به گزارش مجله خبری نگار،در دستگاه گوارش بدن بخش مهمی به نام روده بزرگ یا کولون وجود دارد که از انتهای روده باریک تا مقعد امتداد دارد. نوعی سرطان که در روده بزرگ شروع میشود کنسر کولون یا “سرطان روده بزرگ” نامیده میشود. به سرطان روده گاهی سرطان کلورکتال نیز گفته میشود که ترکیبی از کولون (روده بزرگ) و رکتال (راست روده) است.
سرطان روده بزرگ به طور معمول در سالمندان اتفاق میافتد، با این حال ممکن است در هر سنی اتفاق بیافتد. این وضعیت معمولاً به صورت تودههای سلولی کوچک و غیر سرطانی (خوش خیم) به نام پولیپ که در قسمت داخلی روده بزرگ دیده میشود، شروع شده و با گذشت زمان، برخی از این پولیپها میتوانند سیر بدخیمی در پیش گرفته و به سرطان روده بزرگ تبدیل شوند.
پولیپ ممکن است کوچک بوده و علائمی ایجاد نکند یا علائم کمی داشته باشد. به همین علت غربالگری منظم برای شناسایی پولیپها و برداشتن آنها پیش از این که به سرطان تبدیل شوند، توصیه میشود.
در مورد زمان شروع غربالگری سرطان روده بزرگ دستورالعملهای موجود معمولاً توصیه میکنند که غربالگری سرطان روده بزرگ از حدود شروع شود. در صورت وجود عوامل خطر دیگر مانند سابقه خانوادگی این بیماری، بهتر است غربالگری به صورت زود هنگام یا مکرر انجام گیرد.
سرطان روده یا کولورکتال ممکن است در مراحل اولیه هیچ گونه علائمی به دنبال نداشته باشد یا علائم سرطان روده بزرگ بسیار جزئی باشد البته گاهی اوقات این بیماری برخی علائم هشدار دهنده اولیه از خود نشان میدهد. بنابراین، به کلیه افرادی که در معرض خطر ابتلا به این بیماری قرار دارند توصیه میشود، غربالگریهای منظم برای سرطان روده یا رکتوم، به ویژه از طریق کولونوسکوپی، را انجام دهند.
همان طور که گفته شد اغلب سرطانها در کولورکتال از پولیپها ایجاد میشوند، بنابراین غربالگری برای پیدا کردن یا برداشتن آنها به جلوگیری از رشد آنها به سرطان جلوگیری میکند. علائم هشدار دهنده اولیه سرطان روده بزرگ میتواند موارد زیر میباشند:
کاهش وزن ناگهانی
رشتهای و باریک شدن مدفوع
خونریزی رکتال به رنگ قرمز روشن یا تیره
تنسموس (احساس نیاز به تخلیه روده، در حالی که چیزی از آن خارج نمیشود)
کم خونی ناشی از فقر آهن
درد مداوم شکم
کاهش وزن
اگر چه ممکن است این علائم ناشی از بیماریهای دیگر مانند هموروئید (بواسیر) یا بیماریهای التهابی روده باشد. در هر حال خون در مدفوع، حتی اگر به طور گاه و بیگاه دیده شود، نبایستی نادیده گرفته شود.
علائم موضعی شامل مواردی است که تنها بر روده بزرگ یا رکتوم اثر میگذارد و بر سایر اندامهای سرایت نمیکند. علائم موضعی رایج شامل موارد زیر میشود:
یبوست
اسهال
اسهال و یبوست متناوب یا سایر تغییرات عادات روده
خونریزی مقعد یا وجود خون در مدفوع
نفخ شکم یا گرفتگی و ناراحتی در این ناحیه
احساس خالی نشدن کامل روده
مدفوع باریکتر از حد معمول
چنانچه این علائم سرطان روده به مدت طولانی وجود داشته باشد، مهم است که با یک متخصص در این زمینه مشورت شود.
علائم سیستمیک سرطان روده ممکن است بر کل بدن بیمار تأثیر بگذارد. علائم سیستمیک سرطان روده شامل موارد زیر میباشد:
از دست دادن اشتها
کاهش وزن غیر قابل توضیح
حالت تهوع
استفراغ
زردی
کم خونی
ضعف
احساس خستگی
در مرحله اول سرطان روده بزرگ، هیچ گونه علائم اختصاصی و واضحی وجود ندارد. ام به محض بروز و گسترش علائم، بسته به اندازه و محل تومور این علائم متفاوت است. علائم اولیه ممکن است تنها روده بزرگ را تحت تأثیر قرار دهند و منجر به تغییر در عادات روده شوند. برخی از تغییرات در عادات روده که ممکن است علائم سرطان روده بزرگ در نظر گرفته شوند، عبارتند از:
تغییر در فرکانس حرکات پریستالتیک روده
یبوست
تغییر غلظت مدفوع (مدفوع سفت یا آبکی)
وجود خون در مدفوع (به صورت لکههای قرمز روشن یا لکههای تیره قیر مانند)
خونریزی مقعد
درد شکم، نفخ یا گرفتگی شکم
عدم توانایی در تخلیه کامل روده
علائم سرطان رکتال ممکن است شبیه به سایر بیماریهای التهابی روده مانند کولیت اولسراتیو یا بیماری کرون باشد. در حالی که نشانههای بیماری التهابی روده ممکن است طی دورههای بهبودی فروکش کند، علائم سرطان رکتال با پیشرفت سرطان، شدیدتر و پایدارتر میشود. علائم سرطان رکتال مربوط به عادات روده شامل موارد زیر میباشد:
اسهال
یبوست
عدم توانایی در تخلیه کامل روده
وجود خون در مدفوع
تغییر اندازه یا شکل مدفوع
سرطان روده و متاستاز به کبد
بیماران مبتلا به سرطان متاستاتیک روده ممکن است به نشانهها قبل از تشخیص بیماری توجه نکنند. علائم سرطان کولورکتال متاستاتیک به اندازه تومور یا تومورها و جایی که سرطان خارج از روده بزرگ یا مقعد پخش شده است، بستگی دارد. برای مثال:
اگر سرطانهای کولورکتال به استخوانها متاستاز داده باشند، علائم ممکن است شامل درد، شکستگی، یبوست و یا سطح بالای کلسیم باشد.
اگر سرطانهای کولورکتال به ریهها متاستاز داده باشند و ریهها مبتلا شوند، نشانهها ممکن است شامل تنگی نفس، مشکل در تنفس، سرفه، درد و یا خستگی باشد.
اگر سرطانهای کولورکتال به کبد متاستاز داده باشند کبد بیمار مبتلا شود، علائم ممکن است شامل تهوع، خستگی، تورم پاها و دست ها، افزایش قطر شکم و یا زردی باشد.
اگر سرطانهای کولورکتال به غدد لنفاوی شکم متاستاز داده باشند و آنها را تحت تأثیر قرار دهند، علائم ممکن است شامل نفخ، تورم شکم و یا ازدست دادن اشتها باشد.
اگر سرطانهای کولورکتال مغز یا نخاع تحت تأثیر قرار دهند، علائم ممکن است شامل سردرد، سرگیجه، از دست دادن حافظه، تاری دید یا دو بینی، مشکل در صحبت و یا تشنج باشد.
برخی از داروها برای کاهش خطر ابتلا به پولیپهای سرطانی یا سرطان روده بزرگ موثر واقع شده اند. به عنوان مثال، کاهش خطر ابتلا به پولیپ و سرطان روده بزرگ را با استفاده منظم آسپرین یا داروهای شبه آسپرین مرتبط است. اما هنوز مشخص نیست چه دوز و چه مدت زمانی برای کاهش خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ لازم است.
سرطان روده بزرگ بیماری خاموشی است که باید جدی گرفته شود پس اگر با این علامتها مواجه شدید حتما به جراح سرطان روده بزرگ مراجعه کنید.
به رشد سلولهای سرطانی در کولون یا رکتوم (بخشی از روده بزرگ) گفته میشود. این بیماری به دلیل رشد غیرطبیعی سلولها اتفاق میافتد که میتوانند به بافتهای دیگر بدن حمله کنند یا در آنها تکثیر یابند سرطان کولون یا رودهی بزرگ مشکل قسمت انتهای دستگاه گوارش است. چند سانتیمتر آخر کولون یا رودهی بزرگ که به مدخل مقعد ختم میشود، رکتوم یا راستروده نام دارد.
اغلب سرطانها یا کانسرهای کولورکتال از تجمع خوش خیم و تودهای شکل سلولهای جدار روده که اصطلاحاً پولیپ نامیده میشوند، منشأ میگیرند. پولیپهای روده معمولاً کوچک بوده علائم بالینی ندارند و یا علائم مختصر و غیر محسوس ایجاد میکنند. بررسی و غربالگری منظم، بهمنظور پیشگیری از تبدیل پولیپهای روده به سرطان، توسط متخصصین توصیه میشود.
در صورت ابتلا به این بیماری، تغییر درعادت اجابت مزاج شامل اسهال و یبوست، ایجاد میشود. اگر این تغییرات بیش از ۴ هفته ادامه داشته باشد، باید جدی تلقی شود.
دیگر علائم سرطان روده بزرگ عبارتاند از
خونریزی از مقعد و یا مدفوع حاوی خون
درد شکم، نفخ و دلپیچه
احساس عدم تخلیه کامل مدفوع و دفع ناقص
ضعف و خستگی مفرط
کاهش وزن غیرمترقبه و ناخواسته
علائم فوق بسته به محل گرفتاری و طول مدت ابتلا به سرطان کولورکتال، شدت و ضعف دارد.
اگر فردی تغییر در عادت اجابت مزاج، خونریزی و وجود خون در مدفوع را مشاهده کند باید به پزشک معالج مراجعه کند. علائم و تغییرات به وجود آمده، دقیقاً گزارش شود و تاریخچه غربالگری در صورت وجود ارائه شود.
بهطور معمول اولین غربالگری برای تشخیص زودرس سرطان کولورکتال (روده بزرگ) از سن ۵۰ سالگی شروع میشود. البته در صورت وجود سابقه فامیلی سرطان و یا بیماریهای مستعد کننده ابتلا به آن، غربالگری باهدف تشخیص زودرس، در سنین پایینتر آغاز میگردد.