آسمان تل‌آویو، صاف‌ترین اتوبان برای موشک‌های ایران

به گزارش مجله خبری نگار، فتاح‌های ایران، بامداد چهارشنبه برای اولین بار در آسمان تل‌آویو جولان دادند، همزمان سامانه‌های پدافندی فلاخن داوود در حال خودزنی، پایگاه‌هایشان را به آتش کشیدند. مقابله نه‌چندان موفق این سامانه‌ها و حملات سایبری به آنها، توان رهگیری پدافند‌های اسرائیل را تا حد زیادی کاهش داده است. مقامات اسرائیلی تاکنون اطلاعات دقیقی از میزان خسارت این سامانه‌ها منتشر نکرده‌اند؛ اما با توجه به تعداد موشک‌ها و پهپاد‌هایی که از ایران شلیک شده است و عدم موفقیت در هدف قرار دادن آنها و برمبنای اظهارنظر کارشناسان، ذخایر این سامانه‌ها در حال تمام شدن است و صهیونیست‌ها مجبور به جیره‌بندی این موشک‌های گران‌قیمت شده‌اند. این یعنی شکست «پدافند افسانه‌ای ارتش صهیونیستی» و ناتوانی کامل این سامانه‌ها برای مقابله با پاسخ‌های ایران. حالا در روز‌های آینده آسمان تل‌آویو و حیفا، در تسلط کامل موشک‌های ایران خواهد بود. برای بررسی میزان توانمندی سامانه‌های اسرائیلی و خسارات وارد شده، بعد از پاسخ‌های بامداد چهارشنبه ایران با مهدی بختیاری، کارشناس حوزه دفاعی گفت‌و‌گو کردیم که در ادامه مشروح آن را از نظر می‌گذرانید.

با گذشت ۵ روز از پاسخ‌های ایران و تهاجمات اسرائیل، رژیم صهیونیستی در حوزه نظامی و دفاعی تاکنون چه خسارت‌هایی را متحمل شده و در چه وضعیتی قرار دارد؟

از دو نظر منظر باید موقعیت نظامی و دفاعی اسرائیل را نگاه کرد، یکی حوزه آفندی و دیگر حوزه پدافندی. در حوزه پدافندی؛ اسرائیل یکی از گران‌قیمت‌ترین و پیشرفته‌ترین پدافند‌های دنیا را دارد و هزینه‌های زیادی برای پدافند با کمک آمریکایی‌ها، صرف شده است. سامانه‌هایی که ساخته شده‌اند همه‌شان بر پایه تکنولوژی روز دنیا و بسیار پرهزینه هستند. اما پیش از جنگ مشخص شد که این سامانه‌ها - به‌ویژه در عملیات وعده صادق ۲ - در مقابل موشک‌های بالستیک ایران توانمندی خیلی بالایی ندارند. در عملیات وعده صادق ۲ دیدیم که عمده موشک‌ها از پدافند اسرائیل عبور و به هدف اصابت کردند. بعد از این حمله بود که اسرائیلی‌ها دوباره پدافندشان را تقویت کردند و از آمریکایی‌ها سامانه «تاد» را گرفتند. الان و در این ۱۱ موج حمله موشکی که صورت گرفته، بازهم می‌بینیم خیلی از موشک‌ها همچنان به هدف اصابت می‌کنند. در چند ساعت گذشته، مراکز مهمی در تل‌آویو مثل مقر موساد، پایگاه‌های نظامی، پالایشگاه حیفا و نیروگاه برق حیفا، همه مورد اصابت قرار گرفتند. علی‌رغم اینکه خسارت‌ها به‌شدت سانسور می‌شود - اعلام هم می‌کنند؛ یعنی سانسورشان پنهانی نیست، رسمی است و اعلام می‌کنند که کسی حق انتشار تصاویر و اطلاعات از این نقاط را ندارد. -، اما باز هم می‌بینیم تصاویری که منتشر شده نشان می‌دهد این موشک‌ها به هدف اصابت کرده‌اند. در کنار اینها، موضوع جالب دیگر، تعداد زیاد اشتباهات فنی سامانه‌های موشکی آنهاست که تحت عنوان «خودزنی» امروز در رسانه‌های ما منتشر می‌شود. این سامانه‌ها بسیاری‌شان وقتی شلیک می‌شوند، دچار خطا می‌شوند و نزدیک خودشان به زمین برخورد می‌کنند و برمی‌گردند و خسارت‌های زیادی به بار آورده‌اند.

این خطا‌ها و خودزنی‌ها، نقص این سامانه‌هاست یا تحت حملات سایبری ایران قرار دارند؟

این خطا را می‌شود از چند منظر نگاه کرد، یکی از آفند‌هایی که ایران انجام می‌دهد، در حوزه سایبری است. سعی می‌کند این سامانه‌ها را مختل کند که آنها در عملکردشان دچار مشکل شوند. در کنار آن نشان می‌دهد تبلیغات سنگینی که آنها درباره تجهیزات پدافندی‌شان می‌کنند، واقعی نیست و این خسارت‌ها را به بار می‌آورند و البته ناتوانی‌شان در هدف گرفتن موشک‌های ایرانی هم به‌خاطر پیشرفته بودن این موشک‌ها نیز است؛ مثلاً در میان موشک‌ها، موشک‌هایی مثل فتاح، طوری هستند که تجهیزات پدافندی اسرائیل به راحتی نمی‌توانند با آنها مقابله کنند.

این سامانه‌ها چگونه عمل می‌کنند و میزان توانمندی آنها چقدر است؟

پدافند یعنی تجهیزاتی که بتواند علیه اهداف هوایی در سه سطح: ارتفاع پست یا پایین، ارتفاع متوسط و ارتفاع بالا عمل کند. این پرتابه‌ها می‌تواند موشک، هواپیمای بدون سرنشین، موشک کروز، موشک بالستیک، کوادکوپتر و حتی هواپیمای جنگنده باشد. همه اینها به نوعی پرتابه‌های متخاصم هستند و پدافند باید بتواند اینها را هدف قرار دهد. اسرائیلی‌ها به‌خصوص بعد از جنگ سال ۲۰۰۶ با حزب‌الله (جنگ ۳۳روزه)، چند لایه پدافندی برای خود طراحی کردند که مشهورترین سامانه‌ای که شناخته‌شده‌تر است و در ارتفاع پایین کار می‌کند، گنبد آهنین است که برای مقابله با پرتاب‌هایی که از طرف حماس یا حزب‌الله صورت می‌گیرد طراحی شده تا بتواند با آنها مقابله کند. اما گنبد آهنین برای مقابله با موشک‌های بالستیک نیست. برای موشک‌های بالستیک، سامانه‌های دیگری طراحی کرده‌اند مثل سامانه فلاخن داوود یا پیکان، که می‌توانند با موشک‌های بالستیک دوربردتر مقابله بکنند. البته این سامانه‌ها مثل گنبد آهنین کامل نیستند و صددرصد امتحان خودشان را پس نداده‌اند، اما هم به لحاظ فناوری و هم به لحاظ مالی بسیار هزینه‌بر بوده‌اند. این موشک‌ها می‌توانند پرتابه‌ها را حتی در خارج از جو شناسایی و رهگیری و با آنها مقابله کنند. در ارتفاع ۲۰۰ تا ۳۰۰ کیلومتر می‌توانند با اهداف درگیر شوند. بسیار پیشرفته هستند و قدرت زیادی دارند. اما وقتی می‌بینیم موشک‌های ما از سامانه‌ها عبور می‌کنند، نشان‌دهنده قدرتمندی موشک‌های ماست. مثلاً موشک «فتاح» با سرعت زیاد و قدرت مانوردهی می‌تواند با این سامانه‌ها مقابله بکند و از آنها عبور کند. به‌طور کلی وقتی سامانه پدافندی به سمت هدف شلیک می‌شود، به‌دلیل الگوریتم حرکتی که پرتابه‌ها دارند و با بررسی سرعت و مختصات، می‌تواند پیش‌بینی کند که این پرتابه در چند ثانیه بعد در چه مختصاتی قرار دارد و می‌تواند آن را هدف قرار دهد. اما وقتی سرعت موشک شما خیلی زیاد باشد و قدرت مانوردهی هم داشته باشد، محاسبات آن پدافند به‌هم می‌ریزد. به همین خاطر نمی‌تواند با آن مقابله بکند که ما امروز شاهد هستیم بسیاری از موشک‌های ما به همین شکل از سامانه‌های پدافندی اسرائیل عبور می‌کنند.

تاکنون آمار دقیقی از میزان موفقیت یا عدم موفقیت این سامانه‌ها منتشر شده است؟

آمار دقیق وجود ندارد. چون نه طرف ایرانی تعداد موشک‌های پرتاب شده را به صورت رسمی اعلام کرده و نه طرف اسرائیلی اجازه می‌دهد منتشر شود که چقدر از این موشک‌ها به هدف اصابت کرده و رهگیری شده است. اسرائیل اخبار را به‌شدت با سانسور منتشر می‌کند. قبل از هر موج حمله اطلاعیه صادر می‌شود و گفته می‌شود تصویربرداری و انتشار آمار ممنوع است. به دلیل نداشتن آمار، فقط از فیلم‌هایی که جسته و گریخته منتشر می‌شود، می‌توان حدس زد که در یک موج چند درصد موشک‌ها اصابت کرده است، اما در وعده صادق ۲ طرف ایرانی اعلام کرد که ۲۰۰ موشک شلیک شده و بیش از ۸۰ درصد از آنها به هدف خورده است. اما چون هنوز آمار اعلام نشده، خیلی نمی‌توان درباره‌اش صحبت کرد.

این سامانه‌ها در هر ساعت چه تعداد هدف را می‌توانند مورد اصابت قرار دهند؟

پدافند یک مرحله شناسایی دارد، یعنی تشخیص می‌دهد که مثلاً N تعداد پرتابه به سمت آنها در حال حرکت است و در کنار آن می‌توانند هم‌زمان مقداری از آنها را رهگیری کنند و برخی را بزنند. مثلاً اگر تشخیص بدهند ۱۰۰ پرتابه می‌آید، می‌توانند ۵۰ تای آن را رهگیری کنند و ۳۰ تای آن را مورد اصابت قرار دهند. این اعداد البته مثال است.

در عملیات بامداد چهارشنبه، یکی از اهداف، هدف قرار دادن همین سامانه‌های پدافندی بود.

هدف قرار دادن پدافند‌های دشمن جزو اهداف ما بوده و است. این را حتی در حملات موشک‌ها داشتیم. کمااینکه اصلاً برخی از این موشک‌ها، موشک‌های ضدپدافند است و می‌توانند تشعشعاتی را که از این سامانه پدافندی منتشر می‌شود؛ بگیرند و به سمت آن حرکت کنند و آن را مورد اصابت قرار دهند. برخی از این موشک‌ها این قابلیت را دارند، از جمله موشک هایپرسونیک فتاح. در تصاویر هم داشتیم و این اتفاق هم واقعاً در حال رخ دادن است. ولی من معتقدم علاوه‌بر این حملات، یک جنگ سایبری شدید برای مختل کردن این سامانه‌ها در جریان است. اگر به همین حمله روز گذشته و موج قبلی نگاه کنید، سامانه «فلاخن داوود» بود که موشک آن بعد از شلیک منحرف شد و برگشت و نزدیکی سامانه خودشان به زمین خورد که آتش‌سوزی به اندازه آتش‌سوزی ناشی از اصابت موشک‌های خودمان شکل گرفت و خسارت زیادی وارد کرد. ما چند بار این را در این جنگ دیدیم. در حملات قبلی هم البته مشاهده کردیم. نباید از این مسئله غافل شد؛ هرچند هنوز جزئیاتی از آن نداریم، اما حدس من این است که با حملات سایبری هم خسارت‌هایی به این سامانه‌ها وارد شده و آنها را از کار انداخته است.

با توجه به خسارت‌هایی که به سامانه‌ها وارد شده، احتمالاً در روز‌های آینده ضرباتی که اسرائیلی‌ها خواهند خورد سنگین‌تر خواهد بود.

پدافند دارد کار می‌کند؛ اما باز هم دچار خسارت زیادی می‌شود. هر چقدر این پدافند ضعیف‌تر باشد، طبیعتاً موشک‌های بیشتری به هدف اصابت می‌کنند و خسارت‌های بیشتری به بار می‌آورند. به هر حال، آنها با این سامانه‌ها از مناطق جمعیتی‌شان حفاظت می‌کنند. هر چقدر این سامانه‌ها ضعیف‌تر شوند، راه برای موشک‌ها بازتر خواهد شد. همین الان هم البته راه آسمان تل‌آویو و حیفا برای موشک‌های ما باز است. پالایشگاه حیفا، نیروگاه برق آن و جا‌های مختلفی در تل‌آویو مورد اصابت قرار گرفت. این نشان می‌دهد راه باز است، اما هر چقدر این سامانه‌ها ضعیف‌تر شوند، طبیعتاً کار آسان‌تر خواهد بود.

منبع: فرهیختگان-زهرا طیبی