به گزارش مجله خبری نگار،زمانی که نوزاد حدود چند هفته بعد از تولد بدون هیچ دلیل خاص و قابل توضیح گریههای مکرر داشته باشد، به طوری که این وضعیت چند هفته طول کشیده و باعث استرس خانواده شود احتمالا به کولیک مبتلا شده است که خوشبختانه خطرناک نمیباشد و معمولا خود به خود برطرف میشود.
در ادامه قصد داریم درباره کولیک و علل، علائم و روشهای درمان آن صحبت کنیم
کولیک نوعی عارضه شایع در نوزادان است که حدود ۱ مورد از هر ۵ نوزاد طی چند ماه اول زندگی خود به آن دچار میشوند.
همه نوزادان به دلایل مختلف از جمله گرسنگی، سرما، خستگی، گرما یا نیاز به عوض کردن پوشک در طول شبانه روز گریه میکنند، اما گاهی این گریه حتی بعد از تغذیه کافی، تمیز شدن و سایر امور مراقبتی ادامه دارد.
زمانی که نوزاد از هر نظر سالم به نظر میرسد، اما دچار گریههای مکرر شده و آرام نمیشود ممکن است دچار کولیک شده باشد. مشخصه اصلی کولیک گریه طولانی مدت و بدون دلیل نوزاد میباشد که معمولا تنها چند هفته طول میکشد، اما استرس زیادی به خانواده وارد میکند.
این وضعیت معمولا چند هفته بعد از تولد رخ داده و در اغلب موارد مسئله جدی محسوب نمیشود، اثر طولانی مدت به جا نمیگذارد و نوزاد مبتلا به طور طبیعی غذا میخورد و وزن میگیرد.
در صورتی که علائم کولیک با مواردی همچون تب بالا یا مدفوع خونی همراه شود باید در اسرع وقت به متخصص اطفال مراجعه شود.
علائم کولیک در نوزادی که از هر نظر دیگر سالم به نظر میرسد معمولا به صورت زیر میباشد:
*گریه شدید: نوزاد به شدت گریه میکند و والدین نمیتوانند هیچ کاری برای آرام کردن او انجام دهند. در این حالت صورت نوزاد قرمز و برافروخته میشود، همچنین گریهها معمولا به صورت دورهای و هر روز در یک زمان مشخص رخ میدهند که اغلب اواخر بعد از ظهر میباشد و ممکن است چند دقیقه یا مدت زمان بیشتر طول بکشد. این گریهها معمولا به طور ناگهانی و بدون هیچ دلیل مشخص شروع میشوند
*تغییر حالت و وضعیت بدن: ممکن است مشتها گره خورده، عضلات شکم سفت شده، زانوها کشیده شوند و پشت بدن قوس پیدا کند
*خوابیدن: خواب نوزاد ممکن است نا منظم شود و با گریه از خواب بپرد
*تغذیه: معمولا غذا خوردن کودک نیز با گریههای ناگهانی و شدید قطع و نا منظم شود با این حال مقدار غذای مصرفی کودک در طول روز کاهش پیدا نمیکند
*باد شکم: نوزاد در دورههای گریه شدید ممکن است باد شکم داشته باشد
*شدت متفاوت: در برخی نوزادان علائم خفیف است و نوزاد به صورت دورهای بی قرار میشود
اگر حدس میزنید نوزاد شما به دلیل صدمه یا زمین خوردگی گریه میکند بهتر است با پزشک صحبت کنید. همچنین در صورتی که در رفتار عمومی، عادات غذایی یا الگوی خواب او تغییری مشاهده کرده اید از پزشک راهنمایی بخواهید.
به نظر میرسد باد شکم یا سوء هاضمه ممکن است در کولیک نوزاد نقش داشته باشد، اما علت این مسئله تا حد زیادی نامعلوم است.
برخی معتقدند این وضعیت به دلیل نارس بودن روده نوزاد و حساس بودن آن به مواد موجود در شیر مادر یا شیر خشک رخ میدهد. آلرژی به شیر و عدم تحمل لاکتوز نیز علائم مشابه کولیک دارد.
تئوریهای ارائه شده در این مورد هنوز اثبات نشده اند. با این وجود گفته شده نوزادان مادرانی که در دوره بارداری سیگار میکشند ۲ برابر بیشتر از سایر نوزادان به کولیک دچار میشوند. همچنین به نظر نمیرسد بچه اول، دوم یا سوم بودن اثری در احتمال بروز کولیک داشته باشد.
به علاوه نوزادانی که با شیر مادر یا از شیر خشک تغذیه میشوند به یک اندازه ممکن است به این وضعیت دچار شوند.
پزشک برای تشخیص ابتدا نوزاد را معاینه میکند تا عامل احتمالی ناراحتی کودک از جمله انسداد روده را شناسایی کند. اگر در طول معاینه فیزیکی مشکل خاصی کشف نشود پزشک به کولیک مشکوک میشود.
در این مورد معمولا انجام آزمایش یا اسکن خاص ضروری نیست مگر این که پزشک احتمال دهد علت دیگری پشت گریههای نوزاد وجود دارد.
کولیک بخش طبیعی از زندگی برخی نوزادان است و خطر خاصی به دنبال ندارد، به همین دلیل معمولا برای درمان آن توصیه به مصرف دارو نمیشود، اما اگر والدین نگران هستند و نمیتوانند با این مسئله کنار بیایند میتوانند با پزشک در این باره صحبت کنند.
هیچ دارویی وجود ندارد که بتواند همه موارد کولیک را درمان کند، با این حال به نظر میرسد درمانهای زیر مفید باشد:
توصیه شده این آزمایش به مدت یک هفته و به صورت آزمایشی انجام شود، به این صورت که اگر کودک از شیر خشک تغذیه میکند از فرمول ضد حساسیت آن استفاده شود و اگر از شیر مادر تغذیه میکند، مادر رژیم غذایی فاقد لبنیات در پیش بگیرد.
اگر این تکنیک تاثیر مثبت در کاهش علائم کولیک داشته باشد میتوان آن را ادامه داد، در غیر این صورت نیازی به ادامه دادن آن نیست.
ناگفته نماند نتیجه بخش بودن این تست به معنای آن نیست که نوزاد دیگر قادر به مصرف شیر نباشد، اگرچه گاهی نیز حساسیت نوزاد به شیر ادامه خواهد یافت.
سایمتیکون مادهای است که میزان باد گرفتار شده در سیستم گوارشی کودک را کاهش میدهد و به تسکین درد شکم کمک میکند، به این صورت که حبابهای کوچک گاز که در هنگام بلعیدن هوا در معده نوزاد گیر میافتند را کنار هم جمع میکند.
زمانی که حبابها به هم میپیوندند و بزرگتر میشوند راحتتر میتوانند طی آروغ زدن یا باد شکم از بدن دفع شوند. لازم به ذکر است سایمتیکون در روده عمل میکند و به جریان خون وارد نمیشود.
طریقه مصرف این قطره به این صورت است که معمولا بعد از هر بار تغذیه، به اندازه یک قاشق ۲.۵ میلی لیتری قطره به نوزاد داده میشود. برای این منظور میتوان قطره را به بطری نوزاد اضافه کرده یا مستقیما با قاشق یا سرنگ خوراکی آن را داخل دهان نوزاد ریخت.
حتما قبل از استفاده راهنمایی درج شده روی جعبه را مطالعه کنید.
لاکتاز آنزیمی است که لاکتوز قند شیر را به گلوکز و گالاکتوز تجزیه میکند. افراد مبتلا به کمبود لاکتاز در روده ممکن است بعد از مصرف فراوردههای شیر دچار گرفتگی شکم و اسهال شوند. لاکتاز به جلوگیری از این مسئله کمک میکند.
استفاده از قطره لاکتاز در برخی موارد برای تسکین کولیک نوزادان مفید است. توجه داشته باشید اگر این تکنیک اثر بخش باشد به این معنا نیست که نوزاد همیشه به لاکتاز نیاز خواهد داشت بلکه عدم تحمل شیر ممکن است موقتی باشد.
روشهای درمانی زیر نیز برای درمان کولیک استفاده میشود، اگرچه ممکن است برای نوزاد خطرناک باشد:
*دی سیکلومین: دارویی است که برای رفع گرفتگی معده استفاده میشود. این دارو قبلا از درمانهای رایج برای کولیک محسوب میشد، اما امروزه مشخص شده میتواند به مشکلات تنفسی، تشنج، ضعف عضلانی، از دست دادن هوشیاری و حتی کما در نوزادان منجر شود
*چای بادیان ختایی: این چای در گذشته برای درمان کولیک استفاده میشد، اما برخی انواع آن سمی است
هشدار: توصیه میشود از این روشهای درمانی استفاده نکنید.
درمانهای مورد استفاده برای کولیک محدود هستند، اما والدین برای آرام کردن نوزاد خود میتوانند از برخی تکنیکها استفاده کنند. این تکنیکها روی همه نوزادان نتیجه یکسان ندارند و مادر با آزمون و خطا میتواند تکنیک مناسب و اثر بخش برای کودک خود را پیدا کند.
توصیههای زیر در این زمینه میتواند کمک کننده باشد:
*پیچیدن نوزاد در پتو زمانی که به شدت گریه میکند
*برخی نوزادان وقتی در آغوش والدین خود هستند آرامتر میشوند
*کودک هنگام غذا خوردن صاف بنشیند، این کار باعث میشود در حین خوردن غذا هوا بلعیده نشود
*بهتر است تعداد وعدههای غذایی نوزاد افزایش و حجم هر وعده کاهش یابد
*مادران شیرده ممکن است به این نتیجه برسند که مصرف چای، قهوه، مواد غذایی ادویه دار و الکل میتواند علائم کولیک در کودک آنها را تشدید کند
*برخی شواهد نشان میدهد استفاده از رژیم غذایی ضد آلرژی توسط مادر ممکن است وضعیت را بهبود ببخشد. در این رژیم غذایی از موادی همچون لبنیات، تخم مرغ، گندم یا آجیلها استفاده نمیشود
*برخی والدین متوجه شده اند که استفاده از پستانک میتواند کمک کننده باشد
*اندازه سوراخ در بطری شیر کودک باید مناسب باشد. اگر بیش از حد کوچک باشد کودک احتمالا هنگام شیر خوردن هوای بیشتری میبلعد
*حتما بعد از هر بار شیر خوردن آروغ نوزاد گرفته شود
*گاهی اوقات تکان دادن دائمی نوزاد میتواند گریه او را تشدید کند. در این مواقع بهتر است نوزاد را در یک مکان ساکت با نور کم بخوابانید و زمانی که مطمئن شدید کودک احساس بهتری دارد او را در گهواره قرار دهید
*برخی والدین متوجه شده اند قرار دادن کودک در کالسکه یا ماشین متحرک میتواند مفید باشد
*گاهی یک صدای پس زمینه مانند صدای ماشین لباسشویی یا جارو برقی میتواند به آرام شدن کودک کمک کند
*حمام گرم یا ماساژ ملایم نیز میتواند کمک کننده باشد
منبع:سومیتا