دشمنی بزرگ برای بیماری آلزایمر پیدا شد!

به گزارش مجله خبری نگار/ایتنا،در این مطالعه، نزدیک به سه هزار فرد بین ۷۰ تا ۷۹ سال، به مدت ۱۰ سال عادات پیاده‌روی روزانه خود را گزارش کردند. نتایج این تحقیق که قرار است در کنفرانس سالانه انجمن بین‌المللی آلزایمر ارائه شود، نشان می‌دهد در سرعت پردازش مغز و عملکرد‌های اجرایی از جمله تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی افرادی که این عادت پیاده‌روی را حفظ کردند یا حتی آن را بیشتر کردند، بهبود چشمگیری مشاهده شد و این تاثیر مثبت به‌ویژه در افرادی که زمینه ژنتیکی ابتلا به آلزایمر داشتند، بیشتر بود.

دکتر سیندی بارها، استادیار علوم حرکتی دانشگاه کلگری در کانادا و نویسنده ارشد این مطالعه، گفت: «ما می‌دانیم که با افزایش سن، افراد کم‌تحرک‌تر و فعالیت بدنی کمتر می‌شود؛ بنابراین توصیه می‌کنیم با جایگزین کردن پیاده‌روی‌های کوتاه در طول روز، به جای زمان‌های نشستن، مدت زمان کمتری بی‌تحرک باشید.»

بیماری آلزایمر چگونه عمل می‌کند؟

آلزایمر نوعی زوال عقل شدید است که تصور می‌شود ناشی از تجمع پلاک‌های مضر در مغز باشد. این پلاک‌ها ارتباط صحیح سلول‌های عصبی را مختل می‌کنند و در نهایت باعث مرگ آنها می‌شوند. در پی مرگ بیشتر سلول‌های عصبی، افراد مبتلا به بیماری آلزایمر با از دست دادن تدریجی حافظه، گیجی، تغییرات شخصیتی و کاهش توانایی‌های بدنی مواجه شوند. این بیماری می‌تواند کشنده باشد و هیچ درمان شناخته‌شده‌ای برای آن وجود ندارد.

عامل اصلی در بروز این بیماری ژن‌های‌ای‌پی‌اوئی (APOE) هستند که بر متابولیسم پلاک‌ها و چربی‌ها در جریان خون تاثیر می‌گذارند. نوع خاصی از این ژن به نام‌ای‌پی‌اوئی۴ (APOE۴) باعث می‌شود که مغز به‌سختی بتواند پلاک‌ها را پاک کند و با خطر بالاتر کاهش توانایی‌های شناختی مرتبط است.

طبق داده‌های موسسات ملی بهداشت ایالات متحده، حدود ۱۵ تا ۲۵ درصد افراد نسخه‌ای‌پی‌اوئی۴ این ژن را دارند و تنها راه تشخیص آن هم آزمایش ژنتیکی است.

ارتباط ذهن و بدن

اگرچه مطالعه جدید نظام پیاده‌روی یکسانی را آزمایش نکرد، دکتر بار‌ها پیشنهاد می‌کند برای جلوگیری از عادت شدن بی‌تحرکی و پیشگیری از کاهش قوای شناختی مغز، روزی چندین بار پیاده‌روی کنید و این عادت پیاده‌روی را هرگز کنار نگذارید.

او می‌گوید: «برای اینکه مشخص شود که دقیقا چه تعداد قدم برای این هدف لازم است، به تحقیقات بیشتری نیاز است، اما قطعا هرچه بیشتر، بهتر است. گام بعدی برای ما این است که تلاش کنیم حداقل مقدار پیاده‌روی موثر را برای گروه‌های مختلف (مثل زنان در مقابل مردان، حاملان ژن آی‌پی‌اوئی۴ در مقابل افراد غیرحامل) شناسایی کنیم.»

یک مطالعه در سال ۲۰۲۲ نشان داد که در افرادی که حتی روزانه حدود سه هزار و ۸۰۰ قدم (با هر سرعتی) راه می‌روند، خطر ابتلا به زوال عقل ۲۵ درصد کاهش می‌یابد. کارشناسان برای این پرسش که بین مغز و سایر قسمت‌های بدن دقیقا چه اتفاقی رخ می‌دهد، چندین نظریه دارند.

یکی از این نظریه‌ها این است که ورزش منظم باعث می‌شود بدن پروتئینی به نام بی‌دی‌ان‌اف (BDNF) تولید کند که به‌عنوان محرک رشد سلول‌های عصبی و تقویت ارتباطات مغزی شناخته می‌شود که به‌عبارت ساده، مانند کود برای مغز عمل می‌کند و به رشد سلول‌های مغزی و ایجاد ارتباطات جدید کمک می‌کند.

دکتر بار‌ها دراین‌باره می‌گوید: «احتمالا هنگام ورزش پروتئین‌هایی از عضلات آزاد می‌شوند که یا از سد خونی‌ــ‌مغزی عبور می‌کنند یا همانجا واکنشی را شروع کنند که در نهایت باعث افزایش بی‌دی‌ان‌اف در مغز می‌شود.»

نظریه دیگری که وجود دارد این است که ورزش التهاب عصبی را که یکی از علائم شایع بیماری آلزایمر است، کاهش می‌دهد.

دکتر کریستیان ورن، استاد مرکز تحقیقات قلبی‌ــ‌عروقی بیمارستان عمومی ماساچوست و دانشکده پزشکی هاروارد، توضیح می‌دهد: «مغز سلول‌های ایمنی به نام میکروگلیا ارسال می‌کند تا به تجمع پلاک‌ها حمله کنند، اما این ممکن است نتیجه معکوس داشته باشد. التهاب مزمن می‌تواند باعث شود میکروگلیا به سلول‌های سالم مغز حمله کنند و به اتصالات مغزی آسیب بزند. اگر ورزش کنید، در واقع برنامه بیان ژنی را که میکروگلیا برای عملکرد صحیح به آن نیاز دارد، تقویت می‌کنید.»

گروه‌های پرخطر بیشتر بهره‌مند می‌شود؟

محققان از اینکه پیاده‌روی برای افرادی که ژن‌ای‌پی‌اوئی۴ دارند، در مقایسه با کسانی که این ژن را ندارند، موثرتر است داشت، شگفت‌زده شدند. برای درک این تفاوت به تحقیقات بیشتری نیاز است، اما دکتر بار‌ها نظریه‌ای دارد. او فکر می‌کند که حاملان ژن‌ای‌پی‌اوئی۴ برای ارتقای توان شناختی ظرفیت بیشتری دارند، چون احتمالا از قبل برخی مشکلات شناختی داشته‌اند و ورزش به آنها کمک کند بیشتر از دیگران احساس بهبود کنند.

دکتر ورن می‌گوید: «این یک مثال بسیار قوی است که نشان می‌دهد برای شروع ورزش هیچ وقت دیر نیست. هر قدم اهمیت دارد و پایبندی به یک برنامه ورزشی که واقعا آن را دوست دارید، بسیار بهتر است.»