گفت‌وگوی تفصیلی/ پیشنهاداتی برای افزایش مشارکت عمومی در اقتصاد و تولید

به گزارش مجله خبری نگار، رهبر معظم انقلاب اسلامی سال ۱۴۰۳ را سال جهش تولید با مشارکت مردم نامگذاری کردند. طی چند هفته گذشته، در گفتگو چند نماینده مجلس شورای اسلامی و نیز کارشناسان اقتصادی از اهمیت حضور و نقش‌آفرینی مردم در عرصه اقتصاد و راهکار‌های افزایش مشارکت پرسیده‌ایم. طهمورث جوان‌بخت، فعال حوزه تولید و عضو هیات مدیره بورس کالای ایران در خصوص راهکار‌های افزایش مشارکت مردم و نیز موانع اجرایی نشدن برنامه‌های اقتصادی در کشور می‌گوید. مشروح گفتگو را بخوانید.

چه راهکاری برای افزایش مشارکت مردم در عرصه اقتصاد و تولید پیشنهاد می‌کنید؟

اولین و البته مهم‌ترین شاه‌راهی که می‌توان این استراتژی را در آن دنبال کرد، اقتصاد تولید است. همانطور که می‌دانیم ایران اسلامی با بستر مناسب منابع مواد اولیه و گستره مناسب جغرافیایی، کشوری است با فرصت‌های متنوع و متعدد تولید محصولات متنوع که فرصت درآمدزایی سودآور در صنایع مختلف در آن وجود دارد.

بخش عمده‌ای از این فرصت‌های خلق تولید نیازمند سرمایه‌گذاری بیرونی (خارج از مجموعه متولی) بوده و منابعی که تاکنون به عنوان منابع در دسترس تجهیز سرمایه مورد استفاده قرار گرفته است و عمدتا تسهیلات و سایر روش‌ها بر پایه بدهی بوده است. در سال‌های اخیر هم به تازگی شاهد فرصت‌های جدید کسب مشارکت عمومی در تامین سرمایه صنعت بوده‌ایم. از این رو یکی از مثمرثمرترین روش‌های افزایش مشارکت‌های مردمی در تولید، ایجاد فرصت مناسب سرمایه‌گذاری عمومی در فعالیت‌های تولیدی است. این عملیات نیاز بر پایه ابزار‌های سرمایه‌گذاری تعریف شده و مشخصا ۲ سوی سرمایه‌گذار و سرمایه‌پذیر دارد.

برای ترغیب سرمایه‌گذار و سرمایه پذیر، می‌بایست هر ۲ سوی یک ابزار مالی، از سود مناسب بهره‌مند شوند. بدین معنا که سرمایه‌گذار بازده مورد انتظار مناسب و ریسک پایین داشته باشد. همچنین فعالیت تولیدی به عنوان سرمایه‌پذیر هم باید تخصیص سرمایه مناسب با هزینه تامین مالی متناسب داشته باشد. همگن کردن ۲ طرف این ترازو انگیزه کافی در ایجاد مشارکت مردمی در سرمایه‌گذاری در تولید را فراهم می‌کند.

از نظر شما راهکار‌های رفع موانع جذب مشارکت مردم در عرصه اقتصادی چیست؟

در این بخش وظیفه قانونگذار و مجری اقتصادی، خلق و مانع زدایی در توسعه ابزار‌های مالی مناسب برای تحقق این هدف است. همانطور که به وضوح در اقتصاد ملی دیده می‌شود، عموم مردم با نگرانی حفظ ارزش دارایی‌های خود در مقابل آثار مخرب تورم عمدتا به دنبال سرمایه‌گذاری در دارایی‌های نامولد بوده و بازار سیاه سرمایه‌گذاری موجود در کشور نیز برای جذب این سرمایه‌ها در مسیر سفته بازی فرصت‌هایی را برای عموم فراهم کرده است. هنر مجری در این حوزه، جلب اعتماد عمومی از مسیر تعیین و تضمین بازدهی فراتر از تورم در سرمایه‌گذاری مولد عمومی است. همانطور که بر تمامی فعالین حوزه اقتصاد صنعت واضح است، بازدهی خلق یک واحد تولیدی می‌تواند، به مراتب فراتر از تورم باشد، کافی است ابزار مناسب با اعتمادسازی و مدیریت ریسک مناسب در اختیار سرمایه‌گذاران قرار گیرد تا موجبات مشارکت سرمایه‌های راکد و غیرمولد ملی در تولید فراهم شود. ناترازی مصرف انرژی در کشور به مراتب مورد توجه متولیان حوزه صنعت و نیرو در کشور بوده است.

عضو هیات مدیره بورس کالای ایران بیان می‌کند: در کشور ما میزان مصرف انرژی در خانوار‌ها فراتر از استاندارد‌های جهانی است و با اقداماتی از جمله فرهنگ‌سازی، استفاده استاندارد از انرژی بهبود قابل ملاحظه‌ای نداشت، به عبارتی قانونگذار و مجری ابزار مناسب این ترغیب را طراحی نکرده، اگر صرفه جویی در انرژی برای خانوار‌ها بازدهی ملموس نقدی به همراه داشته باشد، به سمت این هدف ترغیب می‌شوند و از آن سو تولید هم متمایل به بهره‌مندی از این مازاد انرژی بوده و این نقطه‌ای شگفت‌انگیز در اقتصاد است، که دستی نامرئی عرضه جدیدی را به تقاضای موجود متصل می‌کند.

با توجه به موانع موجود، شعار سال ۱۴۰۳ جهش تولید با مشارکت مردم ظرفیت و پتانسیل اجرایی دارد؟

بله شعار تعیین شده برای سال ۱۴۰۳ فراتر از تصور می‌تواند، موجب دگرگونی اقتصاد کشور شود. به شرطی که در زمان اجرا توسط تیم متخصص به درستی اجرایی شود. برای مثال در سال ۱۴۰۲ در این مسیر، اوراق بدهی ارزی برای اولین بار در قالب اوراق مرابحه ارزی منتشر شد. جدا از آنکه این ابزار مالی ابعاد توسعه بسیاری در آتیه خود دارد، اهالی صنایع بزرگ کشور خلق این گونه ابزار‌های مالی با شاخص ارز، را نویدبخش فراهم شدن سرمایه‌گذاری عمومی در پروژه‌های تولیدی دانسته و در پی توسعه آن هستند؛ بنابراین توسعه اوراق بدهی ارزی به عنوان یکی از اصلی‌ترین راه‌های کسب مشارکت عمومی در اقتصاد تولید، در گرو اعتماد سازی عمومی است به نحوی که سرمایه‌گذار نگران از تغییرات پیاپی قوانین و مقررات نباشد و بازدهی حقیقی ارزی خود را با شاخص‌های حقیقی ارزی یا اسکناس ارز، دریافت کند. جدا از مشارکت عمومی در اقتصاد تولید که مهمترین راه برقراری مشارکت در عموم مردم است، این مشارکت در برخی دیگر از حوزه‌های مرتبط با تولید نباید فراموش شود.

از نظر شما بزرگترین مانع در مسیر افزایش جهش تولید با مشارکت مردم چیست؟

در سال‌های اخیر بزرگترین مانع در مسیر جهش تولید را می‌توان در قانونگذاری‌های نامتعارف و بسیار متغیر جست. یک صنعت عظیم هیچ‌گاه و تحت هیچ شرایطی قدرت تغییر مسیر‌های متعدد در سیاستگذاری‌های خود را ندارد. این در حالی تست که در دوره اخیر حجم قوانین و مقررات متغیر سبب خلق چالش‌های با آثار مخربی در صنعت شده و آثار اولیه آن در روند‌های تولیدی مشاهده شده است. حل این معضل مستلزم نگاه حمایتی‌تر به تولید بوده تا پایه‌های این سازه عظیم فولادین در اعماق خاک پاک ایران زمین استوارتر ریشه کند.