دانشمندان نوعی ژن را کشف کردند که تا ۷۰ درصد از ابتلا به بیماری آلزایمر جلوگیری می‌کند

به گزارش مجله خبری نگار/یک گونه تازه کشف شده از ژن FN۱ که مسئول تولید پروتئین فیبرونکتین است، احتمال ابتلا به بیماری آلزایمر را تا ۷۰ درصد کاهش می‌دهد. این کشف می‌تواند به درمان‌های مؤثرتری برای این بیماری منجر شود. این مطالعه در مجله Acta Neuropathologica منتشر شده است.

محققان به رهبری تیمی از دانشگاه کلمبیا، گروه خاصی از افراد را از نزدیک بررسی کردند: افرادی با گونه ژنی متفاوت به نام APOEe۴ که هرگز به آلزایمر مبتلا نشدند. با توجه به اینکه APOEe۴ خطر ابتلا به این بیماری را به طور قابل توجهی افزایش می‌دهد، آنها گمان کردند که ممکن است یک عامل تعادل وجود داشته باشد.

در واقع، توالی‌یابی ژنوم ۱۰۷۶۳ نفر در دو گروه، اثرات محافظتی یک نوع خاص از FN۱ را در افراد مبتلا به APOEe۴ نشان داد. به نظر می‌رسد نوع FN۱ به تنظیم میزان فیبرونکتین در مغز کمک می‌کند.

ریچارد می، متخصص مغز و اعصاب از دانشگاه کلمبیا، می‌گوید: «این نتایج به ما این ایده را داد که درمانی که فیبرونکتین را هدف قرار می‌دهد و گونه‌ی محافظتی آن را تقلید می‌کند، می‌تواند محافظت قوی در برابر این بیماری در افراد ایجاد کند.»

فیبرونکتین به طور طبیعی در مقادیر کم در سد خونی مغزی وجود دارد، سدی که یک سد دفاعی کلیدی برای مغز و عامل مهمی در ورود و خروج مواد از آن است. این سد، حوزه مورد علاقه دانشمندانی است که بیماری‌های عصبی مانند آلزایمر را مطالعه می‌کنند.

ایده این است که فیبرونکتین بیش از حد می‌تواند توانایی مغز در دفع مواد مضر، به ویژه پروتئین‌های بتا آمیلوئید، که به طور قابل توجهی در مغز افراد مبتلا به آلزایمر تجمع می‌یابند را مختل کند.

کاگان کیزیل، متخصص مغز و اعصاب از دانشگاه کلمبیا، می‌گوید: «این یک نمونه کلاسیک از زیاده‌روی در یک چیز خوب است. این موضوع ما را به این فکر انداخت که فیبرونکتین اضافی ممکن است در پاکسازی رسوبات آمیلوئید از مغز اختلال ایجاد کند.» «هر چیزی که فیبرونکتین اضافی را کاهش دهد، باید تا حدودی محافظت ایجاد کند و دارویی که این کار را انجام می‌دهد، می‌تواند گامی مهم در مبارزه با این بیماری ناتوان‌کننده باشد.»

آزمایش‌هایی که با استفاده از مدل بیماری آلزایمر در گورخرماهی انجام شد، این فرضیه را تأیید کرد و آزمایش‌های بیشتری برای آن برنامه‌ریزی شده است. آنها دریافتند که کاهش فیبرونکتین، پاکسازی آمیلوئید را افزایش می‌دهد که نشان‌دهنده ارتباط مستقیم آن با آسیب‌شناسی آلزایمر است. علاوه بر این، کاهش سطح فیبرونکتین در ماهی، سایر آسیب‌های مرتبط با بیماری آلزایمر، مانند تغییرات در سلول‌های گلیال را بهبود می‌بخشد.

محققان تخمین می‌زنند که تنها در ایالات متحده، صد‌ها هزار نفر با آلل APOEe۴، این گونه محافظتی FN۱ را دارند که به طور بالقوه از ابتلا به بیماری آلزایمر جلوگیری می‌کند - اگرچه تحقیقات بسیار بیشتری برای فهمیدن اینکه دقیقاً چگونه این گونه ژنی کمک می‌کند، مورد نیاز است.

گونه فیبرونکتین در افرادی که حامل APOEe۴ هستند یافت شد، اما ممکن است افرادی را که دارای گونه‌های دیگر APOE هستند نیز از ابتلا به بیماری آلزایمر محافظت کند.

ما می‌دانیم که افراد مبتلا به آلزایمر فیبرونکتین بسیار بیشتری در سد خونی-مغزی نسبت به افراد سالم دارند، بنابراین واضح است که به نحوی در این امر دخیل است. پس از اثبات این موضوع، می‌توانیم بر اساس آن درمان را آغاز کنیم.

مِی می‌گوید: «ممکن است مجبور شویم خیلی زودتر شروع به پاکسازی آمیلوئید کنیم و فکر می‌کنیم می‌توانیم این کار را از طریق جریان خون انجام دهیم. به همین دلیل است که ما واقعاً از کشف این نوع فیبرونکتین هیجان‌زده‌ایم، که می‌تواند هدف خوبی برای توسعه دارو باشد.»