موفق نبودن سیاست فیلترینگ در برابر مردم

به گزارش مجله خبری نگار،«محمد رهبری» پژوهشگر شبکه‌های اجتماعی با اشاره به احضار وزیر ارتباطات و اصرار بر فیلترینگ،گفت: تجربه نشان داد که سیاست فیلترینگ برخی شبکه های اجتماعی در جامعه ایران یک سیاست شکست خورده است و مردم با آن همراهی نمی‌کنند.

به گزارش مجله خبری نگار،احضار وزیر ارتباطات توسط دادسرای فرهنگ و رسانه و اصرار بر فیلترینگ اینستاگرام، باعث شد دوباره مساله  نوع مواجهه با شبکه‌های اجتماعی در جامعه ایران به سطح رسانه‌ها کشیده شود. علاوه بر رسانه‌ها دکتر «حسن روحانی» رییس جمهوری و «علی ربیعی» سخنگوی دولت هم از رویکرد قوه قضاییه انتقاد کرده و از اقدامات «محمد جواد آذری جهرمی» حمایت کردند.

ربیعی در این زمینه نوشت: مواضع، تصمیمات و اقدامات وزیر ارتباطات موضع دولت و رییس‌جمهوری است.دولت با تحلیل شرایط اجتماعی، اقتصادی و آینده‌نگری نسبت به تحول تکنولوژی،اهتمام خود را بر گسترش فناوری‌های ارتباطی و زیرساخت‌هایش بنا و هرگونه محدودیت و فیلتر را دربلندمدت غیرممکن و در کوتاه‌مدت، غیرمفید می‌داند. سخنگوی دولت ادامه داد: با توجه به مطالعات تخصصی‌ در حوزه اشتغال و فضای مجازی، معتقدم هرگونه محدودسازی و یا تعطیلی اینستاگرام، منجر به کوچ دادن حدود یک میلیون ایرانی به سمت بیکاری و فقر می‌شود.

رییس جمهوری هم روز چهارشنبه ۸ بهمن در جلسه هیات دولت گفت: از وزیر ارتباطات تشکر میکنم که کار بزرگی هم وزیر فعلی و هم قبلی کرده اند. کسی را به خاطر پهنای باند نمی توانند محاکمه کنند. این دستور من بوده است. اگر می خواهید کسی را احضار کنید باید من را احضار کنید. وزیر من را نمی توانید احضار کنید. روحانی افزود: در شرایط کرونا فضای مجازی به فضای تنفس برای مردم تبدیل شده است، در ماه‌هایی که ناچار بودیم به مردم بگوییم کسب و کار خود را تعطیل کنید، به بچه‌ها گفتیم مدرسه و دانشگاه نروید، اگر این فضای مجازی نبود، دانش‌آموزان و دانشجویان چه کار می‌کردند و چگونه درس می‌خواندند؟ مردم در این شرایط چگونه سرگرم می‌شدند؟  فضای مجازی شغل و کسب و کار برای مردم درست کرده، آموزش درست کرده، معلم و خانواده و دانش‌آموز را به همدیگر مرتبط کرده است. البته مشکلاتی هم دارد که کسی منکر آن نیست. اگر وزیر راه ما جاده و اتوبان درست کرد و در آن تصادف شد، باید وزیر راه را احضار کرد؟ باید متخلف را دستگیر کرد. باید پلیس مراقبت کند. شما می‌خواهید وظایف پلیس و دوربین را به گردن وزیر راه بیندازید. وظایف راننده را برعهده وزیر راه بیندازید.  

در گفتگو با «محمد رهبری» پژوهشگر شبکه‌های اجتماعی به نقد و بررسی سیاست فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی پرداختیم.

مردم فیلترینگ را نمی پذیرند

رهبری در پاسخ به این پرسش که ارزیابی شما از سیاست فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی در ایران چیست، گفت: من فکر می‌کنم به طور کلی سیاست فیلترینگ فارغ از اینکه چه نگاهی به این سیاست داشته باشیم یک سیاست شکست خورده است. در حال حاضر ارزیابی فیلترینگ تلگرام بعد از سه سال می‌تواند به ما نشان دهد که این سیاست چه نتایجی را به همراه داشته است.

وی افزود: داده‌هایی که ما در پژوهش‌های خود به دست آورده‌ایم و همچنین داده‌هایی که دیگر گروه‌های پژوهشی منتشر کرده‌اند نشان می‌دهد که اساسا مردم تلگرام را ترک نکردند. شاید استفاده از تلگرام به نسبت زمان قبل از فیلترینگ کاهش پیدا کرده باشد اما بسیاری از مردم از این پیام رسان به خاطر امکاناتی که دارد استفاده می‌کنند. بنابراین هدف فیلترکنندگان  مبنی بر اینکه این پیام رسان تبدیل به یک پیام رسان متروکه شود، تحقق پیدا نکرده است و بعد از سه سال تلگرام همچنان به عنوان یک پیام رسانه اثرگذار در جامعه ایران حضور دارد.

وی سپس به مساله فیلترینگ اینستاگرام پرداخت و گفت: فیلتر اینستاگرام هم فارغ از اینکه تلقی مثبت یا منفی در مورد آن داشته باشیم، به نظرم اگر عملیاتی شود سیاست شکست خورده‌ای خواهد بود.مردم فیلترینگ را نمی‌پذیرند. شاید ده سال پیش این پذیرش در مورد فیلترینگ در جامعه ایران وجود داشت اما در حال حاضر این پذیرش در جامعه وجود ندارد. مردم فیلترینگ را نمی‌پذیرند. شاید ده سال پیش این پذیرش در مورد فیلترینگ در جامعه ایران وجود داشت اما در حال حاضر این پذیرش در جامعه وجود ندارد.  اتفاقا من معتقد هستم اگر اینستاگرام فیلتر شود استفاده از تلگرام هم بیشتر می‌شود چرا که مردم فیلتر شکن‌های بیشتری نصب خواهند کرد و تنها اتفاقی که بعد فیلتر اینستاگرام اتفاق خواهد افتاد افزایش استفاده از فیلترشکن‌ها خواهد بود. اتفاقی که اهداف مدنظر فیلترکنندگان را محقق نخواهد کرد.

نداشتن شناخت درست از شبکه‌های اجتماعی، دلیل این تصمیم گیری هاست

رهبری در پاسخ به این سوال که چرا نگاه سلبی و حذفی نسبت به شبکه‌های اجتماعی در طیفی از تصمیم‌گیران این حوزه وجود دارد؛  بیان داشت: عدم شناخت صحیح از شبکه‌های اجتماعی و تکنولوژی عامل این رویکرد است. یعنی افرادی که چنین موضوعاتی را مطرح می‌کنند خود کاربر شبکه‌های اجتماعی نیستند و عمدتا اظهارات این افراد در مورد شبکه‌های اجتماعی متکی بر شنیده‌ها و سخنان اطرافیان است. بنابراین شناخت درست و صحیحی از شبکه‌های اجتماعی ندارند.

وی ادامه داد: بنابراین فکر می‌کنند که سراسر این شبکه‌ها پر از محوای مجرمانه است یا  فکر می‌کنند اگر این شبکه‌ها بسته شود دسترسی به محتوای مجرمانه کاهش پیدا می‌کند در حالی که من اتفاقا معتقد هستم که  فیلتر اینستاگرام باعث افزایش استفاده از فیلترشکن‌ها خواهد شد و این امر دسترسی به محتوای مجرمانه را افزایش خواهد داد.

در شرایط کرونایی کسب و کارها در اینستاگرام رونق گرفته است

این پژوهشگر شبکه‌های اجتماعی با اشاره به ظرفیت اینستاگرام در زمینه رونق کسب وکارهای آنلاین، تصریح کرد: داده‌های مشخصی در دست من وجود ندارد که چه تعدادی از مردم در شبکه‌های اجتماعی مشغول به کسب وکار هستند اما مشاهدات نشان می دهد اینستاگرام بستری برای رونق کسب و کارهای آنلاین شده و این امر بعد از کرونا و تعطیلی فیزیکی فروشگاه‌ها افزایش هم پیدا کرده است. بنابراین در این شرایط که به خاطر کرونا وضعیت اقتصادی مردم در حال شکننده‌ای قرار گرفته است فیلترکردن اینستاگرام باعث ضربه به کسب و کارهای آنلاین خواهد شد همان اتفاقی که با فیلتر کردن تلگرام رخ داد و به بخشی از کسب و کارها آسب وارد شد.

منبع: ایرنا