ایمن‌سازی خودرو‌ها به کدام سو در حرکت است؟

به گزارش مجله خبری نگار/اسکناس: بر کسی پوشیده نیست که شرکت‌ها خودروسازی داخلی با بحران کیفیت خودرو‌ها و ناایمن بودن آن‌ها مواجه اند امری که سبب شد بسیاری از مسئولین امر نیز علاوه بر مردم به دو خودروساز بزرگ خرده بگیرند؛ آن‌ها معتقدند قیمت فعلی خودرو در کشور با ایمن بودن آن‌ها خوانشی ندارد. به همین دلیل وزارت صمت، سایپا و ایران خودرو به دنبال آن است تا پس از طرح ریزی و پیاده سازی پروژه مهم کیفی و تحقق برنامه تولید عبور مستقیم محصولات، افزایش رضایتمندی و تامین انتظارات مشتریان را به دنبال آوردند.

نظارت بر کیفیت خودرو‌های داخلی بر عهده کیست؟

مرزبان راد عضو هیئت علمی و استاد دانشگاه علم و صنعت گفت: برای تولید خودرو با کیفیت باید نظارت بر روند کار خودروسازان دقیق باشد؛ سازمان استاندارد وظیفه نظارت بر کیفیت خودرو را دارد، اما، چون سازمان استاندارد تک تک کیفیت خودرو را بررسی نمی‌کند، فردی واسطه از شرکت این کار را انجام می‌دهد و عملا خودرو‌هایی تایید استاندارد می‌گیرند که کیفیت مطلوب ندارند. عضو هیئت علمی دانشگاه علم و صنعت در ادامه افزود: برخی از شرکت‌های خودروساز در تلاش هستند، خود به تنهایی بر روند تولید خودرو نظارت داشته باشند که گاهی این نظارت دقیق و درست نیست، یعنی ناظر خود با شرکت خودروساز قرار داد بسته و یکی از افراد خودروساز به شمار می‌آید، این یعنی شرکت خودروساز خود کیفیت قطعه را کنترل می‌کند که باعث می‌شود روند تولید اگر دچار مشکل هم باشد از آن چشم پوشی شود. آقای مرزبان راد گفت: این مشکل باید ریشه‌ای حل شود و ساز و کار نظارت در قطعه سازی و خودروسازی به نحوی باشد که مشکلی به وجود نیاید. از سال گذشته و تصادف زنجیره‌ای بهبهان رامهرمز، کیفیت خودرو‌های داخلی مورد انتقاد مسئولان ارشد کشور قرار گرفت به طوری که آقای هادیانفر رئیس پلیس راهور ناجا خودرو‌های تولیدی را به ارابه مرگ تشبیه کرد.

پیمان پیرایش، مدیرکل نظارت بر اجرای استاندارد صنایع فلزی سازمان استاندارد چندی قبل گفت: با توجه به اینکه سالیانه صد‌ها هزار خودرو تولید می‌شود به هیچ وجه نظارت بر تک تک آن‌ها مقدور نیست. مهدی اسلام‌پناه، رئیس سازمان استاندارد نیز پیشتر درباره نظارت بر خودرو‌ها اظهار داشت: پنج دستگاه ناجا، وزارت صمت، سازمان ملی استاندارد، سازمان محیط زیست و سازمان بهینه سازی سوخت، ناظر و مسئول ایمنی خودرو هستند، اما اگر نظارت هست پس به چه دلیل شاهد این همه حادثه ناگوار ناشی از نقص فنی خودرو هستیم؟ از طرفی سازمان ملی استاندارد به عنوان مسئول ایمنی خودرو، اعلام کرده است ورق فولادی که در خودرو‌های داخلی استفاده می‌شود از نظر سازمان ملی استاندارد مشکل دارد، اما بدنه خودرو و ورق فولادی آن مشمول استاندارد اجباری نمی‌شود. بسیاری از کارشناسان معتقدند که از عوامل جلوگیری از ارتقا کیفیت خودرو موضوع تولید انحصاری در صنعت است، چرا که در چنین محیطی تولیدکننده هر کالایی را می‌تواند تولید و به مصرف کننده عرضه کند.

حتی نتوانستیم سطح کیفی خودرو‌های قدیمی را پیاده سازی کنیم

شجاعی با اعلام اینکه تنوع بیش از حد محصولات برای بازار محدود ما یک اشتباه استراتژیک است، گفت: شرایط تحریم باعث شده برخی قطعات که درست یا غلط از محل واردات تامین می‌شدند به خط تولید نرسند و خودروسازان به ناچار آن قطعات را یا باید از برخی از تامین کننده‌های نیم بند داخلی تامین می‌کرد یا از برخی از تامین کننده‌های خارجی مانند چینی‌ها تأمین قطعه انجام می‌شد. اما نکته مهم اینجاست چینی‌ها فقط به خاطر اینکه ما می‌توانستیم نقل و انتقال ارزی داشته باشیم با ما کار می‌کنند و لزوما کیفیت محصولات آن‌ها در واقع مطلوبیت کافی را نداشتند.

وی تصریح کرد: موضوع مهم دیگری که در کیفیت محصولات قابل اهمیت است رابطه قطعه ساز و خودروساز است. وقتی برخی قطعه سازان بزرگ سهام ایران خودرو وسایپا را دریافت کرده اند. باعث می‌شود یک سری تصمیماتی برای تامین قطعات در هیئت مدیره ایران خودرو و سایپا گرفته شود که از قضا منافع این گروه‌ها هم تامین شود. امروز رابطه بین قطعه ساز و خودرو ساز غیر اقتصادی و سیاسی شده است. خروجی این موضوع می‌شود قطعاتی که کیفیت لازم را نداشته و قطعات اقتصادی نباشند. حتی در برخی از قرارداد‌های تامین قطعات غیرشفاف است.

این کارشناس صنعت خودرو با بیان اینکه پژو ۲۰۶ و پژو پارس از بازمانده‌های ۲۰ و ۳۰ سال پیش صنعت خودرو هستند، گفت: ماهیت کیفیت برخی از قطعات این خودرو‌ها نمی‌تواند از یک حدی بالاتر باشد. در حال حاضر اگر در کوچه و بازار از مردم بپرسید مطلوب آن‌ها کیفیت پژو پارس سال ۸۳ است و در ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ به مراتب کیفیت افت کرده و حتی نتوانستیم سطح کیفی را هم در خودرو پیاده سازی کنیم. وی با طرح این پرسش که آیا با تمام ضعف‌ها می‌توانستم در تولید خودرو بهتر عمل کنیم یا خیر، گفت: ما با تمام این ضعف‌ها می‌توانستیم باز هم بهتر کار کنیم، اما به شرط اینکه بازار انحصاری وجود نداشت. امروز تولیدکننده خودرو در ایران تقریباً از فروش قطعی همه محصولاتش اطمینان خاطر دارد طبیعی است که در این بازار غیررقابتی هیچ تلاشی برای ساماندهی کیفیت نکند.

مواد پلیمری داخلی برای تولید قطعات خودرو استاندارد لازم را ندارد؟

یک قطعه ساز می‌گوید: شعار‌های خوبی برای افزایش کیفیت خودرو‌ها بیان شده، اما باید در عمل راهکاری برای آن اندیشه شود. ما قطعه سازان توانمندی بالایی در تولید قطعات مورد نیاز خودروسازان داریم، اما نقدینگی مورد نیاز ما از طرف خودروسازان در زمان مشخص پرداخت نمی‌شود و ما باید مدام برای دریافت منابع مالی خود دوندگی کنیم. وی با بیان اینکه خرید مواد اولیه از محل واردات سخت شده و نیازمند منابع مالی بسیار بالایی است، افزود: ما مجبوریم از پلیمر‌های داخلی استفاده کنیم که کیفیت بالایی ندارد. همین غیر استاندارد بودن مواد اولیه ما را در تولید قطعات با مشکل روبه رو ساخته است.

لزوم مشهود کردن ارتقای کیفیت خودرو برای مردم

سیدرضا فاطمی امین با تاکید بر لزوم ارتقای کیفیت خودرو‌ها گفت: کیفیت خودرو‌ها به تدریج اصلاح و بهبود می‌یابد و امیدواریم تا پایان سال ارتقای کیفیت در صنعت خودرو در کیفیت خودرو‌های تولیدی برای مردم مشهود شود. وی ادامه داد:خودروسازان بزرگ کشور از اوایل امسال تا کنون بالای ۹۰ درصد خودرو‌های تولیدی خود را کامل تولید کرده اند و خودروی ناقصی نداشته اند و در این راستا ایران خودرو به طور مشخص از اول خرداد ۱۴۰۱ تا امروز هر خودرویی را که وارد خط تولید کرده است به صورت کامل از خط تولید بیرون آورده است.

به گفته وزیر صنعت، معدن و تجارت در شرکت خودروسازی سایپا هم بالای ۹۰ تا ۹۵ درصد این اتفاق افتاده و خودروی ناقصی تولید نشده است که این امر به معنای ارتقای کیفیت است. وی توضیح داد:وقتی خودرو از خط تولید بیرون می‌آید و ناقص وارد پارکینگ می‌شود، ۵ تا ۶ ماه در آنجا می‌ماند و دوباره وارد خط تولید می‌شود حتماً کیفیت آن افت می‌کند و در حال حاضر اتفاقاتی که در مورد کیفیت خودرو رخ داده است، تولید نشدن خودرو‌های ناقص است که در آذر و دی سال ۱۴۰۰ تعداد ۱۷۰ هزار دستگاه خودروی ناقص کف پارکینگ‌ها بود؛ در حال حاضر به ۲۲ هزار دستگاه رسیده و تا آخر مرداد و اوایل شهریور ماه به صفر و نزدیک صفر خواهد رسید. آقای فاطمی امین افزود:گام‌هایی برای ارتقای کیفیت خودرو‌ها برداشته شده، اما ممکن است در حال حاضر برای مردم واضح نباشد که البته به معنای آن نیست که اقداماتی در وزارت صنعت، معدن و تجارت و سازمان ملی استاندارد انجام نشده و خودروسازان کاری در جهت ارتقای کیفیت تولیدات انجام نمی‌دهند، با اقداماتی که امسال صورت گرفته به تدریج ارتقای کیفیت خودرو‌ها برای مردم آشکار می‌شود.

گام اولیه ارتقای کیفیت در ایران خودرو برداشته شد

سهراب برفروشان، مدیر کیفیت ایران خودرو تاکید دارد که با بهره‌برداری از سرمایه‌گذاری‌های صورت گرفته در نوسازی تجهیزات خطوط تولید گیربکس و موتور، طراحی و عرضه نسخه ارتقا یافته موتور‌ها و گیربکس‌های تولیدی، برنامه‌های کیفی مشترک با سازندگان تعریف و اینگونه از مشتریان حمایت خواهد شد. به طور قطع این طرح شجاعانه ایران خودرو منجر به ارتقای خدمات به مشتریان خواهد شد و هرچند تعهد سنگینی برای ایران خودرو نسبت به مشتریان ایجاد خواهد کرد، اما گام بزرگی برای ایران خودرو و ترمیم وجهه این شرکت خواهد بود.

این اقدامات در حالی است که انتقادات وارده به حوزه کیفیت خودروسازان در چند سال اخیر به پاشنه آسیل این صنعت تبدیل شده بود و حال ایران خودرو در نظر دارد با اجرای این طرح فوق‌العاده حساس و پیچیده که فرآیندی بسیار سخت و پیچیده دارد نسبت به بهبود این وضعیت اقدام کند. گروه صنعتی ایران خودرو پیش از این طراحی، تولید و عرضه خودرو‌های جدید براساس نقشه راه توسعه محصولات، توقف تولید محصولات قدیمی و ارتقای سطح کیفی تولیدات را از محور‌های اصلی برنامه راهبردی تحول کیفیت محصولات خود اعلام کرده بودند که حال به نظر می‌رسد با اجرای طرح ویژه جهش کیفیت و خدمات در حوزه موتور و گیربکس کار شناخت دقیق محور‌های تولید ناب و حرکت‌های بزرگ و اساسی در این مسیر آغاز شده است.

در کنار اقدامات اجرایی ارتقای کیفیت، ایران خودرو به دنبال دستاورد بزرگ تولید عبور مستقیم است که به گفته مسئولان این شرکت این امر نیز منجر به ارتقای کیفیت خواهد شد. به طور قطع خدمات بزرگ با اعتماد به تولید باکیفیت اجرایی خواهد شد که دستاورد آن روند کاهشی مراجعات به نمایندگی‌ها به دلیل ارتقای کیفیت خواهد بود. طرح ویژه ارتقای کیفیت در حوزه موتور و گیربکس، بدون شک طرح سنگینی به شمار می‌رود در غیر این صورت در دوره ۲۰ سال گذشته که خودروسازان با مقوله کیفیت و ارتقای آن دست به گریبان بودند وارد فاز اجرایی می‌شد بنابراین انتظار می‌رود با خط کشی میان تولیدات قدیمی و اجرای این طرح در میان تولیدات جدید، شاهد تفاوت محسوس کیفیت در سال جاری باشیم.