رشت نمی‌خوابد!

به گزارش مجله خبری نگار/همشهری: شهر باران‌های نقره‌ای، شهر خانه‌های سفالی، شهر اولین‌ها، شهر تالاب‌ها و رودخانه‌ها و شهر خلاق خوراک فقط و فقط نام رشت را در ذهن تداعی می‌کند. حالا به این توصیف‌ها «شهر زنده در شب» را هم باید اضافه کرد. چندی است پرونده ثبت جهانی رشت به‌عنوان تنها شهر زنده در شب کشور نیز به جریان افتاده و امروز به مناسبت ۱۲ دی، روز ملی رشت به سراغ دلایل شکل‌گیری شب‌زنده‌داری در این شهر می‌رویم.

تا پاسی از شب تردد و گشت‌و‌گذار در بافت تاریخی رشت (میدان شهرداری، سبزه‌میدان، خیابان شریعتی و بخشی از خیابان سعدی) جریان دارد که از آن به‌عنوان زیست شبانه یاد می‌شود و رستوران‌ها و کافه‌ها و حتی گاری‌های کبابی برای شهروندان و گردشگران انواع غذا‌های محلی را آماده می‌کنند. بیراه نیست که رشت، شهر طعم و عطر و رنگ هم هست. «ناصر طالع ماسوله» استاد دانشگاه و کارشناس گردشگری از ۴ دیدگاه فرهنگی، اقلیمی، اجتماعی و اقتصادی برای شب‌های زنده رشت یاد می‌کند که این پدیده را به جاذبه منحصر به فرد این شهر برای گردشگران داخلی و خارجی تبدیل کرده است.

از دیدگاه فرهنگ

زنده بودن در شب برای رشت پدیده نوظهوری نیست. ریشه‌یابی این پدیده به فرهنگ روستا‌های اطراف رشت برمی‌گردد نه خود شهر رشت. روستاییان که از کار فارغ می‌شدند، دور هم جمع می‌شدند و در طول شب نغمه‌سرایی و داستان‌سرایی می‌کردند، قصه‌های خود را روایت می‌کردند و گفتمان روزانه را با نقل اتفاقات و اخبار با هم در میان می‌گذاشتند. فرهنگ «یاور دادن» در رشت هم در همین دورهمی‌ها پا گرفت که افراد برای رفع مشکل همدیگر را یاری می‌دادند. تصمیم‌گیری در امور کشاورزی و امور روستایی هم در همین شب نشینی‌ها انجام می‌شد و اغلب تا نزدیکی‌های نماز صبح هم طول می‌کشید. کم‌کم این فرهنگ روستا‌ها وارد شهر رشت شد و به شکل مدرن خودش را نشان داد.

از دیدگاه اقتصادی

حضور و فعالیت تمام دستفروشان و به‌ویژه اغذیه فروشان تا نماز صبح در خیابان‌های رشت باعث شده که پدیده شب‌زنده‌داری در رشت از دیدگاه چهارم هم بررسی شود و آن دیدگاه اقتصادی و اشتغال‌زایی است. گذر از محل‌های رشت نشان می‌دهد در شب دکه‌های پراکنده یا متمرکز در برخی از خیابان‌های پرتردد، غذا‌های محلی می‌فروشند. آمار نشان می‌دهد تعداد دستفروشان و اغذیه فروشان تا هزار نفر هم می‌رسد. هزار نفری که به‌کار و کسب مشغول‌اند و از این فرصت برای کسب درآمد بهره‌مند شده‌اند. در واقع اشتغال‌زایی به‌صورت مستقیم در جریان است. این چهار دیدگاه در کنار هم جاذبه‌ای را رقم زده‌اند که بسیاری از گردشگران داخلی و خارجی را برای دیدن زندگی شبانه به رشت می‌کشاند.

از دیدگاه اقلیم

شرایط اقلیمی گیلان به‌ویژه شرجی بودن شهر رشت در تابستان، گذراندن اوقات فراغت در فضای خارج از خانه را سخت می‌کرد. مردم هم آموخته بودند که بهتر است در روز به کار‌های شخصی و امور منزل و تحصیل رسیدگی کنند و شب‌ها را به دید و بازدید در محل‌های عمومی، دورهمی، قدم زدن و گشت و‌گذار در شهر بپردازند.