پسمان هسته‌ای، امروز تبدیل به یک ثروت شده است

به گزارش مجله خبری نگار، نمایندگان سازمان انرژی اتمی ایران همراه با مسوولان بلندپایه کشور‌های گوناگون در جشنواره جهانی جوانان روسیه به‌عنوان یکی از بزرگترین رویداد‌های بین‌المللی شرکت کردند.

جشنواره جهانی جوانان روسیه یکی از بزرگترین رویداد‌های بین‌المللی است که سید امیرحسین فقهی، رییس پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌ای و نیز جواد کریمی‌ثابت، رییس مرکز ملی نظام کیفیت و استاندارد‌های اتمی ایران در راستای توسعه همکاری‌های علمی و بین‌المللی در این رویداد شرکت کرده و به سخنرانی پرداختند.

سید امیرحسین فقهی، رییس پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌ای درباره «اهمیت موضوع چرخه‌سوخت هسته‌ای بسته» اظهار کرد: جشنواره جهانی جوانان فرصت بسیار ارزشمندی است برای همه ما که با آینده‌سازان جوان جهان، از کشور‌های مختلف آشنا شویم. همگی ما در قبال سرنوشت جهان مسوولیت داریم و به‌خاطر فرزندان و خانواده‌هایمان، ضروری‌است که با تشکیل یک وحدت چند ملیتی از تمام فرصت‌ها برای برقراری صلح در جهان و کاهش اثرات نامطلوب فناوری بر محیط زیست بهره جوییم.

فقهی تصریح کرد: امروز مردم خردمند روسیه و مسوولان توانمند آن شرایط این اتحاد را فراهم کرده‌اند و ما ایرانیان نیز در این مسیر با شما همراه هستیم.

وی افزود: انرژی هسته‌ای به کاهش انتشار گاز‌های گلخانه‌ای کمک می‌کند. با این حال، مدیریت پسمان حاصل از فعالیت‌های هسته‌ای و استخراج اورانیوم باید با مسئولیت‌پذیری محیطی انجام شود.

معاون سازمان انرژی اتمی ایران گفت: چالش‌های موجود در زمینه انرژی منجر به الزام تامین منابع مورد نیاز سوخت نیروگاه‌های هسته‌ای شده است. مهم‌ترین راه‌حل‌هایی که به‌عنوان استراتژی شرکت‌های بزرگ برای حل مشکل کمبود سوخت هسته‌ای در جهان در نظر گرفته می‌شود را می‌توان در ۳ بخش استفاده بهینه و بازفرآوری ضایعات سوخت مصرف شده در یک چرخه سوخت هسته‌ای بسته؛ طراحی و ساخت راکتور‌های هسته‌ای بر مبنای چرخه سوخت هسته‌ای بسته و حرکت به سمت فناوری چرخه سوخت توریم دسته‌بندی کرد.
وی اضافه کرد: با توجه به فناوری راکتور‌های آب سبک تحت فشار، استفاده کامل و بهینه از مواد شکافت‌پذیر در سوخت امکان‌پذیر نیست و تجمع سموم ناشی از مصرف سوخت به‌دلیل ساختار ثابت، جامد و غیرقابل تغییر سوخت‌های مصرف شده در این راکتورها، امکان استفاده کامل از سوخت را غیر ممکن می‌سازد. بنابراین، سوخت‌های مصرف‌شده به‌عنوان پسمان در این راکتور‌ها ایجاد می‌شوند که به‌دلیل وجود مواد شکافت‌پذیر، نیاز به نگهداری و انبارش هزاران ساله دارند.

وی توضیح داد: هر ماده یا مواد ناخواسته‌ای از هر نوع، به ویژه آنچه پس از حذف مواد مفید یا قطعات باقی می‌ماند، پسمان نامیده می‌شود. اما مساله مهم این است آیا واقعا می‌توان سوخت هسته‌ای مصرف شده را پسمان نامید؟

رییس پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌ای ادامه داد: برخی کشورها، مجموعه‌های سوخت صرف شده را بازفرآوری می‌کنند. کارخانجات بازفرآوری مواد ارزشمندی از مجموعه‌های سوخت مصرف شده را استخراج می‌کنند که این مواد بازیافت شده را می‌توان در مجموعه‌های سوخت جدید مورد استفاده قرار داد که منجر به کاهش ضایعات و بهره‌برداری بهینه از منابع می‌شود.

وی در ادامه عنوان کرد: به‌طور سنتی، راکتور‌های هسته‌ای چرخه‌سوخت باز را دنبال می‌کنند و در این چرخه، اورانیوم استخراج شده و به سوخت غنی‌شده تبدیل می‌شود. راکتور‌ها از این سوخت برای تولید برق استفاده می‌کنند. ولی این رویکرد محدودیت‌هایی در استفاده از منابع و مدیریت پسمان دارد. طی ۱۰ سال گذشته، برخی از رادیوایزوتوپ‌ها در پسمان‌های سطح بالا (HLW) کاربرد‌های ارزشمندی در صنعت و پزشکی پیدا کردند که پیش‌تر برای انسان‌ها ناشناخته بود؛ بنابراین انبار پسمان‌های کشور‌هایی که قبلا پسمان هسته‌ای را دفن می‌کردند، اکنون تبدیل به یک ثروت شده است.

وی گفت: برای استفاده موثرتر از مواهب طبیعی که سوخت هسته‌ای ارایه می‌دهد، چرخه سوخت باید بازبینی شود و این مساله برعهده جوانان به عنوان نسل آینده است که برای طراحی و تحقق آن در مقیاس صنعتی اقدام کنند.

فقهی با بیان اینکه چرخه سوخت بسته، بهترین ایده برای استفاده بهینه و به‌کارگیری مجدد ضایعات سوخت مصرف شده است؛ گفت: از این طریق می‌توان پایداری و کارایی را افزایش داد؛ بهره‌گیری از منابع را بهینه کرد؛ سمّیت رادیویی پسمان نهایی را کاهش داد و تداوم بهره‌برداری اقتصادی را تضمین کرد.

وی خطاب به شرکت‌کنندگان در این جشنواره عنوان کرد: شما جوانان به‌عنوان حامیان آینده کشور خود، نقش کلیدی در فهم چرخه سوخت بسته و پیامد‌های آن دارید.

از طریق مشارکت در بحث‌های آگاهانه در مورد انرژی هسته‌ای و حمایت از تحقیق و نوآوری برای آینده‌ای پایدار می‌توانید در این امر موثر باشید؛ چرا که شما نگهبانان آینده سیاره زمین هستید. شما باید پیچیدگی‌های انرژی هسته‌ای را درک کرده و برای تصمیم‌گیری‌های آگاهانه تلاش کنید.

وی افزود: در مباحث مربوط به ایمنی هسته‌ای، مدیریت پسمان و منابع انرژی پایدار، مشارکت داشته باشید. حمایت از تحقیق و نوآوری برای بهبود چرخه سوخت هسته‌ای و مقابله با چالش‌های انرژی جهانی را ادامه دهید.
وی در پایان خاطرنشان کرد: چرخه سوخت هسته‌ای بسته، نمایانگر تعهد ما به تولید انرژی مسوولانه است. باید علم، همکاری و تفکر پیش‌بینانه را در این مسیر به سوی تولید برق تمیزتر، ایمن‌تر و کارآمدتر در نظر بگیریم. امیدوارم کنجکاوی شما سوختی برای پیشرفت باشد.

گفتنی است جشنواره جوانان روسیه از اول تا هفتم مارس ۲۰۲۴ در منطقه فدرال سیریوس این کشور برگزار شد و ۲۰ هزار نفر از رهبران جوان از سراسر جهان، ۱۰ هزار شهروند روسی و نیز ۱۰ هزار نفر به نمایندگی از تمام قاره‌ها با هدف توسعه همکاری بین‌المللی جوانان با همایش ذهن‌های جوان و ایجاد ارتباطات و تقویت همکاری، ارتقای ارزش‌های انسانی جهانی از طریق مباحثه، سخنرانی و جلسات تعاملی درزمینه ارزش‌های مشترک و ایجاد یک جهان چندقطبی منصفانه با تشویق همکاری و توازن منافع گردهم‌آمده‌اند. برنامه‌های شاخص این جشنواره شامل بحث‌های تخصصی کارشناسان برجسته از کشور‌های گوناگون از جمله ایران حول چالش‌ها و فرصت‌های جهانی رهبری، تبادل فرهنگی تاریخ و میراث چند فرهنگی، مسابقات دوستانه ورزشی و فعالیت‌های داوطلبانه شامل خدمات اجتماعی و خیریه‌هاست.