کرم‌های ابریشمی که به نفع واسطه‌ها تار می‌تنند

به گزارش مجله خبری نگار، استفاده از کرم‌ابریشم در صنعت نساجی و دوخت لباس بیش از ۴ هزار سال قدمت دارد.

گرچه نوغانداری یک شغل موقت برای کسب درآمد است، اما اگر زنجیره تولید تا مصرف کامل شود و تولیدکننده بتواند آن را فرآوری کرده و به دست مصرف‌کننده برساند، سودآوری و ارزش‌افزوده بالایی خواهدداشت.

استان گلستان از معدود استان‌هایی است که کرم‌ابریشم پرورش می‌دهد و با داشتن ۳ هزارو ۹۹۰ بهره‌بردار فعال و سالانه تولید ۲۷۰ تن پیله‌تر رتبه سوم کشوری را به خود اختصاص داده‌است.

این استان قابلیت و ظرفیت بالایی در صنعت نوغانداری دارد و توسعه این صنعت در استان نیازمند ایجاد زیرساخت‌های بیشتر، اجرای طرح‌های توسعه‌ای و افزایش بهره‌وری با استفاده از امکانات به‌روز و مدرن در راستای افزایش کیفیت تولید پیله‌تر است.

متاسفانه صنعت ابریشم بافی رو به فراموشی است

صنعت ابریشم بافی در آستانه فراموشی به دلیل عدم حمایت از مسئولان برای توسعه هر صنعت و احیا و بقاء آن نیاز است که مسئولان از تولیدکنندگان از آن حمایت کرده و بستر لازم را برای تولیدکنندگان فراهم کنند.

سید ابوالحسن حسینی، دهیار و تولیدکننده پیله‌تر کرم ابریشم گفت: روستای "بلم‌*" یکی از روستا‌های کوهستانی در ۲۸ کیلومتری شهرستان مینودشت استان گلستان واقع شده‌است که دارای ۶۵۰ نفر جمعیت در قالب ۲۲۰ خانوار است که اغلب آنها به پرورش کرم ابریشم و در کنار آنها کشاورزی و دامپروری خرد مشغول هستند.

وی تصریح کرد: روستای "بلم‌*" با تولید بیش از هفت تن پیله‌تر، بیشترین تولید را در این صنعت داشته و به عنوان قطب تولید پیله‌تر در گلستان شناخته شده‌است.

سیدابوالحسن حسینی ادامه داد: در گذشته نه چندان دور، در این روستا صنعت کرم ابریشم رونق فراوانی داشت و مردان و زنان این روستا با همدلی و وحدت در کنار یکدیگر زنجیره کامل پیله تا تولید پارچه را انجام می‌دادند و بیشتر صنایع‌دستی آنها، محصولات ابریشمی بود که با دستان زحمتکش همین مردم بافته و به مصرف می‌رسید.

وی افزود: متاسفانه این صنعت رو به فراموشی است و تنها بانوی این روستا که صنعت نخ‌ریسی، ابریشم‌بافی و تولید پارچه را می‌داند با بیش از ۹۷ سال دیگر توان کارکردن و نخ‌ریسی را نداشته و این هنر زیبا را در وجود و قلب خود به یادگار می‌برد.

تولیدکننده پیله‌تر گلستانی خاطرنشان‌کرد: لیلا کوهی، معروف به"ننه‌لیلا" بیش از ۹ دهه مشغول فعالیت این صنعت بوده و صد‌ها دختر این روستا با محصولات ننه‌لیلا از قیبل چادر‌شب، روسری، لباس، دستمال و بسیاری از محصولات دیگر با رنگ‌های شاد و بافت خاص به خانه‌بخت رفته و زندگی شیرین خود را آغاز کردند.

مهمترین مشکل تولیدکنندگان، وجود واسطه‌ها و خرید پیله‌تر با پایین‌تر قیمت است

وی ادامه‌داد: اگر مسئولان مرتبط این صنعت پردرآمد و بی‌دردسر را حمایت نکنند، در سال‌های نه چندان دور شاهد از بین رفتن این صنعت ارزشمند در استان گلستان خواهیم‌بود.

حسینی گفت: در راستای احیا این صنعت گرانبها، کارگروهی با همکاری دهیاری، شورای اسلامی روستا، مرکز فنی و حرفه‌ای، بخشداری و دیگر دستگاه‌های مرتبط تشکیل شده‌است تا بتوانیم دوره‌های آموزشی زنجیره صنعت ابریشم را به دختران جوان و علاقمندان آموزش دهیم.

مهمترین مشکل تولیدکنندگان، وجود واسطه‌ها و خرید پیله‌تر با پایین‌تر قیمت است. تولیدکنندگان در یک دوره ۴۵ روزه مراقبت‌های خاصی از این کرم‌ها انجام می‌دهند تا بتوانند پیله بیشتری را تولید و برای فروش عرضه کنند.

پیش‌بینی تولید ۲۵۰ تن پیله‌تر در گلستان شهرستان مینودشت 

یکی از شهرستان‌های استان گلستان به عنوان قطب تولید پیله‌تر محسوب می‌شود و سالانه استقبال خوبی برای تولید پیله‌تر در این شهرستان می‌شود.

رئیس اداره امور دام مدیریت جهادکشاورزی شهرستان مینودشت گفت: امسال تعداد ۷ هزارو ۳۰۰ جعبه تخم‌نوغان بین ۴ هزارو ۵۰۰خانوار گلستانی توزیع شده‌است و پیش‌بینی می‌شود ۲۵۰ تن پیله‌تر در گلستان تولید شود.

احیا شیردل اظهار کرد: هر ساله تولید پیله‌تر در شهرستان‌های کلاله، مینودشت، علی‌آبادکتول، مراوه‌تپه، رامیان، گرگان و آزادشهر تولید می‌شود و ۶۰ درصد جمعیت تولیدکننده پیله‌تر با حدود ۲ هزارو ۴۰۰ نفر در مینودشت ساکن هستند.

وی تصریح‌کرد: عدم صنایع‌تبدیلی در گلستان سبب شده تا ۹۰ درصد از این صنعت پرارزش و پردرآمد به صورت خام به استان خراسان برای فرآوری ارسال شود.

خام‌فروشی یکی از بزرگترین مشکلات صنعت نوغانداری گلستان است

صدور مجوز تولید نهال توت به ظرفیت ۱۰۰ هزار اصله در مینودشت یکی از نیاز‌های اساسی تولیدکنندگان در عرصه پیله‌تر، استفاده از برگ‌های درختان توت است که این نوع برگ‌ها باید درخت نر بوده و توت تولید نکند.

در سال‌های اخیر، تعداد درختان توت بسیار کم شده و این امر تولیدکنندگان را با تغذیه و تامین برگ درخت توت با مشکل روبرو کرده است.

معاون امور طیور سازمان جهادکشاورزی گلستان گفت: طرح ایجاد زیرساخت‌های نوغانداری در گلستان از سال ۱۳۹۲ آغاز شده و برای تکمیل و بهره‌برداری از آنها نیاز به حمایت دستگاه‌های متولی است.

سحر کریمی اظهارکرد: تشویق بخش‌خصوصی به سرمایه‌گذاری در ایجاد توتستان یکی برنامه‌های مهم سازمان جهادکشاورزی گلستان با هدف رونق صنعت نوغانداری است و در این راستا مجوز تولید نهال با ظرفیت ۱۰۰ هزار اصله در مینودشت صادر شده‌است.

وی توزیع تخم‌نوغان یارانه‌دار را یکی از حمایت‌های سازمان جهادکشاورزی گلستان برشمرد و تصریح‌کرد: امسال تعداد ۸ هزار جعبه تخم‌نوغان به قیمت هر جعبه ۲۸ هزار تومان به عنوان حمایت یارانه‌ای در اختیار تولیدکنندگان قرار داده شد.

معاون امور طیور سازمان جهادکشاورزی گلستان خاطرنشان‌کرد: خام‌فروشی یکی از بزرگترین مشکلات صنعت نوغانداری گلستان است و متاسفانه ۹۰ درصد از تولید پیله‌تر گلستان برای فرآوری به استان خراسان ارسال می‌شود که سرمایه‌گذاری در صنایع تبریلی نوغانداری افزون بر ایجاد ارزش افزوده برای تولیدکنندگان، باعث ایجاد فرصت‌های شغلی بیشتری خواهدشد.
وی گفت: براساس بررسی کارشناسان، هرجعبه تخم‌نوغان برای تولید پیله‌تر در مدت ۴۵ روز برای سه نفر اشتغال ایجاد می‌کند.

تشکیل شرکت تعاونی راهکار عملی برای رفع مشکل تولیدکنندگان پیله‌تر

در قالب شرکت‌های تعاونی می‌توان بهترین خدمات و فعالیت‌ها را انجام داد، ضمن اینکه سود بدست آمده از فروش محصولات به نفع تولیدکنندگان و به جیبی خود ان‌ها خواهد رسید.

دستیار مردمی‌سازی فرمانداری شهرستان مینودشت گفت: به نظر می‌رسد، تشکیل شرکت تعاونی با حضور تولیدکنندگان پیله‌تر در رفع مشکلات صنعت ابریشم بهترین راهکار عملی است و تولیدکنندگان می‌توانند مجموع تولید خود را از طریق شرکت تعاونی و بدون واسطه به سرمایه‌گذاران صنایع‌تبدیلی به فروش برسانند و یا با ایجاد سهام در این شرکت تعاونی می‌توانند دستگاه‌های موردنیاز را به صورت جمعی و کار گروهی خریداری کرده و به کمک تمام اهالی روستا ریسندگی و پارچه‌بافی انجام شود.

مجتبی عباسی اظهارکرد: تلفیق سنت و مدرن در تولیدات محصولات ابریشمی بسیار کاربرد داشته و باعث استقبال علاقمندان به این حوزه خواهدشد. مهمترین اصل در این رابطه، شناخت سلیقه بازار فروش و تولید محصولات کاربردی در زندگی به جای محصولات تزئینی است که مردم با آن سروکار داشته و از آن استفاده کنند.

وی تصریح کرد: برای رفع مشکل تامین برگ توت موردنیاز تولیدکنندگان نیز می‌توان با همکاری منابع طبیعی بخشی از اراضی ملی پیرامون روستا را در اختیار خود تولیدکنندگان به صورت اجاره ۹۹ ساله قرار داد تا آنها خود نهال را غرس کرده و از آن نگهداری کنند.

به گزارش مجله خبری نگار، از هر جعبه تخم‌نوغان به طور میانگین ۳۵ کیلوگرم پیله‌تر تولید می‌شود و از هر پنج کیلوگرم پیله‌تر، یک کیلوگرم نخ‌ابریشم خام می‌توان تولید کرد.

برای توسعه و گسترش صنعت نوغانداری در گلستان می‌توان به راهکار‌های توسعه‌ای مانند ساخت و توسعه جایگاه‌های مدرن کرم‌ابریشم برای نوغانداران، توسعه کارگاه‌ها و صنایع تبدیلی مدرن تولید پیله ابریشم، ایجاد تشکل‌های بازاررسانی و زنجیره‌های ارزش در راستای راهبرد‌های توسعه این صنعت بکارگیری کرد.