خزندگان اصلاً ادرار مایع دفع نمیکنند!

به گزارش مجله خبری نگار/فرادید، بسیاری از خزندگان به‌جای دفع ادرار مایع، بلور‌های جامد اسید اوریک دفع می‌کنند؛ سازگاری جالبی که از مسمومیت جلوگیری کرده و به حفظ آب کمک می‌کند. پژوهشگران می‌گویند این ساختار‌های بلوری می‌تواند راه‌های جدیدی برای درمان نقرس و سنگ کلیه در انسان ارائه دهد.

مطالعه‌ای که به‌تازگی در «نشریه انجمن شیمی آمریکا» منتشر شده، مواد دفعی بیش از ۲۰ گونه خزنده را بررسی کرده و در همه نمونه‌ها، کُره‌های اسید اوریک را یافته است. این کشف نشان می‌دهد خزندگان چگونه مواد زائد را به شکل بلوری و بی‌خطر دفع می‌کنند و این یافته‌ها ممکن است در آینده، راهکار‌های جدیدی برای درمان بیماری‌های ناشی از تجمع اسید اوریک در انسان مانند سنگ کلیه و نقرس ارائه دهد.

سیستمی منحصر‌به‌فرد برای دفع و حفظ آب

همه حیوانات باید مواد زائد را از بدن‌شان خارج کنند؛ زیرا هرچه وارد بدن می‌شود باید در نهایت دفع شود. در انسان، ترکیبات نیتروژن‌دار مانند اوره، اسید اوریک و آمونیاک در آب حل شده و به شکل ادرار دفع می‌شوند. اما سیستم خزندگان و پرندگان به‌شکل کارآمدتری تکامل یافته است.

آنها بخشی از این ترکیبات را به بلور‌های جامدی تبدیل می‌کنند که «یورات» نام دارد و از راه دهانه‌ای واحد به نام کلوآک دفع می‌شود. دانشمندان بر این باورند که این سازوکار دفع به شکل جامد، به‌عنوان روشی برای حفظ آب در محیط‌های گرم یا خشک تکامل یافته است.

آنچه به بقای مار کمک می‌کند، در انسان مشکل‌آفرین است

برای خزندگان، تبدیل مواد زائد به بلور، روشی برای جلوگیری از کم‌آبی است. اما در انسان، بلور‌های اسید اوریک مشکل‌ساز هستند. وقتی میزان اسید اوریک بیش از حد بالا رود، می‌تواند در مفاصل کریستال تشکیل داده و موجب نقرس شود یا در مجاری ادراری سنگ کلیه ایجاد کند.

خزندگان مانند انسان‌ها ادرار نمی‌کنند. آنها «یورات» جامد (سمت چپ) را دفع می‌کنند. پژوهشگران دریافته‌اند که یورات‌ها از کره‌های بسیار ریزی تشکیل شده‌اند که در اصل از اسید اوریک ساخته شده‌اند (سمت راست)

جنیفر سوئیفت و تیم او برای بررسی اینکه خزندگان چگونه از مشکلات مشابه جلوگیری می‌کنند، یورات‌های بیش از ۲۰ گونه خزنده را تحلیل کردند تا بفهمند بدن آنها چگونه با دفع بلوری بدون آسیب کنار می‌آید.

او می‌گوید: «این پژوهش با هدف فهم این موضوع آغاز شد که خزندگان چگونه می‌توانند این مواد را بی‌خطر دفع کنند، با این امید که الهام‌بخش راه‌های تازه‌ای برای پیشگیری و درمان بیماری‌ها در انسان باشد.»

بلور‌های ریز با پتانسیل بزرگ پزشکی

تصویربرداری میکروسکوپی نشان داد که سه گونه مار (پایتون توپی، پایتون آنگولایی و بوآی درختی ماداگاسکار) یورات‌هایی با ساختار کره‌های میکروسکوپی با قطر ۱ تا ۱۰ میکرومتر تولید می‌کنند. تحلیل‌های بیشتر با پرتو ایکس نشان داد این کره‌ها از بلورک‌های بسیار کوچک‌ترِ اسید اوریک و آب ساخته شده‌اند.

محققان همچنین دریافتند اسید اوریک با تبدیل آمونیاک به شکل جامد و کم‌ضرر، به خنثی‌سازی آن کمک می‌کند. آنها گمان می‌کنند اسید اوریک ممکن است نقش حفاظتی مشابهی در بدن انسان هم داشته باشد.

اگرچه تحقیقات بیشتری لازم است، اما مطالعه روی مواد دفعی خزندگان می‌تواند در نهایت دیدگاه‌های ارزشمندی برای درمان بیماری‌های ناشی از تجمع اسید اوریک ارائه دهد و بهبود سلامت میلیون‌ها انسان را به همراه داشته باشد.