رئالیسم ایرانی در بحران اوکراین

به گزارش مجله خبری نگار/ایران: رسانه‌ها و مراکز مطالعات غربی با آغاز بحران اوکراین ادعا می‌کنند که جمهوری اسلامی بزرگ‌ترین برنده این نبرد است و براین اساس به گونه‌ای تحلیل می‌کنند که نبرد در اوکراین در ظاهر نبرد روسیه و اوکراین است، اما در واقع نبرد بین ایران و امریکا است. تحلیلگران غربی اعتقاد دارند که ایران توانسته است روسیه را در صف خود قرار دهد و اکنون از این اتحاد در حال سود بردن است. می‌توان ارزیابی غربی‌ها از سیاست خارجه ایران در اوکراین را در موارد ذیل خلاصه کرد:

ابعاد نظامی

رسانه‌های غربی ادعا می‌کنند که ایران در حال فروش سلاح به روسیه برای مبارزه نیابتی علیه امریکا و ناتو است. رسانه‌های مختلف از قبیل نشنال اینترست، گاردین، نیویورک تایمز، فارن پالسی و در آخرین مرحله واشنگتن پست ادعا کردند که ایران به روسیه سلاح می‌فروشد.

روزنامه امریکایی واشنگتن پست در این زمینه می‌گوید: «ایران تعهد خود را برای تأمین تسلیحات برای جنگ روسیه با اوکراین تقویت می‌کند.» همچنین این روزنامه ادعا کرده است: «ایران نه تنها پهپاد‌های تهاجمی را ارسال می‌کند، بلکه می‌خواهد موشک‌های زمین به زمین کوتاه‌برد و میان‌برد را تحویل روسیه بدهد.» این روزنامه خاطرنشان می‌کند که مقامات امریکایی از گسترش نقش ایران به عنوان تأمین‌کننده نظامی مسکو خبر می‌دهند. امریکایی‌ها ادعا می‌کنند که تهران در ۱۸ سپتامبر مقاماتی را به روسیه اعزام کرد تا شرایط ارسال تسلیحات اضافی از جمله دو نوع موشک زمین به زمین ایرانی را نهایی کند.

یک ارزیابی اطلاعاتی که در روز‌های اخیر با مقامات اوکراینی و امریکایی به اشتراک گذاشته شده است، ادعا می‌کند که صنعت تسلیحات ایران در حال آماده‌سازی اولین محموله موشک‌های فاتح ۱۱۰ و ذوالفقار، ۲ موشک بالستیک کوتاه‌برد معروف ایرانی است که می‌توانند اهدافی را در فواصل ۳۰۰ و ۷۰۰ هدف قرار دهند. در صورت انجام، این اولین تحویل چنین موشک‌هایی به روسیه از زمان آغاز جنگ خواهد بود.

قبل از آن هم پایگاه دیلی بست امریکا ادعا کرده بود که یک دشمن بزرگ ایالات متحده که مجموعه‌ای از پهپاد‌ها را به دشمن دیگری می‌فروشد، موضوع بسیار مهمی است. انتقال صد‌ها پهپاد به جنگ اوکراین نگران‌کننده است، اما اینکه چه پهپاد‌هایی قرار است صادر بشوند اهمیت بیشتری دارد. ایران، ده‌ها نوع پهپاد مختلف از پهپاد‌های کوچک انتحاری گرفته تا پهپاد‌های بزرگ تهاجمی تولید می‌کند که اکثر مردم وقتی به جنگ پهپادی می‌اندیشند، آن‌ها را در ذهن خود تصور می‌کنند.

رسانه‌های اسرائیلی اعم از روزنامه هاآرتص و شبکه کان ادعا کردند که ایران پهپاد شاهد ۱۳۶ و پهپاد شناسایی یسیر را در اختیار روس‌ها قرار داده است که در دو هفته گذشته توانسته است کارآیی خود را در میدان نشان دهد. شبکه «کان» رژیم صهیونیستی می‌گوید: اگر تعداد پهپاد‌های ایرانی در نبرد اوکراین بیشتر شود، مقابله با آن‌ها غیرممکن خواهد بود؛ این در حالی است که مقامات ایران هرگونه فروش سلاح به روسیه برای نبرد در اوکراین را تکذیب کردند.

در همین زمینه «ناصر کنعانی» سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران روز دوشنبه ۱۱ مهرماه سال جاری در پاسخ به پرسش خبرنگاران درباره اخبار منتشر شده در هفته‌های اخیر و نیز موضع برخی مقامات اوکراینی مبنی بر استفاده ارتش روسیه از پهپاد‌های ساخت ایران در جنگ اوکراین گفت: جمهوری اسلامی ایران اخبار منتشر شده درخصوص تحویل پهپاد به روسیه به منظور استفاده در جنگ اوکراین را بی‌اساس دانسته و آن را تأیید نمی‌کند.

حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در گفت‌وگوی تلفنی با «پکا‌هاویستو» وزیر امور خارجه فنلاند مورخ پنجشنبه شب ۱۴ مهرماه در زمینه خبر‌های منتشر شده در خصوص بحران اوکراین خاطرنشان کرد: به‌رغم کمک‌های نظامی برخی کشور‌ها به اوکراین، ما هیچ گونه تسلیحاتی به روسیه برای استفاده در جنگ علیه اوکراین ارسال نکرده و نخواهیم کرد، چرا که معتقدیم راه‌حل این بحران، سیاسی است و هرگونه حمایت تسلیحاتی از طرفین، فرصت صلح را به تأخیر می‌اندازد.

امنیت غذایی

با توجه به بحران اوکراین مسأله امنیت غذایی در کانون بررسی‌های مختلف قرار گرفته و اکنون بسیاری از کشور‌ها با مشکل تأمین کالا‌های استراتژیک همچون گندم و غلات مواجه هستند. رسانه‌های غربی در این زمینه ادعا می‌کنند، اما ایران در این زمینه مصون مانده است و توانسته کالا‌های استراتژیک مورد نیاز خود را از روسیه تأمین کند. دیمیتری ریلکو، مدیرکل مؤسسه مطالعات بازار کشاورزی مسکو گزارش داد که با وجود جنگ اوکراین، روسیه به صادرات غلات خود به برخی از بزرگ‌ترین مشتریانش از جمله مصر، ترکیه و ایران ادامه داده است. او گفت که با وجود افزایش هزینه‌های حمل و نقل، اما منابع صادراتی این کشور حفظ شده است. در خردادماه سال جاری، دولت ایران در تشریح جزئیات توافقات تجاری ایران و روسیه گفت در حوزه کشاورزی خرید ۵ میلیون تن گندم یا ۵ میلیون تن غلات از روسیه تنظیم قرارداد نهایی شد.

دست برتر ایران در سوریه علیه اسرائیل

با آغاز بحران اوکراین، روابط روسیه و اسرائیل در بدترین شرایط ممکن قرار گرفت و تنش‌های بین این دو افزایش یافت. بعد از همکاری اسرائیل با دولت زلنسکی، روسیه اسرائیل را به همکاری با «رژیم نئونازی» اوکراین متهم کرد. همچنین سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه در سخنی بی‌سابقه گفته بود آدولف هیتلر رهبر نازی‌های آلمان «خون یهودی داشت» و بدترین یهودی‌ستیزان در میان یهودیان یافت می‌شوند. همچنین روسیه فعالیت آژانس یهود در روسیه را بعد از حالت تعلیق، محدود کرده است. تأثیرات تنش بین روسیه و اوکراین خود را در روسیه نشان داده است و سفیر روسیه در سوریه حملات اسرائیل به سوریه را در طی ماه‌های گذشته محکوم و تصریح کرد این اقدامات غیرمسئولانه، خطرات بزرگی بر خطوط هوایی دارد؛ لذا این رژیم باید از این اقدامات شرورانه دست بردارد.

همچنین در حمله خردادماه سال جاری اسرائیل به فرودگاه دمشق، وزارت خارجه روسیه این حمله را محکوم کرد. وزارت خارجه روسیه اعلام کرد که مسکو حمله هوایی رژیم اسرائیل به فرودگاه بین‌المللی دمشق را بشدت محکوم می‌کند. همچنین بنی گانتز، وزیر‌جنگ اسرائیل، روز سه‌شنبه، چهارم مردادماه سال جاری، تأیید کرد که سامانه پدافند هوایی‌اس‌۳۰۰ روسیه که در سوریه مستقر است، به سوی جنگنده‌های اسرائیلی که برای عملیات بمباران به سوریه رفته بودند، شلیک کرده است. او گفت که این رویداد در ماه مه امسال (اوایل بهار) رخ داد. پیش‌تر شبکه ۱۳ تلویزیون اسرائیل فاش کرده بود که آتشباری هوایی نظامیان روسیه در سوریه در جریان عملیات هوایی بود که در آن جنگنده‌های اسرائیلی در چند موج پیاپی، اهداف نظامی و زیرساخت‌های صنایع دفاعی سوریه را در منطقه مصیاف، در غرب سوریه، بمباران کردند. بر اساس آن گزارش، ابتدا پدافند هوایی سوریه شلیک کرد که باعث دور شدن جنگنده‌های اسرائیلی شد و سپس سامانه اس ۳۰۰ روس‌ها اقدام به شلیک موشک کرد.

سخن پایانی

بحران اوکراین یکی از نقاط عطف تاریخی در هزاره دوم محسوب می‌شود و قدرت‌های بزرگ هر کدام براساس استراتژی خود وارد این بحران شدند، جمهوری اسلامی ایران هم بار‌ها و بار‌ها و از زبان مقامات رسمی خود عنوان کرده است که مخالف جنگ هستند و برای یافتن راه‌حل دیپلماتیک برای این بحران تلاش می‌کنند. درحالی غربی‌ها ادعا می‌کنند که ایران در حال فروش سلاح به روسیه است که آن‌ها اوکراین را به یک انبار باروت تبدیل کرده‌اند.