میزان گستردگی چنین فرآیندهایی در کیهان کمک خواهد کرد.