انس با نهج‌البلاغه زمینه‌سازی ظهور حضرت ولی عصر (عج)

به گزارش مجله خبری نگار، نارضایتی از زندگی به ظاهر متمدن امروزی، همه را به فکر یافتن راه علاجی آسان و قطعی در درمان درد‌های بشری انداخته است؛ بنابراین اعتراف صاحب‌نظران بی‌شماری از مسلمان و غیرمسلمان در نیاز به کتاب شریف نهج‌البلاغه، گوش فلک را پر کرده است. بزرگانی، چون سید رضی، عبدالحمید کاتب، ابن ابی الحدید، طه حسین، علامه حسن‌زاده آملی، علی دوانی و دیگران، همگی به خسران دوری از نهج‌البلاغه اقرار و اذعان داشته‌اند.

متأسفانه این غربت و مظلومیت کتاب نهج‌البلاغه در بین شیعیان بیشتر دردآور است، زیرا آنها نام مولایشان را بیشتر در جهت حل مشکلات روزمره و یا طلب حاجت دنیایی خود می‌خوانند ولی از علوم بی‌نظیر و معارف آن حضرت بی‌بهره‌اند.

پس از گذشت سال‌ها از انقلاب اسلامی، نمی‌توان حتی یک مدرسه، یک دانشگاه، یک اداره، یک محله و یا حتی خانه را نام برد که تماماً رنگ و بوی مسلک و معارف تربیت امیرالمؤمنین (ع) را داشته باشد.

مقام معظم رهبری فرمودند: «مردم ما از نهج‌البلاغه فقط اسمش را شنیده‌اند. اصلاً نمی‌دانند نهج‌البلاغه کتاب عمل است. کتاب معرفی اسلام است...»

آمار انس و ارتباط با کتاب شریف نهج‌البلاغه در ایران بسیار تأسف‌بار است، به‌طوری که در یک جامعه آماری با طرح این پرسش که «تاکنون چند بار نهج‌البلاغه را به‌طور کامل خوانده‌اید؟»

مشخص شد که از شش هزار نفر فقط حدود پنج درصد، آن هم فقط یک‌بار نهج‌البلاغه را خوانده‌اند. این در حالی است که جرج جرداق، نویسنده و ادیب مسیحی از کشور لبنان، بیش از دویست بار نهج‌البلاغه را خوانده است.

نهج‌البلاغه کتابی است که در زمینه‌های مختلف حرف نو دارد و افراد را راهنمایی می‌کند، یعنی اگر ما امروز مشکلاتی داریم اعم از مشکل سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و اخلاقی، نهج‌البلاغه برای این مشکلات حرف و راه حل دارد و اگر ما روش علمی کارکردن با نهج‌البلاغه را بدانیم و به درستی با آن روبرو شویم، می‌تواند کمک‌های بسیاری به ما داشته باشد.

برای اینکه بدانم خانواده‌ها تا چه اندازه با نهج‌البلاغه آشنا هستند، به میان جمع خواهران مسجد محله رفتم و از آنان خواستم در مورد نهج‌البلاغه و میزان آشنایی خود با این کتاب فاخر برایم صحبت کنند.

فاطمه از دورهمی خانوادگی خودشان می‌گوید: پیشنهاد دورهمی خانوادگی را به پدرم دادم و از ایشان خواستم برنامه ویژه‌ای طراحی کند تا هم بتوانیم صله رحم را بجا آوریم هم در هر جلسه نکته‌ای به یکدیگر بیاموزیم تا در زندگی روزمره از آن بهره ببریم. 

پدرم در جواب گفت: بهترین و کامل‌ترین منبعی که می‌توان از آن بهره گرفت، قرآن و نهج‌البلاغه است. با پیشنهاد پدر به این فکر افتادم، از موضوعات نهج‌البلاغه که در مورد خانواده و زندگی روزمره است در جلسات خانوادگی استفاده کنم.

وی در ادامه می‌گوید: با برگزاری اولین دوره از دورهمی متوجه شدم که چقدر نهج‌البلاغه در بین خانواده‌ها مهجور واقع شده و بر ادامه مسیر شناساندن و تبلیغ نهج‌البلاغه مصمم شدم، تا جایی که اکنون علاوه بر شرح نهج‌البلاغه در جلسات خانوادگی در مسجد محله هم برای مشتاقان کلام امیرالمؤمنین (ع) تلاش می‌کنم.

فاطمه از اثرات بسیار ارزشمند نهج‌البلاغه در زندگی خود می‌گوید: آشنایی و عمل به کلام نهج‌البلاغه، راه‌حل بسیاری از مشکلات فردی و اجتماعی است. قطعأ نهج‌البلاغه برای تمامی مسائل از قبیل فردی، اجتماعی، اقتصادی، عدالت اجتماعی نکاتی دارد که باید با معرفت بیشتر به این کتاب ارزشمند از آنها استفاده کرد.

در بین صحبت‌های خواهران مسجد ایده محدثه که تازه ازدواج کرده بود، برایم بسیار جالب بود.

محدثه گفت: برای مهریه رسم بر این است که یک جلد کلام‌الله مجید برای زوجه مهر شود تا زندگی با برکت قرآن شروع شود و در پناه قرآن حفظ شود. من برای مهریه خود علاوه بر یک جلد قرآن، یک جلد نهج‌البلاغه هم از همسرم درخواست کردم. 

همسرم درخواستم را پذیرفت و گفت: چقدر خوب است اگر قرار بگذاریم از شروع زندگی جدید هر هفته نکته‌ای از نهج‌البلاغه را باهم بخوانیم و سعی کنیم به آن عمل کنیم.

این زوج جوان تا کنون بسیاری از نامه‌ها و حکمت‌های نهج‌البلاغه را با یکدیگر مرور کرده‌اند و چه‌بسا اثرات مثبت آن را در تمام ابعاد زندگی مشترک دیده‌اند.

با گفته‌های محدثه به این واقعیت رسیدم که اگر با این کتاب ارزشمند بیشتر آشنا شویم، چه مشکلات و معضلاتی از زندگی را می‌توانیم حل کنیم.

با توجه به اهمیت جایگاه نهج‌البلاغه در علاج درد‌های امروزی بشر، انس با این کتاب و بهره‌مندی از معارف نورانی آن، بیشتر از هر زمان دیگر احساس می‌شود؛ بنابراین پیشنهاد می‌شود تا جای‌جای کشور عزیزمان ایران، پایگاهی برای تربیت علوی فرزندان این مرزوبوم باشد.

برای رسیدن به این مهم، قدم نخست تهیه کتاب نهج‌البلاغه است. متأسفانه هنوز در بسیاری از خانه‌های شیعیان، نسخه‌ای از این کتاب شریف وجود ندارد.

بدون شک برای انس با نهج‌البلاغه باید از نقطه‌ای وارد عمل شد و خواندن و مطالعه این کتاب شریف را شروع کرد. قطعاً داشتن یک برنامه منظم فردی با روزی ده دقیقه مطالعه و ترجیحاً تشکیل جلسات جمعی می‌تواند بیشترین تأثیر را در انس با سخنان حضرت داشته باشد، بدین ترتیب که از نامه‌ها شروع کرد، حکمت‌ها را خواند و سپس خطبه‌ها را مطالعه نمود. این شیوه حتی در مدارس، مساجد و ادارات قابل اجراست.

مصطفی دلشاد تهرانی، نویسنده کتاب «رخساره خورشید» در پاسخ به این سؤال که چرا امروز شاهد هستیم نهج‌البلاغه در متن زندگی مردم و جامعه کمرنگ است، می‌گوید: نگاه‌ها به نهج‌البلاغه به عنوان یک اثر بلاغی بوده و به عنوان کتاب زندگی مورد توجه قرار نگرفته و این مسئله جفایی است که به این کتاب روا داشته شده است.

وی افزود: بعد از قرآن کریم، هیچ اثری به‌اندازه نهج‌البلاغه در همه عرصه‌های زندگی راهگشا نیست، بدون تردید اگر به دنبال کتابی هستیم که بهترین ترجمان قرآن کریم باشد و افق‌هایی را که قرآن گشوده با بیان مصداق و روشنگرانه بیان کرده باشد بی‌شک نهج‌البلاغه است.

دلشاد تهرانی تصریح کرد: نهج‌البلاغه در موضوعات خداشناسی، معاد پیامبر‌شناسی، امام‌شناسی، شناخت انسان، جامعه‌شناسی، اخلاق، تربیت، سیاست، حکومت و مدیریت یک شاهکار به تمام معنا است. هنگامی که انسان در بسیاری از حوزه‌های معرفتی و عملی به مطالب جامع این کتاب مراجعه می‌کند، مجموعه آموزه‌هایی را مشاهده می‌کند که اگر به واقع مورد استفاده قرار گیرد، زندگی انسان را در عرصه‌های فردی، اجتماعی، مدیریتی، قضایی و حکومتی متحول می‌کند و راه سعادت را نشان می‌دهد.

ما در حال حاضر نیاز داریم که در دانشگاه‌ها، حوزه‌ها و مراکز علمی، نهج‌البلاغه را بیشتر بروز دهیم. هنوز هم جای کار دارد و نباید بگوییم هر آنچه از علم و دانش نهج‌البلاغه است بار‌ها گفته شده است.

دانشگاهیان ما در رشته‌های مختلف علوم انسانی باید دور هم بنشینند و یک‌بار نهج‌البلاغه را به این دید نگاه کنند که نکته‌های عمیق کلامی، فلسفی و عرفانی در این کتاب ارزشمند است که از آنها غافل مانده‌ایم.

در پاسخ به این سؤال که چه عواملی موجب شده تا نهج‌البلاغه در حاشیه زندگی‌های امروزی قرار بگیرد و به اصطلاح خاک بخورد، می‌توان گفت: یکی از این عوامل سبک بیانی نهج‌البلاغه است، چرا که سید رضی بلیغ‌ترین جملات را انتخاب کرده است و کتاب، زبان فاخری دارد و طبیعتاً برای بخشی از جامعه، زبان راحتی نیست.

کسی که می‌خواهد نهج‌البلاغه را بخواند و متوجه شود باید با ظرایف و بلاغت زبان عربی آشنا باشد تا بتواند از خود متن استفاده کند که شاید مردم به این نوع مطالعه آشنا نباشند.

عامل دوم به دلیل محتوای خاص نهج‌البلاغه است، چرا که بخش عمده آموزه‌های آن اجتماعی، سیاسی، حکومتی و مدیریتی است و این مطالب به گونه‌ای است که انسان را به شدت مقید می‌کند. اگر کسی بخواهد به سراغ نهج‌البلاغه برود و انس بگیرد و به آن عمل کند دیگر نمی‌تواند در مدیریت، سیاست و حکومت هرکاری را که خودش بخواهد انجام دهد.

عامل سومی که موجب شده نهج‌البلاغه آن گونه که باید مطرح نشود، به این دلیل است که امویان بعد از شهادت حضرت علی (ع) تلاش کردند تا نام امیرالمومنین (ع) را محو کنند و این سیاست تداوم داشت. در دوره عباسی هم که نهج‌البلاغه تألیف شد، همین سیاست وجود داشت و سیاست حاکم بر این بود که اندیشه و سیره علوی وارد زندگی مردم نشود.

مهم‌ترین هدف انس با نهج‌البلاغه، بهره‌مندی از معارف بی‌نظیر این کتاب شریف و جامه عمل پوشاندن به دستورات حضرت و زمینه‌سازی ظهور حضرت صاحب‌الزمان (عج) است.

بهره‌مندی کامل از این معارف بی‌نظیر مستلزم دریافت درست است که با مطالعه جمعی، حاصل خواهد شد. در این صورت چنان جذبه‌ای در انسان فراهم خواهد شد که ارتباط همیشگی با حضرت را در او رقم خواهد زد.

سومین همایش بین‌المللی نهج‌البلاغه با عنوان «نهج‌البلاغه و زیست شرافتمندانه» یازدهم تیرماه سال جاری هم‌زمان با روز مباهله پیامبر اکرم (ص) در سالن مرکز همایش‌های بین‌المللی اصفهان (سالن اجلاس سران) برگزار می‌شود.