به گزارش مجله خبری نگار، دانشمندان دانشگاه اهیمه در ژاپن، به همراه همکارانی از آلمان و هلند، با مطالعه غلظتهای کم هالوژنها، به ویژه کلر، در سنگهای ماه، توانستهاند راز تفاوتهای بین سمت پنهان و قابل مشاهده ماه را روشن کنند. این کار در مجله Nature Communications (NatCom) منتشر شده است.
ماه مدتهاست که با تضاد چشمگیر بین سمت قابل مشاهده از زمین و سمت پنهان، محققان را مجذوب خود کرده است. با وجود ریشههای مشترک آنها در برخورد عظیم زمین با سیاره تئا در ۴.۵ میلیارد سال پیش، دو نیمه ماه به طور متفاوتی تکامل یافتهاند - سمت قابل مشاهده با "دریاهای" تاریک گدازه بازالتی پوشیده شده است، در حالی که سمت پنهان با ارتفاعات روشن و بدون دریا پوشیده شده است.
آزمایشهای فشار بالا و دمای بالا در آزمایشگاه نشان دادهاند که چگونه کلر در بین مواد معدنی توزیع شده و در لایه ماگمای ماه ذوب میشود. تجزیه و تحلیل نمونههای گرفته شده از سمت مرئی، محتوای کلر غیرمعمول بالایی را نشان داد، در حالی که نمونههای گرفته شده از سمت پنهان چنین غنیسازی را نشان ندادند.
دانشمندان این را به وجود بخارات کلرید فلزی نسبت میدهند که احتمالاً فقط در سمت مرئی توزیع شدهاند. چنین بخاراتی در نتیجه گاززدایی فورانهای بازالتی و احتمالاً برخوردهایی که باعث سازماندهی مجدد شیمیایی سنگها در این نیمه ماه شدهاند، تشکیل شدهاند.
در عوض، سمت پنهان ماه، ترکیب "اولیه"تری را حفظ کرده است که منعکس کننده اقیانوس ماگمای ماه است که بلافاصله پس از تشکیل آن وجود داشته است. مدلسازی نشان داده است که برخی از سنگهای یافت شده در سمت پنهان ماه از لایههای عمیق گوشته میآیند که ردپایی از یک اقیانوس ماگمای باستانی را در خود نگه داشتهاند.
به گفته نویسندگان، این کشف اهمیت مطالعه سمت پنهان ماه را برای درک تاریخ پیچیده شکلگیری و تکامل قمر زمین برجسته میکند.