اختلالات اسکلتی‌عضلانی، بلای جان کادر درمان

به گزارش مجله خبری نگار، اختلالات اسکلتی‌عضلانی مرتبط با کار از جمله آسیب‌هایی هستند که به واسطه مواجهات شغلی به وجود می‌آیند و می‌توانند به محدودیت در انجام وظایف شغلی، از دست رفتن زمان کاری و حتی ترک کار منجر شوند. در ایران، بر اساس گزارش‌های معاونت درمان سازمان تأمین اجتماعی، بیشترین مراجعات به کمیسیون‌های پزشکی به دلیل این نوع آسیب‌ها بوده است. اختلالات اسکلتی‌عضلانی یکی از عوامل شایع آسیب‌های شغلی و ناتوانی در کادر درمانی در کشور‌های در حال توسعه مانند ایران است. این اختلالات، عوامل خطر متعددی دارند که شامل عوامل فیزیکی مانند وضعیت بدنی نامناسب، بلند کردن و حمل بار‌های سنگین و انجام حرکات تکراری می‌شود. همچنین، در کشور‌های توسعه‌یافته و در حال توسعه نیز این موضوع بسیار مهم بوده و نیازمند توجه ویژه است.

در کشور‌های مختلف، عوامل خطر مختلفی برای وقوع اختلالات اسکلتی‌عضلانی شناسایی شده‌اند که می‌توان آنها را به فاکتور‌های فیزیکی، روانی، سازمانی و فردی تقسیم کرد. مرکز مدیریت و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC) و انستیتو ملی ایمنی و بهداشت (NIOSH) در ایالات متحده آمریکا، این اختلالات را به شرایطی اطلاق می‌کنند که شامل آسیب‌های عضلانی، تاندون‌ها، اعصاب، مفاصل و ساختار‌های حمایتی بدن می‌شود. این آسیب‌ها می‌توانند باعث درد مزمن، ناراحتی، آسیب، سوزش، درد مداوم اندام‌ها و در نهایت ناتوانی در انجام کار شوند. مطالعات نشان داده‌اند که حرکات تکراری یکی از عوامل مهم افزایش خطر ابتلا به اختلالات اسکلتی‌عضلانی است.

مهران ملکی روشتی، پژوهشگر گروه مهندسی بهداشت حرفه‌ای دانشگاه علوم پزشکی مازندران با همکاری دانشگاه علوم پزشکی بقیه‌الله (عج)، تحقیقی را درباره تأثیر اختلالات اسکلتی‌عضلانی و عوامل خطر شغلی بر وضعیت جسمانی کادر درمان ایران انجام داده‌اند. این پژوهشگران با توجه به اهمیت موضوع، به بررسی جامع این اختلالات و عوامل مؤثر بر آنها پرداخته‌اند.

در این پژوهش، محققان با استفاده از جستجوی الکترونیکی در پایگاه‌های اطلاعاتی ملی و بین‌المللی شامل PubMed، Web of Science، Scopus، SID و IranMedex، مقالات مرتبط با اختلالات اسکلتی‌عضلانی و کادر درمان را از سال ۱۳۹۰ تا ۱۴۰۰ جمع‌آوری کرده و داده‌های به دست آمده از آن‌ها را تجزیه و تحلیل نمودند.

نتایج این مطالعه نشان داد که بیشترین شکایات کارکنان از درد ناحیه گردن بوده است. همچنین، از بین عوامل خطر شغلی شناسایی‌شده، ایستادن طولانی‌مدت و انجام حرکات تکراری مهم‌ترین عوامل بروز مشکلات جسمانی در کادر درمان بوده اند.

یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهند که کنترل این اختلالات می‌تواند نقش بسزایی در توانمندسازی و ارتقای نظام سلامت کشور از نظر سیاست‌های فردی، مدیریتی و سازمانی در مراکز بهداشتی‌درمانی داشته باشد. برطرف کردن نیاز‌های فیزیکی، فشار‌های روانی و ارگونومیکی محیط کار و سلامت کادر درمان، از جمله راه‌حل‌های پیشنهادی برای کاهش این اختلالات هستند.

به طور کلی، نتایج مطالعات پیشین نیز مؤید نقش عوامل خطر متعدد در ایجاد اختلالات اسکلتی‌عضلانی بوده اند. بیشترین بر این اساس، بیشتر آسیب‌ها در ناحیه گردن بوده و ایستادن طولانی‌مدت و حرکات تکراری به عنوان شایع‌ترین عوامل خطر شناخته شده‌اند.

به گفته محققان، برای کاهش این آسیب‌ها، آموزش‌های ارگونومیک به کادر درمانی پیشنهاد می‌شود. چراکه به عنوان مثال، بر اساس مطالعه‌ای که در سال ۱۳۹۷ انجام شده است، آموزش‌های حضوری باعث کاهش شکایات اسکلتی‌عضلانی در ناحیه گردن، شانه، کمر، زانو و پا گردیده اند.

در انتها لازم به ذکر است که اطلاعات ارائه شده در این تحقیق توسط فصلنامه «ارگونومی» وابسته به دانشگاه علوم پزشکی همدان و انجمن ارگونومی و مهندسی عوامل انسانی ایران منتشر شده اند؛ نشریه‌ای که به طور تخصصی به موضوعات مرتبط با ارگونومی و مهندسی عوامل انسانی می‌پردازد.