کارآمدترین ماهواره فضایی چه خدماتی ارائه می‌کند؟

به گزارش مجله خبری نگار، سالی که گذشت در صنعت فضایی ایران اولین‌هایی رقم خورد و توانست چند رکورد در طول تاریخ فضایی کشور از خود به جا گذارد. پرتاب همزمان چند ماهواره با یک پرتابگر، دستاوردی بود که برای اولین بار اتفاق افتاد. یکی از این دستاورد‌ها پرتاب همزمان ۳ ماهواره مخابراتی مهدا و ۲ میکرو ماهواره بود که با موفقیت در مدار قرار گرفت، در حقیقت جمهوری اسلامی ایران یکی از کشور‌هایی است که توانسته در حوزه پرتاب ماهواره در کنار کشور‌های پیشرو قرار گیرد.

دستاورد‌های فضایی در ایران نشان داده که ظرفیت گسترده‌ای در کشور برای توسعه صنعت ماهواره‌های مخابراتی وجود دارد خصوصا اینکه در حال حاضر چندین ماهواره مخابراتی در مدار قرار دارد و ماهواره‌های دیگری هم در مسیر پرتاب قرار دارند.

حسن سالاریه رئیس سازمان فضایی در خصوص ماهواره‌های مخابراتی تاکید دارد که پروژه‌های جدیدی همچون پروژه پارس ۲، پارس ۳، ناهید ۳ و بلوک انتقال مداری سامانه ۲ می‌توانند توانمندی جمهوری اسلامی ایران را در بخش فضایی و حوزه‌ی سنجش و مخابرات ارتقا چشمگیری دهند.

اما سوال اینجاست که ماهواره‌های مخابراتی چه اهمیت و ویژگی دارند که کشور‌های صاحب صنعت فضایی برای ارسال آن فضا تلاش می‌کنند؛ امیرحسین پورمهر کارشناس حوزه فضایی در خصوص لزوم پرتاب ماهواره‌های مخابراتی به فضا و قرارگیری آن‌ها در مدار‌های مختلف، اظهار می‌کند: به طور کلی چند دسته ماهواره مخابراتی داریم، دسته اول ماهواره‌های تلویزیونی هستند که سیگنال‌های رادیویی و تلویزیونی را به سراسر دنیا ارسال می‌کنند.

وی ادامه می‌دهد: سیستم‌های ماهواره تلویزیونی بسیار موثرند، زیرا می‌توانند تعداد منابع سیگنال را کاهش دهند و با یک منبع، پوشش دهی زیادی داشته باشند، اکثر این ماهواره‌ها در مدار ژئو (زمین ایستا) قرار دارند به این دلیل که این ماهواره‌ها بتوانند سیگنال را به صورت مستقیم به یک نقطه از زمین ارسال کنند.

پورمهر می‌افزاید: از آنجا که این ماهواره‌ها باید همیشه بر روی نقطه تعیین شده از زمین قرار گیرند، لازم است معمولا در مناطق مختلف جهان مدار‌های قرارگیری آن ممکن است متفاوت باشد، به عنوان مثال در مناطق استوایی یا مناطقی که عرض جغرافیایی بالایی دارند عموما از مدار ژئو استفاده می‌شود.

این کارشناس حوزه فضایی با بیان اینکه دسته دوم از ماهواره‌های مخابراتی در حوزه اینترنت هستند، تصریح می‌کند: یکی از لازمه‌های پرتاب ماهواره به فضا دستیابی به مدار‌های مختلف است، هر ماهواره در یک مدار به خصوص می‌تواند خدمات ارزشمندی را ارائه کند، در خصوص ماهواره‌های مخابراتی با قابلیت ارائه اینترنت هم همینطور است، برای دریافت اینترنت ماهواره‌ای، ماهواره می‌تواند در ۲ مدار مئو و لئو قرار گیرد.

وی درباره این دو مدار می‌افزاید: مدار مئو ارتفاع بالاتری دارد در نتیجه این ماهواره‌ها پوشش دهی بیشتری خواهند داشت و از طرف دیگر می‌توانند تعداد ماهواره را کاهش دهند، به عنوان نمونه در این حوزه می‌توانیم به شرکت ایریدویوم اشاره کنیم که با قرار دادن ۶۶ ماهواره مخابراتی در مدار مئو خدمات ارائه می‌کند؛ اما زمانی که ماهواره در مدار پایینتر قرار گیرد به ماهواره‌های بیشتری نیاز خواهد بود، به عنوان یک نمونه جهانی می‌توانیم به طرحی که ایلان ماسک برای توسعه اینترنت ماهواره‌ای ارائه کرده اشاره کنیم، در این طرح قرار است در نهایت ۳۰ یا ۴۰ هزار ماهواره پرتاب شود، البته مجموعه اسپیس ایکس در حال حاضر مجوز حدودا ۳ هزار ماهواره را گرفته که عدد بزرگی است.

پورمهر در ادامه با اشاره به کارکرد برخی ماهواره‌های مخابراتی در ۲ حوزه اینترنت ماهواره‌ای و مخابرات رادیویی و نقش موثر آنها، تصریح می‌کند: این ماهواره‌ها بسیار مهم و موثر هستند، پوشش دهی که این ماهواره‌ها می‌توانند انجام دهند سراسری است، یعنی شما در هر نقطه‌ای که باشید نیاز به آنتن زمینی نخواهید داشت، صرفا به یک گوشی نیاز دارید و در آن نقطه می‌توانید ارتباط برقرار کنید.

وی با بیان اینکه ماهواره‌ها در حال توسعه هستند و خدمات بیشماری در آینده به مردم ارائه خواهند کرد، گفت: در حال حاضر کشور‌ها بعضی ماهواره‌های تحقیقاتی مخابراتی را صرفا در مدار قرار می‌دهند تا تکنولوژی‌های مخابراتی را تست کنند؛ از سوی دیگر با توسعه خدمات ماهواره‌های مخابراتی کشور‌ها به دنبال توسعه اینترنت اشیا و استفاده از خدمات هوشمند آن هستند، به طور مثال با نصب سنسور‌هایی روی کنتور‌های برق می‌تواند رفت و آمد‌ها را کم کرد، در واقع سنسور کد کنتور را خوانده به ماهواره ارسال می‌کند و ماهواره آن را به پایگاه زمین می‌رساند.